Το εγκεφαλικό είναι μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Κρίσιμης σημασίας για την όσο το δυνατόν καλύτερη έκβαση ενός επεισοδίου είναι η πρόληψη και μια νέα μελέτη αναδεικνύει έναν κοινό παράγοντα που θα μπορούσε να σας βοηθήσει να περιορίσετε τον κίνδυνο.
Τι είναι το εγκεφαλικό και πώς να το προλάβετε
Σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο προκαλείται όταν η ροή του αίματος στον εγκέφαλο σταματά ή διακόπτεται.
Ο εγκέφαλος χρειάζεται συνεχή παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών για να λειτουργεί σωστά. Εάν η παροχή αίματος διακοπεί έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, καθώς τα εγκεφαλικά κύτταρα αρχίζουν να πεθαίνουν μετά από λίγα λεπτά χωρίς αίμα ή οξυγόνο.
Όταν τα εγκεφαλικά κύτταρα πεθαίνουν, η λειτουργία του εγκεφάλου αρχίζει να φθίνει. Για παράδειγμα, ένα εγκεφαλικό μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά σας να:
- Κινείστε
- Μιλάτε
- Τρώτε
- Σκέφτεστε και θυμάστε
- Ελέγχετε το έντερο και την ουροδόχο κύστη σας
- Ελέγχετε τα συναισθήματά σας
- Ελέγχτε άλλες ζωτικές λειτουργίες του σώματος
Εγκεφαλικό: Συμπτώματα
Εάν εσείς ή κάποιος με τον οποίο είστε μαζί παθαίνει εγκεφαλικό, δώστε προσοχή στην ώρα που άρχισαν τα συμπτώματα. Ορισμένες θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές όταν χορηγούνται αμέσως μετά την έναρξη ενός εγκεφαλικού. Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, τα συμπτώματα του εγκεφαλικού περιλαμβάνουν:
- Δυσκολία στην ομιλία και την κατανόηση. Ένα άτομο που έχει εγκεφαλικό μπορεί να μπερδευτεί, να μπερδεύει λέξεις ή να μην μπορεί να καταλάβει μια συζήτηση.
- Μούδιασμα, αδυναμία ή παράλυση στο πρόσωπο, το χέρι ή το πόδι. Αυτό συχνά επηρεάζει μόνο τη μία πλευρά του σώματος. Στην περίπτωση ενός εγκεφαλικού, εάν το άτομο προσπαθήσει να σηκώσει και τα δύο χέρια πάνω από το κεφάλι, το ένα χέρι μπορεί να αρχίσει να πέφτει. Αυτό μπορεί να είναι σημάδι εγκεφαλικού. Επίσης, η μία πλευρά του στόματος μπορεί να πέσει όταν προσπαθεί να χαμογελάσει.
- Προβλήματα όρασης στο ένα ή και στα δύο μάτια. Το άτομο μπορεί ξαφνικά να έχει θολή ή μαύρη όραση στο ένα ή και στα δύο μάτια ή να βλέπει διπλά.
- Πονοκέφαλος. Ένας ξαφνικός, σοβαρός πονοκέφαλος μπορεί να είναι σύμπτωμα εγκεφαλικού. Έμετος, ζάλη και αλλαγή στη συνείδηση μπορεί να εμφανιστούν με τον πονοκέφαλο.
- Δυσκολία στο περπάτημα. Κάποιος που έχει εγκεφαλικό μπορεί να σκοντάψει ή να χάσει την ισορροπία ή τον συντονισμό.
Ένα εγκεφαλικό μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε ανά πάσα στιγμή, όπως αναδεικνύουν και στοιχεία από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) των ΗΠΑ, σύμφωνα με τα οποία κάθε χρόνο, σχεδόν 800.000 άνθρωποι παθαίνουν εγκεφαλικό στην Αμερική, και, δυστυχώς, ένα στα έξι από αυτά -περίπου 137.000 άτομα- δεν επιβιώνουν από το γεγονός.
Ασπιρίνη: Πρέπει να παίρνουμε προληπτικά; Η σωστή δοσολογία
Οι 5 παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για εγκεφαλικό – Τους έχει το 70% των ανθρώπων που έχουν πάθει
Τα «καλά» νέα είναι ότι μια νέα μελέτη δείχνει ότι ενώ τα εγκεφαλικά μπορεί να φαίνονται να συμβαίνουν τυχαία, υπάρχει ένας παράγοντας που σχεδόν το 70% των εγκεφαλικών επεισοδίων έχουν κοινό -και θα μπορούσε να σας βοηθήσει να μειώσετε τον κίνδυνο.
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη του Ιανουαρίου 2025 που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Stroke, το 69% όλων των εγκεφαλικών επεισοδίων οφείλονται σε μεταβολικούς κινδύνους. Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και οι κίνδυνοι συμπεριφοράς φάνηκε επίσης να συμβάλλουν στον κίνδυνο εγκεφαλικού, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό.
Συγκεκριμένα, υπάρχουν πέντε μεταβολικοί παράγοντες που θα μπορούσαν να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο:
- Υπερβολικό βάρος στην κοιλιά ή περίμετρος μέσης άνω των 102 εκατοστών στους άνδρες και 89 εκατοστών στις γυναίκες
- Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, ένα είδος λίπους που βρίσκεται στην κυκλοφορία του αίματος
- Χαμηλά επίπεδα «καλής» HDL χοληστερόλης
- Αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
Μάλιστα, η ύπαρξη τριών από αυτούς τους παράγοντες μεταβολικού κινδύνου αποτελεί διάγνωση μεταβολικού συνδρόμου. Αυτό όχι μόνο σας θέτει σε αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού, αλλά αυξάνει επίσης τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και διαβήτη τύπου 2. Αν και πολλοί άνθρωποι που έχουν μεταβολικό σύνδρομο δεν το γνωρίζουν, περίπου ένας στους τρεις ενήλικες πληροί τα κριτήρια για τη διάγνωση.
Πώς να προλάβετε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο
«Το μεταβολικό σύνδρομο είναι δυνατό να αντιστραφεί. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να κάνουν πολλά για να βελτιώσουν την υγεία σας, ενώ τα φάρμακα μπορούν επίσης να βοηθήσουν σημαντικά. Καλό είναι να συνεργαστείτε με τον γιατρό σας για να βρείτε το καλύτερο σχέδιο για εσάς», συμβουλεύουν οι ειδικοί της κλινικής του Κλίβελαντ και προσθέτουν:
«Δεν μπορείτε να αλλάξετε όλους τους παράγοντες που συμβάλλουν στο μεταβολικό σύνδρομο, όπως τα γονίδια και η ηλικία σας. Αλλά οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου είναι τα ίδια βήματα που μπορούν να βοηθήσουν και στην πρόληψή του».
Συγκεκριμένα:
- η υγιεινή για την καρδιά διατροφή,
- η άφθονη άσκηση,
- η διασφάλιση ύπνου υψηλής ποιότητας,
- η διακοπή του καπνίσματος και
- η διαχείριση του στρες
μπορούν όλα να βοηθήσουν στη βελτίωση των παραγόντων μεταβολικού κινδύνου. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει θεραπείες όπως:
- φάρμακα για τη χοληστερόλη,
- φάρμακα για την αρτηριακή πίεση ή
- φάρμακα για τον διαβήτη
για τη θεραπεία μεμονωμένων παραγόντων κινδύνου και είναι σημαντικό να παίρνετε τα φάρμακά σας όπως σας έχουν συνταγογραφηθεί.
Συνεργαζόμενοι με την ομάδα υγειονομικής περίθαλψής σας για να αντιμετωπίσετε τις μεταβολικές σας ανησυχίες, μπορείτε να αποτρέψετε ή να θεραπεύσετε τις ιατρικές καταστάσεις που οδηγούν σε εγκεφαλικό. Μιλήστε με το γιατρό σας για να ελέγξετε τα επίπεδα μεταβολικών κινδύνων σας και να μάθετε περισσότερα.
Πηγές: Hopkins Medicine, Cleveland Clinic, Mayo Clinic, NIH, International Journal of Stroke