Δυσκολεύεστε να αποκοιμηθείτε ή ξυπνάτε συχνά μέσα στη νύχτα; Η αϋπνία μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό πρόβλημα ύπνου. Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι μπορεί να αποτελεί βασικό σύμπτωμα μιας σοβαρής πάθησης. Δείτε τι λένε οι ειδικοί και πότε πρέπει να αναζητήσετε ιατρική συμβουλή.
Αϋπνία: 3 φυτά στην κρεβατοκάμαρα που σας βοηθούν να κοιμηθείτε
Αν δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε το βράδυ μπορεί να είναι σύμπτωμα άνοιας
Η άνοια είναι ένα σύνδρομο που σχετίζεται με συνεχή μείωση της λειτουργίας του εγκεφάλου. Δεν αποτελεί φυσιολογικό μέρος της γήρανσης και μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη, την ταχύτητα σκέψης, την ευστροφία, τη γλώσσα, την κατανόηση, την κρίση, τη διάθεση, την κίνηση και την ικανότητα εκτέλεσης καθημερινώνδραστηριοτήτων, σύμφωνα με το Βρετανικό Σύστημα Υγείας (NHS). Υπάρχουν διάφοροι τύποι και αιτίες άνοιας, με τη νόσο Αλτσχάιμερ και την αγγειακή άνοια να αποτελούν τις πιο συχνές μορφές.
Oι συνήθειες του ύπνου σας θα μπορούσαν επίσης να επηρεαστούν. Το Alzheimer’s Society εξηγεί ότι τα άτομα με άνοια μπορεί να βιώνουν συγκεκριμένα προβλήματα ύπνου.
Στην ιστοσελίδα της, η φιλανθρωπική οργάνωση αναφέρει ότι «ένα άτομο με άνοια βιώνει φυσικές αλλαγές στον εγκέφαλό του λόγω της κατάστασής του. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν την ποσότητα και την ποιότητα του ύπνου του».
«Ένα άτομο με άνοια μπορεί να έχει προβλήματα ύπνου τη νύχτα και να κοιμάται περισσότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μπορεί να δυσκολεύεται να αποκοιμηθεί ή να ξυπνά κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το άτομο που φροντίζετε μπορεί να μην νιώθει ξεκούραστο όταν ξυπνά», επισημαίνει.
«Για ένα άτομο με άνοια, η επαρκής ξεκούραση μπορεί να είναι πρόκληση. Ο καλός ύπνος μπορεί να είναι δύσκολος για άτομα άνω των 55 ετών, καθώς τα μέρη του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τον ύπνο μπορεί να μη λειτουργούν το ίδιο καλά. Ένα ηλικιωμένο άτομο είναι πιθανό να κοιμάται νωρίτερα και να δυσκολεύεται να κοιμηθεί συνεχόμενα κατά τη διάρκεια της νύχτας όπως στο παρελθόν», προσθέτει.
Σύμφωνα με την Alzheimer’s Society, ένα άτομο με άνοια μπορεί:
- Να έχει δυσκολία να αποκοιμηθεί
- Να ξυπνά πολλές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας
- Να κοιμάται πιο ελαφριά
- Να κοιμάται λιγότερες συνολικά ώρες
Τι είναι το Σύνδρομο Άπνοιας του Ύπνου που πλήττει το 30% του πληθυσμού
Διπλάσιες οι πιθανότητες για όσους κάνουν power naps
Μπορεί επίσης να κοιμάται περισσότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας και να δυσκολεύεται να κοιμηθεί τη νύχτα. «Αυτή η διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει ακόμη και πριν ένα άτομο εμφανίσει άνοια, ή αν έχει ήπια γνωστική εξασθένηση (MCI)», προσθέτει η φιλανθρωπική οργάνωση.
Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Neurology, διαπίστωσε ότι οι συνήθειες ύπνου σας θα μπορούσαν να προβλέψουν την πιθανότητα να εμφανίσετε άνοια εκ των προτέρων. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που αισθάνονται όλο και πιο πολύ υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και μπορεί να κάνουν «υπερβολικούς» σύντομους ύπνους, έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια.
Σε χρονικό διάστημα πέντε ετών, οι 733 συμμετέχουσες στη μελέτη κατατάχθηκαν σε τρεις ομάδες:
- Σταθερός ύπνος – σταθερός ή ελαφρώς βελτιωμένος ύπνος, που παρουσίασαν 321 γυναίκες (43,8%)
- Nυχτερινός ύπνος που μειώνεται – μείωση της ποιότητας και της διάρκειας του ύπνου τη νύχτα, μέτρια αύξηση των υπνάκων και επιδείνωση του κιρκαδικού ρυθμού ύπνου-δραστηριότητας (RARs), που παρουσίασαν 256 γυναίκες (34,9%)
- Αυξανόμενη υπνηλία – σημαντική αύξηση τόσο της διάρκειας όσο και της ποιότητας του ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, καθώς και επιδείνωση του κιρκαδικού ρυθμού
Αϋπνία: Τι είναι ο ροζ και ο καφέ θόρυβος – Βρείτε τον ιδανικό ήχο για τον ύπνο
Μετά από πέντε χρόνια, η ερευνητική ομάδα αξιολόγησε εάν οι συμμετέχουσες είχαν φυσιολογική γνωστική λειτουργία, ήπια γνωστική εξασθένηση ή άνοια. Η αξιολόγηση αυτή βασίστηκε είτε σε πολλαπλές νευροψυχολογικές εξετάσεις, σε ιατρική διάγνωση είτε σε εισαγωγή σε μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων.
Μεταξύ των γυναικών που βρίσκονταν στην όγδοη δεκαετία της ζωής τους, 164 (22,4%) ανέπτυξαν ήπια γνωστική εξασθένηση και 93 (12,7%) διαγνώστηκαν με άνοια. Διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που ανήκαν στην ομάδα της αυξανόμενης υπνηλίας είχαν περίπου διπλάσιο κίνδυνο άνοιας σε σχέση με εκείνες που είχαν σταθερό προφίλ ύπνου.
«Μεταξύ των γυναικών τρίτης ηλικίας που ζουν στην κοινότητα, εκείνες με αυξανόμενη 24ωρη υπνηλία σε διάστημα πέντε ετών είχαν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας κατά την ίδια περίοδο. Η αλλαγή στην πολυδιάστατη 24ωρη δραστηριότητα ύπνου-αφύπνισης μπορεί να λειτουργήσει ως πρώιμος δείκτης ή παράγοντας κινδύνου για άνοια στις πολύ ηλικιωμένες γυναίκες», αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης.
Επιπλέον, μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Alzheimer’s and Dementia το 2016, αποκάλυψε ότι τόσο η μεγάλη όσο και η πολύ μικρή διάρκεια ύπνου αυξάνει τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και άνοιας. Άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications το 2021, έδειξε ότι η μικρότερη διάρκεια ύπνου κατά τη μέση ηλικία συσχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.
Αϋπνία στα παιδιά: Γιατί το παιδί σας δεν κοιμάται καλά – Πώς να το αντιμετωπίσετε;
Τα πρώιμα σημάδια της άνοιας
Το NHS αναφέρει ως «συνηθισμένα» πρώιμα σημάδια άνοιας τα εξής:
- Απώλεια μνήμης
- Δυσκολία στη συγκέντρωση
- Δυσκολία στην εκτέλεση γνώριμων καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως το να μπερδεύεται κανείς με τα ρέστα όταν ψωνίζει
- Δυσκολία στην παρακολούθηση μιας συζήτησης ή στην εύρεση της σωστής λέξης
- Σύγχυση σχετικά με τον χρόνο και τον τόπο
- Αλλαγές στη διάθεση
Ύπνος: Γιατί ξυπνάτε κάθε βράδυ μέσα στη νύχτα – Πώς να το αντιμετωπίσετε
Αν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε εμφανίζει συμπτώματα άνοιας, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν γιατρό γενικής ιατρικής.