Η δασκάλα γιόγκα Anita Brough δεν είχε ιδέα τι ήταν η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), μέχρι που διαγνώστηκε με την ανίατη πάθηση των πνευμόνων σε ηλικία μόλις 48 ετών.
«Μου κοβόταν η ανάσα για μήνες και απλώς το απέδιδα στο άγχος. Το να μάθω ότι είχα μια θανατηφόρα αναπνευστική νόσο ήταν τρομερό -ειδικά καθώς οι πνεύμονές μου ήταν τόσο κατεστραμμένοι. Στις εξετάσεις έμοιαζαν σαν να ανήκαν σε άνθρωπο 30 χρόνια μεγαλύτερο από εμένα», λέει στη Sun η 58χρονη πλέον εκπαιδεύτρια.
Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια καθιστά δύσκολη την αναπνοή είτε επειδή οι αεραγωγοί είναι μόνιμα φλεγμονώδεις και στενεύουν είτε επειδή ο αέρας παγιδεύεται στους πνεύμονες.
Κοινή αλλά άγνωστη η ΧΑΠ
Παρά το γεγονός ότι επηρεάζει 1,5 εκατομμύρια ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο και είναι η τρίτη μεγαλύτερη αιτία θανάτου στον κόσμο, η γνώση των κλασικών ενδεικτικών συμπτωμάτων -δύσπνοια, συνεχής βήχας, συριγμός και υπερβολική βλέννα- είναι δραματικά χαμηλή.
«Απλώς δεν είχα ιδέα», λέει η Anita, η οποία ένιωθε συνεχώς την ανάσα της να κόβεται και έβηχε για μήνες πριν επισκεφθεί τελικά τον γιατρό της. «Παροτρύνω οποιονδήποτε έχει συχνά κομμένη αναπνοή να επισκεφτεί επειγόντως τον γιατρό του».
Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για τη ΧΑΠ, η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει τη βλάβη των πνευμόνων. Τη στιγμή της διάγνωσής της το 2013, η Anita περνούσε μια αγχωτική περίοδο, φροντίζοντας έναν άρρωστο συγγενή της.
«Η υγεία μου πραγματικά δεν ήταν στο μυαλό μου. Εξάλλου, δεν χρειάστηκε ποτέ να ανησυχήσω, καθώς ήμουν πάντα σε φόρμα και γεμάτη ενέργεια. Για χρόνια έκανα μαθήματα bootcamp και τραμπολίνο τρεις ή τέσσερις φορές το χρόνο. Ένα βράδυ, πήγαινα στο νοσοκομείο να δω τον συγγενή μου όταν ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι δυσκολευόμουν να ανέβω τις σκάλες», περιγράφει η ίδια.
Ήταν μια στιγμή διαύγειας για την Anita, η οποία μήνες νωρίτερα είχε τη δυνατότητα να ανέβει με ταχύτητα τις σκάλες. Μη μπορώντας πλέον να αγνοήσει τα συμπτώματά της, η Anita επισκέφτηκε τον γιατρό της και παραπέμφθηκε σε πνευμονολόγο για εξετάσεις πνευμόνων.
Η διάγνωσή της προκάλεσε τρομερό σοκ. «Το να μου λένε ότι έχω μια ανίατη πνευμονική πάθηση ήταν σαν γροθιά στο στομάχι. Αλλά όταν οι εξετάσεις έδειξαν ότι είχα πνεύμονες μιας 80χρονης γυναίκας, αυτό με έκανε να αναστατωθώ», εξηγεί η δασκάλα γιόγκα.
Αυτό που έκανε τα πράγματα χειρότερα για την Anita ήταν ότι η κατάστασή της είχε τόσο ισχυρή σχέση με το κάπνισμα. Για 20 χρόνια, ήταν κοινωνική καπνίστρια, αν και σπάνια έκανε περισσότερα από πέντε τσιγάρα την ημέρα.
«Το να έχω αυτή τη διάγνωση ήταν σαν να φέρω ένα σήμα ντροπής που λέει: “Έχω μια φρικτή ασθένεια και φταίω για όλα εγώ. Ένιωθα πως δεν είναι δίκαιο καθώς το κάπνισμα είναι ένας εθισμός όπως όλοι», είπε.
Το κάπνισμα, η κύρια αιτία της ΧΑΠ
Αν και το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία της ΧΑΠ, με έρευνα από τη φιλανθρωπική οργάνωση Asthma + Lung UK να αποκαλύπτει ότι σχεδόν εννέα στους 10 ανθρώπους με την πάθηση έχουν ιστορικό καπνίσματος, υπάρχουν και άλλες αιτίες, όπως οι στερήσεις κατά την παιδική ηλικία και η έκθεση σε τοξικές αναθυμιάσεις στη δουλειά.
«Η ΧΑΠ αναφέρεται συχνά ως νόσος του καπνιστή και υπάρχει ένα τρομερό στίγμα σε αυτό», είπε η Anitα.
Τα επόμενα χρόνια, η Anita είχε αρκετές σοβαρές λοιμώξεις στο στήθος ή «παροξύνσεις», οι οποίες συχνά την έριχνα στο κρεβάτι για τρεις εβδομάδες κάθε φορά. «Ήταν σαν να αναπνέω από ένα καλαμάκι. Ένιωθα συνεχώς σαν να πνίγομαι».
Εκείνη την εποχή και για πολύ καιρό, η άσκηση ανήκε πλέον στο παρελθόν. Η κάποτε σούπερ fit Anita ανέβηκε 10 νούμερα στα ρούχα της. Μια μέρα του 2017, καθώς τακτοποιούσε την γκαρνταρόμπα της, προετοιμαζόμενη να πετάξει τα ρούχα που φορούσε όταν ήταν πολύ πιο αδύνατη, είχε μια επιφοίτηση.
«Θα άφηνα την ασθένεια των πνευμόνων να αλλάξει το ποια είμαι και πώς δείχνω. Ξαφνικά το μυαλό μου αρνήθηκε να το δεχτεί», είπε. Αποφασισμένη να φέρει ξανά τη ζωή της στον «ίσιο δρόμο», η Anita έγινε μέλος μιας τοπικής ομάδας περιπάτου.
Ολοκλήρωσε επίσης ένα πρόγραμμα πνευμονικής αποκατάστασης -ένα πρόγραμμα άσκησης και τρόπου ζωής που βοηθά τα άτομα με ΧΑΠ να ελέγχουν την αναπνοή τους.
Την επόμενη χρονιά, η Anita άρχισε τη γιόγκα. «Άρχισα να νιώθω πολύ καλύτερα», είπε, με τις τελευταίες εξετάσεις να δείχνουν ότι η ηλικία των πνευμόνων της είχε μειωθεί κατά 12 χρόνια σε σύγκριση με τις αρχικές εξετάσεις.