Η νευροεπιστήμη λέει ότι το μια κοινή σύσταση των ειδικών, ένα «ψυχολογικό κόλπο» που προτείνεται καθημερινά αλλά δύσκολα εφαρμόζεται, μπορεί πράγματι να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία, να μειώσει τον κίνδυνο Αλτσχάιμερ και να σας βοηθήσει να ζήσετε καλύτερα.
Εκτός από το ότι η εν λόγω σύσταση είναι ένα από τα κλειδιά για την ευημερία και την ικανοποίηση, οι επιστήμονες που μελετούν τον εγκέφαλο έχουν από καιρό θεωρήσει ότι αυτού του είδους η αντιμετώπιση βοηθά επίσης στη δημιουργία του γνωστικού αποθέματος με την πάροδο του χρόνου.
Αλτσχάιμερ και γήρανση του εγκεφάλου: Η πρωτεΐνη που μπορεί να είναι κλειδί για τη θεραπεία τους
Τι είναι το γνωστικό απόθεμα
Η Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ ορίζει το γνωστικό απόθεμα ως «την ικανότητα του εγκεφάλου να αυτοσχεδιάζει και να βρίσκει εναλλακτικούς τρόπους για να κάνει μια δουλειά».
Η ιδέα εξετάστηκε για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν οι ερευνητές που έκαναν αυτοψίες σε άτομα που δεν είχαν συμπτώματα εγκεφαλικής νόσου πριν πεθάνουν, παρατήρησαν φυσικές εγκεφαλικές αλλαγές που ήταν σύμφωνες με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Η θεωρία ήταν ότι ο λόγος που αυτοί οι άνθρωποι δεν εμφάνισαν ποτέ συμπτώματα και μπορούσαν να ζήσουν φυσιολογική ζωή ήταν ότι είχαν συσσωρεύσει ένα αρκετά μεγάλο γνωστικό απόθεμα κατά τη διάρκεια της προηγούμενης ζωής τους για να αντισταθμίσουν όποια ζημιά είχε προξενήσει το Αλτσχάιμερ.
Ποιο είναι το «ψυχολογικό κόλπο» και πώς σχετίζεται με το γνωστικό απόθεμα
Αλλά τώρα μια ομάδα ερευνητών στη Σουηδία λέει ότι έχει αναπτύξει στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα υψηλά επίπεδα άγχους μπορούν πραγματικά να αναιρέσουν τα οφέλη που δημιουργούν όλες αυτές οι θετικές συνήθειες από την άποψη του γνωστικού αποθέματος.
Γράφοντας στο περιοδικό Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association, αυτοί οι ερευνητές λένε ότι εξέτασαν τις περιπτώσεις 113 συμμετεχόντων σε κλινική μνήμης σε σουηδικό νοσοκομείο, αξιολογώντας τη συσχέτιση μεταξύ γνωστικού αποθέματος, βιοδεικτών για το Αλτσχάιμερ και γνωστικής ικανότητας.
Συγκεκριμένα, εξέτασαν τόσο το φυσιολογικό στρες (που μετριέται ποσοτικά εξετάζοντας τα επίπεδα κορτιζόλης στο σάλιο) όσο και το ψυχολογικό στρες (μετρούμενο ποιοτικά).
Το χρόνιο στρες προκαλεί τετραπλάσια αύξηση στην εξάπλωση του καρκίνου – Αποκαλυπτική νέα μελέτη
Όπως είπε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Manasa Shanta Yerramalla, ερευνήτρια στο Τμήμα Νευροβιολογίας, Επιστημών Φροντίδας και Κοινωνίας του Ινστιτούτου Karolinska της Σουηδίας:
«Αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να έχουν κλινικές επιπτώσεις καθώς ένα διευρυνόμενο σύνολο ερευνών υποδηλώνει ότι οι ασκήσεις ενσυνειδητότητας και ο διαλογισμός μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα κορτιζόλης και να βελτιώσουν τη γνωστική λειτουργία».
Διαφορετικές στρατηγικές διαχείρισης του στρες θα μπορούσαν να είναι ένα καλό συμπλήρωμα στις υπάρχουσες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής για την πρόληψη του Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με την επιστήμονα.
Περιορισμοί της μελέτης
Υπήρχαν, όμως, και ορισμένοι περιορισμοί. Πρώτον, αυτή δεν ήταν μια μεγάλη μελέτη. Δεύτερον, πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη τον συσχετισμό έναντι της αιτιότητας. Είναι πιθανό, για παράδειγμα, τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα στρες να έχουν επίσης ένα άλλο κοινό που δεν έχει εντοπιστεί και ότι αυτό το άλλο κοινό γνώρισμα μπορεί να συνδέεται πιο άμεσα με χαμηλότερο γνωστικό απόθεμα.
Ως παράδειγμα που εντόπισαν οι ίδιοι οι ερευνητές, είναι η έλλειψη ύπνου. Το άγχος μπορεί να διαταράξει τον ύπνο και η έλλειψη ύπνου μπορεί με τη σειρά του να διαταράξει τη γνωστική λειτουργία, όπως όλοι έχουμε βιώσει.
Προσπάθησαν πράγματι να ελέγξουν τα πειράματά τους για συμμετέχοντες που μπορεί να είχαν χρησιμοποιήσει φάρμακα για τον ύπνο, αλλά οι Σουηδοί ερευνητές δεν έλεγξαν άλλους σχετικούς -όπως για παράδειγμα την παρακολούθηση των συνηθειών ύπνου των ανθρώπων.
Περαιτέρω οφέλη από τη διαχείριση του άγχους
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος για να προσπαθήσετε να ελέγξετε το άγχος -είναι ένα μπόνους. Αρχικά, όπως συνοψίζει η Mayo Clinic, το υπερβολικό άγχος μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας που κυμαίνονται από υψηλή αρτηριακή πίεση έως καρδιακές παθήσεις και κίνδυνο εγκεφαλικού, παχυσαρκία και διαβήτη.
Επιπλέον, όπως είδαμε πρόσφατα σε άλλη έρευνα, το να μοιράζεστε απλώς τον βαθμό του υπερβολικού στρες το οποίο νιώθετε μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους γύρω σας να σας θεωρήσουν λιγότερο ικανούς, κάτι που μπορεί να κάνει τη ζωή σας πιο δύσκολη και παραδόξως πιο αγχωτική.
Για τους περισσότερους από εμάς, η λύση πιθανώς δεν είναι να αποφύγουμε καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν άγχος -χωρίς ρίσκο δεν υπάρχει ανταμοιβή- αλλά αντ’ αυτού υιοθετήσουμε τη συνήθεια να διαχειριζόμαστε καλύτερα το άγχος και να το αποτρέπουμε από το να κυριαρχεί στη ζωή μας.