Έχουν περάσει περίπου τέσσερα χρόνια από την πρώτη φορά που αναγνωρίστηκε η COVID-19 και σε αυτό το διάστημα, πολλά έχουν αλλάξει, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του ιού.
Πλέον υπάρχουν χάπια που μπορούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση και κατ’ οίκον εξετάσεις που μπορούν να εντοπίσουν μια μόλυνση. Έχουμε επίσης εμβόλια που έχουν επικαιροποιηθεί για να ταιριάζουν καλύτερα με τις εκδόσεις του ιού που κυκλοφορούν αυτήν τη στιγμή.
Παρά αυτά τα επιτεύγματα, η COVID-19 είναι ακόμα μαζί μας -και θα παραμείνει για κάποιο χρονικό διάστημα, λένε οι ειδικοί στον τομέα της υγείας.
Να τι πρέπει να περιμένουμε καθώς μπαίνουμε στον πέμπτο χρόνο με την COVID-19
- Η COVID-19 πιθανότατα δεν θα εξελιχθεί σε μια προβλέψιμη κατάσταση
- Θα συνεχίσουν να εμφανίζονται νέες παραλλαγές
- Θα πλησιάσουμε στην λύση του μυστηρίου της long COVID
- Μάλλον θα έχουμε νέα εμβόλια
1. Η COVID πιθανότατα δεν θα εξελιχθεί σε μια προβλέψιμη κατάσταση
Οι μήνες του χειμώνα είναι συνώνυμοι με τους ιούς του αναπνευστικού. Αλλά σε αντίθεση με τη γρίπη και τον RSV -των οποίων η δραστηριότητα αυξάνεται το φθινόπωρο και το χειμώνα και μειώνεται την άνοιξη και το καλοκαίρι- η COVID-19 δεν έχει καθορισμένη περίοδο. Τα κύματα χτυπούν χειμώνα, άνοιξη, καλοκαίρι και φθινόπωρο.
Ενώ η νόσος θα μπορούσε να έχει ένα πιο προβλέψιμο μοτίβο στο μέλλον, αυτό πιθανότατα δεν θα συμβεί το 2024, λέει ο Robert Murphy, ειδικός σε μολυσματικές ασθένειες και εκτελεστικός διευθυντής του Robert J. Havey, MD Institute for Global Health στην Ιατρική Σχολή Feinberg του Northwestern University.
Αν όντως μετατραπεί σε ιό του φθινοπώρου και του χειμώνα, λέει ο Andrew Pekosz, καθηγητής μικροβιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Johns Hopkins Bloomberg, αυτό θα μπορούσε να είναι χρήσιμο για μερικούς λόγους.
«Αυτό κάνει τις προσεγγίσεις εμβολιασμού και τα διάφορα μηνύματα δημόσιας υγείας πολύ πιο εύκολα από κάτι που συμβαίνει όλο το χρόνο και απλώς περιμένουμε να απρόβλεπτες αυξήσεις», λέει ο Δρ. Pekosz. Το να γνωρίζουμε πότε να περιμένουμε το χειρότερο μπορεί επίσης να βοηθήσει τα νοσοκομεία και τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να προετοιμαστούν για μια αύξηση στους ασθενείς.
2. Θα συνεχίσουν να εμφανίζονται νέες παραλλαγές
Θυμάστε πόσο εύκολη ήταν η παρακολούθηση του ιού κατά τα πρώτα χρόνια της πανδημίας; Υπήρχαν οι μεταλλάξεις «Α», «Β», μετά «Δ», μετά «Ο». Τώρα, το σύνολο των παραλλαγών είναι τεράστιο, με νέα στελέχη της Όμικρον να αναδύονται κάθε λίγους μήνες -ΒA.2.86 και FL.1.5.1, για παράδειγμα.
Οι ειδικοί στους ιούς λένε ότι ίσως να περιμένουμε περισσότερες παραλλαγές το 2024. «Η μόνη σταθερά σε όλο αυτό το είναι πραγματικά η συνεχής αλλαγή. Έτσι οι άνθρωποι θα πρέπει να περιμένουν ότι ο ιός θα συνεχίσει να εξελίσσεται», λέει ο Ziyad Al-Aly, ερευνητής COVID-19 και επίκουρος καθηγητής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον.
Ως επί το πλείστον, ο ιός έχει κάνει μικρές αλλαγές από τότε που έφτασε η Όμικρον στα τέλη του 2021, λέει ο Δρ. Pekosz, γι’αυτό και μπορέσαμε να προσαρμοστούμε με επικαιροποιημένα εμβόλια που μπορούν να στοχεύσουν τις πιο πρόσφατες εκδόσεις του ιού. Αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα συνεχίσει σε αυτόν τον δρόμο.
«Η ανησυχία που έχω είναι εάν εξελιχθεί σε διαφορετική κατεύθυνση και τα τρέχοντα εμβόλια γίνουν απαρχαιωμένα, τότε πρέπει να σχεδιάσουμε νέα ή τα σημερινά ζωτικής σημασίας αντιιικά μας φάρμακα καταστούν παρωχημένα και πρέπει να σχεδιάσουμε ένα νέο», λέει ο Δρ. Al-Aly.
Όσο περισσότερο κυκλοφορεί ένας ιός σε έναν πληθυσμό, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει να μεταλλαχθεί, επομένως αν προστατεύουμε τους εαυτούς μας και τους άλλους από την COVID-19, βοηθάμε στην αποτροπή της εμφάνισης νέων παραλλαγών, τονίζουν οι επιστήμονες.
3. Θα πλησιάσουμε στην λύση του μυστηρίου της long COVID
Εκατομμύρια άνθρωποι που είχαν COVID-19 βιώνουν παρατεταμένα, μερικές φορές εξαντλητικά συμπτώματα που μπορεί να επηρεάσουν την καθημερινή ζωή -ένα φαινόμενο γνωστό ως long COVID.
Πολλά παραμένουν άγνωστα σχετικά με την κατάσταση, αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει σύντομα. «Νομίζω ότι το 2024 θα μας δώσει περισσότερες απαντήσεις από ό,τι έχουμε αυτή τη στιγμή», λέει ο Δρ. Al-Aly.
Ένας μεγάλος λόγος έχει να κάνει με νέες μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη. Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ ξεκίνησαν πρόσφατα κλινικές δοκιμές μεγάλης κλίμακας για την καλύτερη κατανόηση, θεραπεία και πρόληψη της long COVID. Κάποιος θα διερευνήσει εάν η θεραπεία της COVID-19 με Paxlovid μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των συμπτωμάτων της μυστηριώδους πάθησης.
Ένας άλλος θα μελετήσει παρεμβάσεις για να βοηθήσει με την ομίχλη του εγκεφάλου, την απώλεια μνήμης και άλλες γνωστικές επιπλοκές που προκαλούνται από long COVID. Τα αποτελέσματα αυτής της ερευνητικής πρωτοβουλίας, η οποία περιλαμβάνει μερικές άλλες μελέτες, θα δημοσιευθούν σε κυλιόμενη βάση.
Κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, ο Δρ. Al-Aly ευελπιστεί ότι θα μάθουμε περισσότερα και για το γιατί και πώς εμφανίζεται η long COVID ή τον λεγόμενο μηχανισμό της. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να δώσει κάποια εικόνα για το πώς να το αποτρέψουμε εξαρχής. «Ελπίζω ότι το 2024 όχι μόνο θα ενισχύσει περαιτέρω την συνειδητοποίηση του προβλήματος, αλλά και την ικανότητά μας να το αντιμετωπίσουμε ιατρικά», προσθέτει.
4. Μάλλον θα έχουμε νέα εμβόλια
Δεδομένης της μεταβαλλόμενης φύσης του ιού, είναι πιθανό το εμβόλιο για την COVID-19 να ενημερωθεί το επόμενο έτος για να ταιριάζει με όποιες νέες εκδοχές του ιού εξαπλωθούν, όπως ακριβώς το εμβόλιο της γρίπης ενημερώνεται κάθε χρόνο, λέει η Rachel Presti, καθηγήτρια ιατρικής και ιατρική διευθύντρια της Μονάδας Κλινικής Έρευνας Λοιμωδών Νοσημάτων στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον.
«Βλέπουμε ήδη τον ιό να απομακρύνεται λίγο από το εμβόλιο που δίνουμε φέτος», παρόλο που αυτό το νέο εμβόλιο, που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο, ταιριάζει πολύ καλύτερα με τις τρέχουσες παραλλαγές από το εμβόλιο του περασμένου έτους, τονίζει η Δρ. Presti.
Μπορεί επίσης να ακούσουμε περισσότερα για ένα συνδυασμένο εμβόλιο γρίπης-COVID το 2024. Αυτό συμβαίνει επειδή οι κατασκευαστές εμβολίων δοκιμάζουν ένα μόνο εμβόλιο που βοηθά στην προστασία τόσο από τη γρίπη όσο και από τον κορωνοϊό. Τα δεδομένα των πρώιμων δοκιμών έχουν δώσει θετικά αποτελέσματα και οι μελέτες Φάσης 3 βρίσκονται στο στάδιο των εργασιών.
«Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένος για αυτό», λέει ο Δρ. Pekosz. «Όλοι οι λόγοι για τους οποίους θα κάνατε το εμβόλιο της γρίπης είναι οι ίδιοι για τους οποίους θα κάνατε το εμβόλιο κατά της COVID-19, ωστόσο βλέπουμε μια πραγματικά μεγάλη διαφορά όσον αφορά τους ανθρώπους που λαμβάνουν το εμβόλιο της γρίπης».
Σύμφωνα με στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), περίπου το 42% των ενηλίκων στις ΗΠΑ έλαβε εμβόλιο κατά της γρίπης στις 14 Δεκεμβρίου, ενώ μόνο το 18% των ενηλίκων έκανε το νέο εμβόλιο για την COVID-19.
«Ελπίζω λοιπόν ότι ένα συνδυαστικό εμβόλιο θα στείλει πραγματικά το μήνυμα στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ιδιαίτερα σε εκείνους που είναι επιρρεπείς σε σοβαρή COVID-19 ή γρίπη, ότι υπάρχει ένας απλός τρόπος για να προστατευτείτε και από τα δύο επικίνδυνα παθογόνα», καταλήγει ο Δρ. Pekosz.