Η άνοια αυτή τη στιγμή σκοτώνει περίπου 55 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο και ακόμα κανείς δεν ξέρει τι την προκαλεί. Ωστόσο, οι επιστήμονες μιας κορυφαίας φαρμακευτικής εταιρείας πιστεύουν ότι μπορεί να έχουν ένα εμβόλιο που βοηθά στην προστασία από την άνοια και το οποίο μάλιστα κυκλοφορεί ήδη στην αγορά.
Ο επικεφαλής εμπορικός διευθυντής της GSK, Luke Miels, λέει ότι τα εσωτερικά δεδομένα της εταιρεία δείχνουν μια συσχέτιση μεταξύ των ανθρώπων που έχουν λάβει το εμβόλιο της εταιρείας για τον έρπητα ζωστήρα, με την ονομασία Shingrix, και χαμηλότερου κινδύνου να εμφανίσουν άνοια.
«Είναι μια δουλειά που κάναμε σε μια βάση δεδομένων των ΗΠΑ που εξετάζει την ιστορική χρήση του Shingrix, και του συσχετισμού που παρατηρήθηκε μεταξύ αυτού και της άνοιας», είπε ο Miels στο πρόσφατο συνέδριο TD Cowen Healthcare και πρόσθεσε:
«Αρχίζουμε να το εξετάζουμε. Αναμένεται άλλη μια δημοσίευση και αρχίζουμε να σκεφτόμαστε ποια είναι τα κατάλληλα επόμενα βήματα όσον αφορά τη μελλοντική διερεύνηση αυτού του θέματος. Μια θεραπεία θα μπορούσε να είναι μεταμορφωτική».
Αρκετά τα στοιχεία που δείχνουν συσχετισμό του έρπητα ζωστήρα με την άνοια
Μια εκπρόσωπος της GSK επιβεβαίωσε ότι η εταιρεία εξετάζει εάν το Shingrix θα μπορούσε να αποτελέσει μια θεραπεία για την πρόληψη της άνοιας εκτός από τον έρπητα ζωστήρα.
«Υπάρχει ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων που αξιολογούν κατά πόσον ο εμβολιασμός κατά του έρπητα ζωστήρα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για άνοια», είπε στο MarketWatch. «Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και η GSK το διερευνά ενεργά για να δημιουργήσει πρόσθετα στοιχεία και να κατανοήσει την πιθανή σχέση μεταξύ του εμβολιασμού κατά του έρπητα ζωστήρα και της άνοιας».
Ο Miels επεσήμανε ότι τα δεδομένα της εταιρείας δεν έρχονται μεμονωμένα. Μερικές δημοσιευμένες μελέτες έχουν ήδη προτείνει μια σύνδεση. «Έχουν γίνει μερικές αναδρομικές μελέτες με βάση τον πληθυσμό, που εξετάζουν τη σχέση μεταξύ του εμβολιασμού κατά του έρπητα ζωστήρα και της άνοιας», σημείωσε.
Η μεγαλύτερη σχέση που βρέθηκε στο παρελθόν είναι σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι, στην οποία συμμετείχε ένας τεράστιος πληθυσμός άνω των πέντε εκατομμυρίων ηλικιωμένων στη Μεγάλη Βρετανία. Πρότεινε ότι όσοι είχαν εμβολιαστεί κατά του έρπητα ζωστήρα, ακόμα κι αν ήταν ήδη στα 70 ή ακόμα και στα 80 τους χρόνια τη στιγμή του εμβολιασμού, είχαν 20% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια στα επόμενα επτά χρόνια.
Το «πείραμα» της Βρετανίας το 2013
Η μελέτη εκμεταλλεύτηκε κάτι που συνέβη στη Βρετανία το 2013, όταν η Εθνική Υπηρεσία Υγείας της χώρας κυκλοφόρησε εμβόλια κατά του έρπητα ζωστήρα για όλους όσοι γεννήθηκαν μετά την 1η Σεπτεμβρίου 1933, αλλά απέκλεισε εντελώς όσους είχαν γεννηθεί πριν από αυτήν την ημερομηνία.
Ο Pascal Geldsetzer, καθηγητής ιατρικής στο Στάνφορντ και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, λέει ότι αυτό δημιούργησε ένα πραγματικό πείραμα παρόμοιο με αυτό που γίνεται σε ένα εργαστήριο, όπου άτομα παρόμοιας ηλικίας -σε ορισμένες περιπτώσεις με διαφορά μόλις λίγων ημερών ή εβδομάδων- χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες.
«Είμαστε σε θέση να έχουμε μια αξιόπιστη αιτιώδη επίδραση επειδή μπορούμε να εκμεταλλευτούμε αυτόν τον πραγματικά μοναδικό τρόπο που το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα κυκλοφόρησε στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας», είπε ο Δρ. Geldsetzer και συμπλήρωσε:
«Μας επιτρέπει να συγκρίνουμε ανθρώπους που διαφέρουν μόνο κατά μία ή δύο εβδομάδες στην ηλικία. Νομίζω ότι είναι ένας πραγματικά καλός τρόπος να μιμηθούμε αυτό που θα κάναμε σε μια κλινική δοκιμή».
Παρεμπιπτόντως, αυτοί οι αριθμοί στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να υποτιμούν σημαντικά την όποια επίδραση των εμβολίων κατά του έρπητα ζωστήρα στη μελλοντική άνοια, αν και δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε με βεβαιότητα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όσοι έκαναν εμβόλιο έλαβαν μόνο ένα, και όχι διαδοχικά ενισχυτικά. Η παρακολούθηση έγινε μόνο μέσα σε επτά χρόνια και η μελέτη εξέτασε μόνο όσους έλαβαν το εμβόλιο μετά την ηλικία των 70 ετών.
Τι είναι ο έρπητας ζωστήρας και πώς συνδέεται με την άνοια
Ο έρπητας ζωστήρας προκαλείται από την ανεμοβλογιά ζωστήρα, τον ιό που προκαλεί την ανεμοβλογιά. Ανήκει στην ίδια οικογένεια ιών του έρπητα με τον απλό έρπητα, ο οποίος προκαλεί έρπητα. Και οι δύο παραμένουν αδρανείς στο σώμα για μια ζωή και μπορούν να επανενεργοποιηθούν σε περιόδους, για παράδειγμα όταν το ανοσοποιητικό μας σύστημα εξασθενεί καθώς γερνάμε.
Υπήρξαν επίσης πολλές επιστημονικές έρευνες που υποδεικνύουν τη σύνδεση μεταξύ του απλού έρπητα και της άνοιας. Όσοι είχαν έρπη κάποια στιγμή στη ζωή τους έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια από εκείνους που δεν είχαν, σύμφωνα με μια μελέτη.
Σε μια ανασκόπηση της ιατρικής βιβλιογραφίας πριν από μερικά χρόνια, οι ερευνητές στο περιοδικό Vaccines βρήκαν συντριπτικά στοιχεία για την υπόθεση ότι ο απλός έρπης είχε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη άνοιας (συγκεκριμένα, του Αλτσχάιμερ) και ελάχιστα στοιχεία για το αντίθετο.
Πολλοί ή οι περισσότεροι από εμάς, λέει ο Δρ. Geldsetzer, έχουμε μολυνθεί και από τους δύο ιούς. Έτσι, εάν το ένα ή και τα δύο παίζουν σημαντικό ρόλο στον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, τότε οι εμβολιασμοί μπορεί ξαφνικά να αποδειχθούν τεράστιο πεδίο ευκαιριών για την καταπολέμηση μιας από τις πιο δύσκολες ασθένειες.