Σε μια κλινική δοκιμή ασθενών με χρόνια νεφρική νόσο, ένα πειραματικό φάρμακο μείωσε σημαντικά τη λευκωματουρία -λευκωματίνη στα ούρα, ένδειξη νεφρικής βλάβης– για το 50% των συμμετεχόντων.
Όταν το πειραματικό φάρμακο συνδυάστηκε με ένα φάρμακο τυπικής φροντίδας, το 70% των συμμετεχόντων φέρεται να εμφάνισε σημαντική μείωση της λευκωματουρίας, σύμφωνα με τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο The Lancet.
Η κύρια συγγραφέας της εργασίας είναι η Δρ. Katherine Tuttle, κλινική καθηγήτρια νεφρολογίας στο University of Washington School of Medicine και εκτελεστική διευθύντρια έρευνας στο Providence Inland Northwest Health στο Spokane.
Πώς λειτουργεί το πειραματικό φάρμακο για τη χρόνια νεφρική νόσο
Το υποψήφιο φάρμακο, BI 690517, έχει σχεδιαστεί για να αναστέλλει την παραγωγή αλδοστερόνης από το σώμα, μια ορμόνη που εξισορροπεί τα επίπεδα νατρίου και καλίου για να βοηθήσει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Η υπερβολική ποσότητα αλδοστερόνης, ωστόσο, επιταχύνει την εξέλιξη της νεφρικής νόσου.
Η πρόκληση είναι ότι δύο κατηγορίες θεραπειών τυπικής φροντίδας για νεφρική νόσο, οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE) και οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης (ARB), τείνουν να αυξάνουν τα επίπεδα αλδοστερόνης μακροπρόθεσμα.
Οι ίδιοι οι αναστολείς αλδοστερόνης, ενώ μειώνουν τη φλεγμονή των οργάνων και αποτρέπουν την εξέλιξη της νεφρικής νόσου σε νεφρική ανεπάρκεια, μπορούν να κάνουν το κάλιο του αίματος να φτάσει σε επικίνδυνα επίπεδα, μια κατάσταση που ονομάζεται υπερκαλιαιμία, μεταξύ άλλων δυσμενών παρενεργειών. Αυτές οι σκέψεις διαμόρφωσαν τον σχεδιασμό της δοκιμής.
«Οι συμμετέχοντες έπρεπε να λαμβάνουν ACE ή ARB σε μια μέγιστη ανεκτή δόση για τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες προτού μπορέσουν να μπουν στη μελέτη. Και προσθέσαμε ένα άλλο φάρμακο, έναν αναστολέα SGLT2 που ονομάζεται εμπαγλιφλοζίνη, ως υποστηρικτική θεραπεία για τους συμμετέχοντες», είπε η Δρ. Tuttle.
Αναστολείς SGLT2: Η μεγαλύτερη ανακάλυψη για τη νεφρική νόσο τα τελευταία 30 χρόνια
Αν και οι αναστολείς SGLT2 αναπτύχθηκαν αρχικά για τη μείωση του σακχάρου στο αίμα, είναι ισχυρά φάρμακα προστασίας των νεφρών. Η Δρ. Tuttle τους χαρακτήρισε «τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις που είχαμε για τη νεφρική νόσο τα τελευταία 30 χρόνια». Ένα από τα δευτερεύοντα οφέλη τους, σημείωσε, είναι ο μετριασμός του κινδύνου υπερκαλιαιμίας.
«Αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε την αποτελεσματικότητα του BI 690517 στην αύξηση της προστασίας των νεφρών και να μειώσουμε τις κύριες παρενέργειες που είχαν περιορίσει τη χρήση παραγόντων αναστολής της αλδοστερόνης. Η διασφάλιση ότι ένας αναστολέας SGLT2 ήταν στο παρασκήνιο για τους συμμετέχοντες ήταν ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του σχεδιασμού», είπε η Δρ. Tuttle.
Η δοκιμή ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022 και ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2023. Και οι 714 εγγεγραμμένοι συμμετέχοντες είχαν επίσημες διαγνώσεις νεφρικής νόσου και τυχαιοποιήθηκαν σε μια αρχική θεραπεία οκτώ εβδομάδων με εμπαγλιφλοζίνη ή αντίστοιχο εικονικό φάρμακο. Στη συνέχεια, 586 συμμετέχοντες κλήθηκαν τυχαία για να λάβουν είτε BI 690517 σε ημερήσια δόση είτε 3 mg, 10 mg ή 20 mg, είτε αντίστοιχο εικονικό φάρμακο, για 14 εβδομάδες.
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα της δοκιμής
Ο δείκτης μέτρησης της αποτελεσματικότητας ήταν η μείωση της λευκωματουρίας. Μια κλινικά σημαντική μείωση στα επίπεδα λευκωματουρίας (30% ή περισσότερο) σημειώθηκε στους μισούς από τους συμμετέχοντες που τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν μόνο το BI 690517. Η κορυφαία ανταπόκριση παρατηρήθηκε με δόσεις 10 mg. Ένας σημαντικά μεγαλύτερος αριθμός συμμετεχόντων, 70%, που έλαβαν τόσο BI 609517 όσο και εμπαγλιφλοζίνη πέτυχαν κλινικά σημαντική μείωση της λευκωματουρίας.
Στη μελέτη, το BI 690517 συσχετίστηκε επίσης με υψηλότερα ποσοστά υπερκαλιαιμίας, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτούσαν ιατρική παρέμβαση, έγραψαν οι ερευνητές. Παρατηρώντας τις προφανείς βελτιωτικές επιδράσεις της εμπαγλιφλοζίνης στην υπερκαλιαιμία, σημείωσαν ότι «το μέγεθος της μείωσης του καλίου από την εμπαγλιφλοζίνη είναι σύμφωνο με τις πρόσφατα αναφερθείσες μετα-αναλύσεις που περιλαμβάνουν σχεδόν 50.000 συμμετέχοντες».
Το εύρημα θα ενημερώσει μια κλινική δοκιμή Φάσης ΙΙΙ, με επικεφαλής την Oxford Population Health στην Αγγλία, για να δοκιμάσει το υποψήφιο φάρμακο με 11.000 ασθενείς-συμμετέχοντες σε όλο τον κόσμο.
«Πιστεύουμε ότι πρόκειται για ευρήματα υψηλού αντίκτυπου. Το 75% όλων των ατόμων που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση έχουν διαβήτη ή υπερτασική νεφρική νόσο και αυτοί οι παράγοντες -εάν μπορούμε να το κάνουμε σωστά όσον αφορά την ευαισθητοποίηση, την πρόσβαση και την ανίχνευση σε ένα στάδιο όπου είναι θεραπεύσιμο- μπορεί να καταστήσουν την αιμοκάθαρση σχεδόν ξεπερασμένη», είπε η Δρ. Tuttle.