Ένα εμβόλιο για τον καρκίνο του μαστού, που βρίσκεται σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, στοχεύει να αλλάξει το τοπίο της ιατρικής.
Το εμβόλιο προορίζεται για την πρόληψη της επανεμφάνισης του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού, ο οποίος αποτελεί περίπου το 10% έως 15% όλων των καρκίνων του μαστού και είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπιστεί.
Αυτό συμβαίνει επειδή τα καρκινικά κύτταρα σε αυτήν την περίπτωση δεν έχουν υποδοχείς οιστρογόνου ή προγεστερόνης ή HER2 –παράγοντας που στοχεύουν οι πιο αποτελεσματικές θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού.
Είναι επίσης μια από τις πιο επιθετικές μορφές καρκίνου του μαστού, καθώς αναπτύσσεται γρήγορα και έχει υψηλότερο ποσοστό υποτροπής -τοπικά, στην περιοχή του μαστού ή σε άλλα μέρη του σώματος, που σημαίνει μετάσταση.
Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος επανεμφάνισης του καρκίνου μέσα σε πέντε χρόνια από τη διάγνωση είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερος σε ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού σε σχέση με εκείνους που δεν έχουν αυτόν τον τύπο καρκίνου του μαστού.
Δεν χρειάζεται λοιπόν να πούμε ότι ένα εμβόλιο για την πρόληψη της επανεμφάνισης αυτού του τύπου καρκίνου του μαστού θα άλλαζε το τοπίο.
Η πρώτη γυναίκα που έλαβε το εμβόλιο
Η Jennifer Davis, μια 46χρονη νοσοκόμα και μητέρα τριών παιδιών που ζει στο Οχάιο, είναι το πρώτο άτομο στον κόσμο που έλαβε το εμβόλιο ως μέρος της κλινικής δοκιμής. Οι δοκιμές σε ανθρώπους για το εμβόλιο ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2021. Μόλις η Davis πήρε την άδεια για να συμμετάσχει στη δοκιμή, μαζί με άλλες 15 γυναίκες, έλαβε τρεις ενέσεις, με διαφορά δύο εβδομάδων η καθεμία.
«Έκανα εργαστηριακές εργασίες πριν από κάθε ένεση. Δεν είχα παρενέργειες εκτός από εξογκώματα στο σημείο της ένεσης –ήταν ακριβώς όπως κάθε άλλο εμβόλιο που κάνουμε», εξηγεί η ίδια μιλώντας στο Yahoo Life.
Η Davis, η οποία είχε δύο ραντεβού παρακολούθησης ως μέρος της δοκιμής και εξακολουθεί να πηγαίνει στην Κλινική του Κλίβελαντ για τις εξετάσεις της, έλαβε την τελευταία της δόση του εμβολίου τον Νοέμβριο του 2021. Μέχρι στιγμής, ο καρκίνος δεν έχει επανέλθει.
Τώρα που ο μεγάλος κίνδυνος θεωρητικά έχει περάσει, η 46χρονη γυναίκα αναλογίζεται τι θα μπορούσε να σημαίνει το εμβόλιο για άλλες γυναίκες με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού: «Το ενδεχόμενο ότι θα μπορούσε να εξαλειφθεί μια μέρα. Είμαι χαρούμενη που είμαι μέρος μιας τέτοιας διαδικασίας», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Τι λένε οι ειδικοί για το εμβόλιο
Ο Amit Kumar, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Anixa Biosciences, η οποία έχει άδεια για τη δημιουργία του εμβολίου που δοκιμάζεται από την Cleveland Clinic, λέει ότι το 42% των γυναικών με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού θα ξαναεμφανίσει καρκίνο μέσα σε πέντε χρόνια.
«Είναι συνήθως πολύ πιο επιθετικός, επομένως το αποτέλεσμα για αυτές τις γυναίκες δεν είναι πολύ καλό», λέει ο ειδικός στο Yahoo Life. Ο σκοπός του εμβολίου για τον καρκίνο του μαστού είναι να εξαλείψει την υποτροπή για αυτές τις γυναίκες και τελικά να αποτρέψει την εμφάνιση του καρκίνου.
Αν και η εστίαση αυτή τη στιγμή είναι στον τριπλά αρνητικό καρκίνο επειδή είναι η πιο θανατηφόρα μορφή, ο Δρ. Kumar εξηγεί πως «τελικά θέλουμε να κάνουμε κλινικές δοκιμές και σε άλλους τύπους καρκίνου του μαστού. Ίσως μπορέσουμε να εξαλείψουμε τον καρκίνο του μαστού ως ασθένεια, όπως ακριβώς έχουμε εξαλείψει την πολιομυελίτιδα και την ευλογιά».
Πόσο ελπιδοφόρα είναι τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής;
Η κλινική δοκιμή φάσης Ι ξεκίνησε στην Κλινική του Κλίβελαντ πριν από δύο χρόνια και μέχρι σήμερα έχουν εμβολιαστεί 16 γυναίκες, επιζήσασες από τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού. Οι παρενέργειες ήταν γενικά ήπιες και συνίστανται κυρίως σε ερεθισμό στα σημεία της ένεσης.
«Τα δεδομένα μέχρι στιγμής δείχνουν ότι έχουμε δημιουργήσει ισχυρή ανοσία στον στόχο της άλφα-λακταλβουμίνης στην πλειονότητα των υποκειμένων, ακόμη και στη χαμηλότερη δόση που δοκιμάστηκε», λέει ο Justin Johnson, διευθυντής του προγράμματος στο Cleveland Clinic Lerner Research Institute.
Ο ειδικός προσθέτει ότι ενώ μια επιτυχής ανοσολογική απόκριση είναι κρίσιμη για την εγκαθίδρυση προστασίας έναντι των όγκων, «δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν το εμβόλιο θα είναι κλινικά αποτελεσματικό. Σκοπεύουμε να παρακολουθούμε μακροπρόθεσμα τα άτομα για υποτροπή του καρκίνου του μαστού».
«Ο απώτερος στόχος αυτής της ερευνητικής δοκιμής είναι να αναπτυχθεί ένα εμβόλιο που θα μπορούσε να αποτρέψει τον καρκίνο του μαστού σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο. Είναι ένας δύσκολος στόχος, αλλά αυτό θα είναι που ελπίζαμε. Υπάρχουν πολλά βήματα που πρέπει να διανύσουμε πριν από αυτό», δήλωσε με τη σειρά του ο G. Thomas Budd, κύριος ερευνητής της μελέτης.
Εάν οι μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές πάνε καλά -η φάση ΙΙ ακολουθεί και οι επιστήμονες θέλουν να συμμετάσχει μια διαφορετική ομάδα ασθενών -ο Δρ. Kumar πιστεύει ότι το εμβόλιο θα μπορούσε να είναι διαθέσιμο εντός πέντε ετών για γυναίκες όπως η Jennifer Davis που έχουν ήδη καρκίνο και ανησυχούν για υποτροπή.
Όμως, επισημαίνει, το εμβόλιο βρίσκεται ακόμη στα αρχικά στάδια δοκιμών σε ανθρώπους. «Θέλουμε να κάνουμε τις κατάλληλες μελέτες και να βεβαιωθούμε ότι είναι ασφαλές. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι υπάρχει ένας εξαιρετικά μικρός αριθμός παρενεργειών», καταλήγουν οι επιστήμονες.