Χοληστερίνη και συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες – Πώς προλαμβάνεται και αντιμετωπίζεται

Η χοληστερίνη δεν είναι πάντα «κακή», καθώς παίζει κρίσιμο ρόλο στο σώμα μας, αλλά τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης μπορεί να οδηγήσουν στη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες, μια πάθηση γνωστή ως αθηροσκλήρωση. Η αθηροσκλήρωση μπορεί να περάσει απαρατήρητη για χρόνια, μέχρι να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην υγεία, όπως καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό. Μπορούμε να επιβραδύνουμε, να σταματήσουμε ή ακόμα και να αντιστρέψουμε τη συσσώρευση πλάκας;

Ποιο είναι το χειρότερο είδος τυριού – Μπορεί να οδηγήσει σε φραγμένες αρτηρίες και καρδιακές παθήσεις

Φραγμένες αρτηρίες: Κίνδυνοι, επιπλοκές και θεραπεία

Η χοληστερίνη παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές λειτουργίες του σώματος, αλλά όταν τα επίπεδά της βγαίνουν εκτός ισορροπίας, μπορεί να προκαλέσουν αθηροσκλήρωση—δηλαδή τη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η διαδικασία μπορεί να στενέψει τις αρτηρίες, περιορίζοντας τη ροή του αίματος και αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων και άλλων καρδιαγγειακών παθήσεων.

Παρόλο που οι αθηρωματική πλάκα αναπτύσσεται σιωπηλά για χρόνια, οι επιπτώσεις της μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή όταν αποσπάται, οδηγώντας σε ξαφνικές και σοβαρές επιπλοκές. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην απεικόνιση των στεφανιαίων αρτηριών και στις στρατηγικές θεραπείας έχουν προσφέρει βαθύτερες γνώσεις σχετικά με το πώς σχηματίζεται, πώς εξελίσσεται και, ενδεχομένως, πώς μπορεί να αντιστραφεί η πλάκα μέσω ιατρικών παρεμβάσεων.

Οι ερευνητές μελετούν το αν η μείωση της λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL-C) και η άμεση στόχευση της πλάκας μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η κατανόηση του πώς ο τρόπος ζωής, τα φάρμακα και οι ιατρικές διαδικασίες επηρεάζουν την υγεία των αρτηριών είναι σημαντική για τη διαχείριση και την πιθανή αναστροφή της αθηροσκλήρωσης.

Απεικόνιση των στεφανιαίων αρτηριών και θεραπευτικές στρατηγικές

Ανασκόπηση του 2022 με τίτλο Coronary Atherosclerotic Plaque Regression εξετάζει τις προόδους στη θεραπεία των καρδιαγγειακών παθήσεων και στις τεχνικές απεικόνισης των τελευταίων τριών δεκαετιών. Η ανασκόπηση υπογραμμίζει ότι η εξέλιξη της αθηρωματικής πλάκας έρχεται πριν από καρδιαγγειακά συμβάντα, καθιστώντας την υποστροφή της έναν πιθανό στόχο για τη μείωση των σοβαρών ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών συμβάντων.

Αν και οι μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η μείωση των επιπέδων της LDL-C συσχετίζεται με την υποστροφή της πλάκας, τα άμεσα αποδεικτικά στοιχεία που συνδέουν τη μείωση της πλάκας με βελτιωμένα αποτελέσματα παραμένουν περιορισμένα. Μετα-ανάλυση 17 προοπτικών μελετών δείχνει ότι η μείωση του όγκου της αθηρωματικής πλάκας κατά 1% αντιστοιχεί σε μείωση του κινδύνου σοβαρών καρδιαγγειακών συμβάντων κατά 20%.

Καθώς η απεικόνιση των στεφανιαίων αρτηριών εξελίσσεται, ενδέχεται να ξεπεράσει τους παραδοσιακούς δείκτες κινδύνου και τους λιπιδικούς δείκτες στην καθοδήγηση της θεραπείας της αθηροσκλήρωσης, επιτρέποντας μια πιο ακριβή και εξατομικευμένη αντιμετώπιση.

Συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες: Συμπτώματα

Η συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες, γνωστή ως αθηροσκλήρωση, συχνά εξελίσσεται σιωπηλά, χωρίς εμφανή συμπτώματα, μέχρι να προκληθεί σημαντική στένωση ή απόφραξη των αρτηριών. Όταν τα συμπτώματα εκδηλώνονται, διαφέρουν ανάλογα με τις αρτηρίες που έχουν επηρεαστεί:

Στεφανιαίες αρτηρίες (στην καρδιά)

• Πόνος στο στήθος (στηθάγχη): Αίσθημα πίεσης, σφιξίματος ή βάρους στο στήθος, που μπορεί να αντανακλά στα χέρια, τον λαιμό, τη γνάθο, την πλάτη ή το στομάχι. Η δυσφορία αυτή μπορεί να μοιάζει με δυσπεψία ή καούρα.
• Δύσπνοια: Δυσκολία στην αναπνοή κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας ή ακόμη και σε κατάσταση ηρεμίας, γεγονός που υποδηλώνει μειωμένη ροή αίματος προς τον καρδιακό μυ.
• Κόπωση: Ασυνήθιστη κούραση κατά την άσκηση λόγω μειωμένης παροχής οξυγόνου στην καρδιά.

Καρωτίδες αρτηρίες (στον εγκέφαλο)

• Ξαφνικό μούδιασμα ή αδυναμία: Ιδιαίτερα στη μία πλευρά του σώματος, επηρεάζοντας το πρόσωπο, το χέρι ή το πόδι.
• Δυσκολία στην ομιλία ή στην κατανόηση λόγου: Εμφάνιση σύγχυσης ή προβλημάτων στην άρθρωση των λέξεων.
• Προβλήματα όρασης: Ξαφνική απώλεια όρασης στο ένα μάτι ή θολή όραση.

Περιφερικές αρτηρίες (στα άκρα)

• Πόνος ή κράμπες στα πόδια (διαλείπουσα χωλότητα): Πόνος, βάρος ή αίσθημα κόπωσης στα πόδια κατά το περπάτημα ή την ανάβαση σκάλας, που υποχωρεί με την ξεκούραση.
• Ψυχρότητα ή μούδιασμα στα άκρα: Ιδιαίτερα στα κάτω άκρα ή στα πόδια, λόγω μειωμένης ροής αίματος.
• Γυαλιστερό δέρμα στα πόδια: Η επιδερμίδα αποκτά λεία και γυαλιστερή όψη, ένδειξη περιφερικής αρτηριακής νόσου.

Νεφρικές αρτηρίες (στα νεφρά)

• Υψηλή αρτηριακή πίεση: Αυξημένη πίεση που δεν ελέγχεται εύκολα.
• Νεφρική ανεπάρκεια: Οίδημα στα χέρια ή τα πόδια, κόπωση και αλλαγές στις συνήθειες της ούρησης.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αθηροσκλήρωση μπορεί να παραμείνει ασυμπτωματική για δεκαετίες, με τα συμπτώματα να εμφανίζονται μόνο όταν η στένωση ή η απόφραξη των αρτηριών έχει γίνει σοβαρή. Αν αντιμετωπίσετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, ειδικά όσα υποδηλώνουν καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.

Αρτηριακή πλάκα και καρδιαγγειακές παθήσεις

Η αρτηριακή πλάκα μπορεί να είναι η αιτία καρδιακών παθήσεων. Η πλάκα ξεκινά από τα τοιχώματα των αρτηριών και μεγαλώνει με την πάροδο των ετών, εμποδίζοντας σταδιακά τη ροή του αίματος. Ακόμη χειρότερα, η πλάκα μπορεί να αποκολληθεί, προκαλώντας αιφνίδιο σχηματισμό θρόμβου. Ο θρόμβος αυτός μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Οι φραγμένες αρτηρίες λόγω συσσώρευσης πλάκας και θρόμβων αίματος αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου. Η μείωση της χοληστερίνης και άλλων παραγόντων κινδύνου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του σχηματισμού πλάκας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι ακόμη δυνατό να αντιστραφεί μέρος της συσσώρευσης πλάκας.

Αρτηριακή πλάκα και αθηροσκλήρωση

Η αρτηριακή πλάκα σχηματίζεται μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται αθηροσκλήρωση, γνωστή και ως «σκλήρυνση των αρτηριών». Η LDL χοληστερόλη, γνωστή ως «κακή χοληστερίνη», αποτελεί την πρώτη ύλη για την αρτηριακή πλάκα. Μπορεί να βλάψει τις αρτηρίες που μεταφέρουν το αίμα από την καρδιά στο υπόλοιπο σώμα. Μόλις αρχίσει η βλάβη, η LDL συνεχίζει να συσσωρεύεται στα τοιχώματα των αρτηριών. Η αθηροσκλήρωση αναπτύσσει την αρτηριακή πλάκα σιωπηλά και σταδιακά, χωρίς πόνο ή άλλα προειδοποιητικά σημάδια.

Η αρτηριακή πλάκα της αθηροσκλήρωσης αποτελεί τη βασική αιτία καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων και περιφερικής αρτηριακής νόσου. Μαζί, αυτές οι παθήσεις συμβάλλουν σημαντικά στις καρδιαγγειακές νόσους, οι οποίες είναι μία από τις μεγαλύτερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως.

Τι είναι η αρτηριακή πλάκα και τι προκαλεί

Η αρτηριακή πλάκα ξεκινά να αναπτύσσεται στα τοιχώματα των αρτηριών πολύ πριν γίνουν ανιχνεύσιμες. Ακόμη και οι έφηβοι μπορεί να έχουν τις πρώτες «λιπαρές γραμμές» χοληστερίνης στις αρτηρίες τους. Αυτές οι γραμμές είναι τα πρώτα στάδια σχηματισμού πλάκας και δεν μπορούν να εντοπιστούν εύκολα με εξετάσεις. Ωστόσο, ερευνητές τις έχουν παρατηρήσει κατά τη διάρκεια νεκροτομών σε νεαρά θύματα ατυχημάτων και βίας.

Η αθηροσκλήρωση αναπτύσσεται μέσα σε χρόνια μέσω μιας πολύπλοκης διαδικασίας που περιλαμβάνει:

• Βλάβη του ενδοθηλίου: Το λείο και ευαίσθητο εσωτερικό τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων ονομάζεται ενδοθήλιο. Η υψηλή χοληστερίνη, το κάπνισμα, η υψηλή αρτηριακή πίεση ή ο διαβήτης μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στο ενδοθήλιο, δημιουργώντας μια δίοδο για τη χοληστερίνη να εισέλθει στο τοίχωμα της αρτηρίας.
• Διείσδυση της χοληστερίνης: Η «κακή» χοληστερίνη (LDL χοληστερόλη) που κυκλοφορεί στο αίμα διαπερνά το κατεστραμμένο ενδοθήλιο και αρχίζει να συσσωρεύεται στο τοίχωμα της αρτηρίας.
• Σχηματισμός πλάκας: Τα λευκά αιμοσφαίρια προσπαθούν να απομακρύνουν την LDL χοληστερόλη. Με την πάροδο των ετών, αυτό το τοξικό μείγμα χοληστερίνης και κυττάρων μετατρέπεται σε πλάκα μέσα στο τοίχωμα της αρτηρίας.

Η πρόληψη και η έγκαιρη παρέμβαση είναι σημαντικές για τη διατήρηση της καρδιαγγειακής υγείας και τη μείωση του κινδύνου σοβαρών καρδιακών επιπλοκών.

Φραγμένες αρτηρίες και διατροφή: 10 τροφές που τις «ξεβουλώνουν» φυσικά

Πώς «επιτίθεται» η αρτηριακή πλάκα

• Μπορεί να παραμείνει μέσα στο τοίχωμα της αρτηρίας. Η πλάκα μπορεί να σταματήσει να αναπτύσσεται ή να μεγαλώσει προς το τοίχωμα της αρτηρίας, μακριά από τη ροή του αίματος.
• Η πλάκα μπορεί να αναπτυχθεί αργά και ελεγχόμενα προς τη ροή του αίματος. Αυτού του τύπου η πλάκα ενδέχεται να μην προκαλέσει ποτέ συμπτώματα, ακόμη και αν οι αρτηρίες έχουν φράξει σε μεγάλο βαθμό.
• Η αρτηριακή πλάκα μπορεί να αποκολληθεί ξαφνικά, πράγμα που είναι το χειρότερο σενάριο. Αυτό επιτρέπει στο αίμα να σχηματίσει θρόμβο μέσα στην αρτηρία. Αν αυτό συμβεί στην καρδιά, προκαλεί καρδιακή προσβολή. Αν συμβεί στον εγκέφαλο, προκαλεί εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η αρτηριακή πλάκα που προκύπτει από αθηροσκλήρωση ευθύνεται για τις τρεις κύριες μορφές καρδιαγγειακών παθήσεων

1. Στεφανιαία νόσο

Η σταθερή πλάκα στις αρτηρίες της καρδιάς μπορεί να μην προκαλέσει συμπτώματα ή να οδηγήσει σε πόνο στο στήθος (στηθάγχη). Αν πλάκα αποκολληθεί ξαφνικά και δημιουργηθεί θρόμβος, οι αρτηρίες μπορεί να αποφραχθούν εντελώς. Όταν συμβεί αυτό, ένα μέρος του καρδιακού μυός πεθαίνει, προκαλώντας καρδιακή προσβολή (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου).

2. Εγκεφαλικό επεισόδιο

Αν η πλάκα αποκολληθεί από μια αρτηρία στον εγκέφαλο, μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη εγκεφαλική βλάβη. Οι φραγμένες αρτηρίες μπορούν επίσης να προκαλέσουν παροδικά ισχαιμικά επεισόδια, γνωστά και ως «μίνι εγκεφαλικά». Τα συμπτώματά τους μοιάζουν με εκείνα του εγκεφαλικού, αλλά είναι προσωρινά και δεν αφήνουν μόνιμη βλάβη. Ωστόσο, ένα παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μελλοντικού εγκεφαλικού επεισοδίου, καθιστώντας την ιατρική παρέμβαση απαραίτητη.

3. Περιφερική αρτηριακή νόσο

Οι φραγμένες αρτηρίες στα πόδια μπορούν να προκαλέσουν πόνο στο περπάτημα. Επίσης, επηρεάζουν την επούλωση των πληγών λόγω της κακής κυκλοφορίας του αίματος. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό.

Πρόληψη της αρτηριακής πλάκας

Η αθηροσκλήρωση και η συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες είναι προοδευτικές παθήσεις, δηλαδή επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, μπορούν να προληφθούν.

Εννέα παράγοντες ευθύνονται για το 90% όλων των καρδιακών προσβολών:

1. Κάπνισμα
2. Υψηλή χοληστερίνη
3. Υψηλή αρτηριακή πίεση
4. Διαβήτης
5. Κοιλιακή παχυσαρκία («σωσίβιο»)
6. Στρες
7. Διατροφή με λίγα φρούτα και λαχανικά
8. Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (πάνω από ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες, ή πάνω από ένα-δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες)
9. Έλλειψη τακτικής σωματικής δραστηριότητας

Το κοινό στοιχείο όλων αυτών των παραγόντων είναι ότι μπορείτε να τους ελέγξετε. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η μείωση αυτών των παραγόντων κινδύνου οδηγεί σε χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Για άτομα με υψηλό κίνδυνο αρτηριακής πλάκας, η καθημερινή λήψη χαμηλής δόσης ασπιρίνης μπορεί να είναι σημαντική. Η ασπιρίνη βοηθά στην πρόληψη σχηματισμού θρόμβων. Ωστόσο, προτού ξεκινήσετε την ασπιρίνη, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, καθώς μπορεί να έχει παρενέργειες.

Συρρίκνωση της αρτηριακής πλάκας

Αφού σχηματιστεί αρτηριακή πλάκα, συνήθως παραμένει εκεί. Ωστόσο, με τη σωστή θεραπεία, η συσσώρευση πλάκας μπορεί να επιβραδυνθεί ή να σταματήσει. Ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι με εντατική θεραπεία, η αρτηριακή πλάκα μπορεί ακόμη και να συρρικνωθεί ελαφρώς. Σε μεγάλη μελέτη, η αρτηριακή πλάκα μειώθηκε κατά 10% σε μέγεθος μετά από 50% μείωση των επιπέδων χοληστερίνης στο αίμα.

Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η πλάκα είναι η πρόληψη του σχηματισμού και της εξέλιξής τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής και, εάν χρειάζεται, με φαρμακευτική αγωγή.

Φάρμακα και αλλαγές στον τρόπο ζωής για μειώσετε τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης

Η μείωση των παραγόντων κινδύνου που οδηγούν στην αθηροσκλήρωση μπορεί να επιβραδύνει ή να σταματήσει την εξέλιξή της. Οι βασικοί τρόποι μείωσης της χοληστερίνης περιλαμβάνουν:

• Λήψη φαρμάκων για τη χοληστερίνη και την αρτηριακή πίεση
• Υγιεινή διατροφή
• Συχνή άσκηση
• Διακοπή του καπνίσματος

Αυτές οι θεραπείες δεν μπορούν να «ξεβουλώσουν» πλήρως τις αρτηρίες, αλλά μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων.

Συμβουλές για υγιεινό τρόπο ζωής

Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές που μπορούν να σας βοηθήσουν να βελτιώσετε τα επίπεδα χοληστερίνης και να μειώσετε τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης:

• Άσκηση: Ανεξάρτητα από το αν χάνετε βάρος ή όχι, η τακτική άσκηση αυξάνει την «καλή» HDL χοληστερίνη και μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων.
• Διατροφή: Μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και χαμηλή σε λιπαρά μπορεί να μειώσει την «κακή» LDL χοληστερίνη.
• Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Τα λιπαρά ψάρια και άλλες τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 μπορούν να αυξήσουν την «καλή» HDL χοληστερίνη.
• Τακτικός έλεγχος: Αν γνωρίζετε ότι έχετε υψηλή χοληστερίνη ή οικογενειακό ιστορικό υπερχοληστεριναιμίας, μιλήστε με τον γιατρό σας για τρόπους μείωσης της.

Φαρμακευτική αγωγή για την χοληστερίνη, την πλάκα και άλλες πιθανές συγγενείς παθήσεις

Ορισμένα φάρμακα μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα.

Στατίνες

Οι στατίνες είναι τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερίνης. Μπορούν να μειώσουν την «κακή» LDL χοληστερίνη έως και 60% και να αυξήσουν την «καλή» HDL χοληστερίνη. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι στατίνες μειώνουν τις πιθανότητες καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου και θανάτου από αθηροσκλήρωση. Επιπλέον, οι στατίνες μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων, που είναι λιπαρές ουσίες που συμβάλλουν στην αθηροσκλήρωση.

Η μακροχρόνια λήψη στατινών, για ένα έτος ή περισσότερο, μπορεί ακόμη και να συρρικνώσει ελαφρώς την αθηρωματική πλάκα. Αυτή η αναστροφή της αθηροσκλήρωσης εξέπληξε πολλούς ειδικούς, οι οποίοι πίστευαν ότι δεν ήταν εφικτό. Παρόλο που η πλήρης αναστροφή της αθηροσκλήρωσης δεν είναι ακόμα δυνατή, οι στατίνες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο επιπλοκών. Αυτό συμβαίνει επειδή καταπολεμούν τη φλεγμονή, συμβάλλοντας στη σταθεροποίηση των πλακών. Για αυτόν τον λόγο, οι στατίνες αποτελούν βασικό στοιχείο στη θεραπεία της αθηροσκλήρωσης.

Οι πιο γνωστές στατίνες περιλαμβάνουν:

• ατορβαστατίνη
• φλουβαστατίνη
• λοβαστατίνη
• πιταβαστίνη
• πραβαστατίνη
• ροσουβαστατίνη
• σιμβαστατίνη

Για να είναι αποτελεσματικές, οι στατίνες πρέπει να ενσωματωθούν σε μια συνολική, εξατομικευμένη στρατηγική, την οποία θα καταρτίσετε μαζί με τον γιατρό σας. Αυτή η στρατηγική θα βασίζεται:

• Στον ατομικό σας κίνδυνο για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο
• Στον τρόπο ζωής σας

Η σωστή φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με έναν υγιεινό τρόπο ζωής είναι το «κλειδί» για τη μείωση του κινδύνου από τη χοληστερίνη και την αθηροσκλήρωση.

Φιμπράτες

Οι φιμπράτες είναι φάρμακα που μειώνουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων και αυξάνουν ελαφρώς την «καλή» HDL χοληστερόλη. Συνήθως χρησιμοποιούνται δύο τύποι φιμπρατών:
• γεμφιβροζίλη
• φαινοφιβράτη

Νιασίνη (νικοτινικό οξύ)

Η νιασίνη είναι μια βιταμίνη απαραίτητη σε μικρές δόσεις. Σε μεγάλες δόσεις, βελτιώνει τα επίπεδα χοληστερίνης μειώνοντας τα τριγλυκερίδια και την LDL και αυξάνοντας την HDL. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν ερύθημα του δέρματος, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη λήψη της.

Πρέπει να αποφεύγονται τα προϊόντα με την ένδειξη ότι δεν προκαλούν ερυθρότητα στο δέρμα, καθώς συχνά δεν περιέχουν τη δραστική μορφή της νιασίνης. Η νιασίνη μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, κάτι που αποτελεί πρόβλημα για άτομα με διαβήτη. Λόγω αυτών των παρενεργειών, η νιασίνη συνταγογραφείται πολύ λιγότερο συχνά από τις στατίνες ή τις φιμπράτες.

Δεσμευτικά των χολικών οξέων

Τα φάρμακα αυτά δεσμεύουν τα χολικά οξέα στο έντερο, μειώνοντας τα επίπεδά τους. Το σώμα χρειάζεται χολικά οξέα, οπότε χρησιμοποιεί χοληστερίνη για να παράγει περισσότερα, με αποτέλεσμα τη μείωση της χοληστερίνης στο αίμα.
Τα φάρμακα αυτής της κατηγορίας περιλαμβάνουν:

• χολεστυραμίνη
• χολεστιπόλη
• χολησεβελάμη

Άλλα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερίνης

Εζετιμίμπη

Η εζετιμίμπη μειώνει την απορρόφηση της χοληστερίνης στο έντερο, μειώνοντας τα επίπεδα LDL. Δεν είναι τόσο αποτελεσματικό όσο οι στατίνες και συνήθως χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με στατίνες για περαιτέρω μείωση της LDL. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών ή εγκεφαλικών επεισοδίων.

Φυτικές στερόλες

Οι φυτικές στερόλες λαμβάνονται ως συμπληρώματα διατροφής σε χάπια ή μέσω εμπλουτισμένων τροφίμων όπως η μαργαρίνη. Η καθημερινή κατανάλωση φυτικών στερολών μπορεί να μειώσει τη χοληστερίνη κατά περίπου 10%.

Ωμέγα-3 και ιχθυέλαιο

Πολλά φαρμακοτεχνικά σκευάσματα περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με τη διατροφή για να μειώσουν τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων.

PCSK9 αναστολείς

Η αλιροκουμάμπη και η εβολοκουμάμπη ανήκουν σε μια νέα κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται PCSK9 αναστολείς. Αυτά τα φάρμακα χρησιμοποιούνται από άτομα που δεν μπορούν να ελέγξουν τη χοληστερίνη μέσω της διατροφής και των στατινών. Η εβολοκουμάμπη έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη σημαντική μείωση του κινδύνου καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου σε άτομα με καρδιαγγειακές παθήσεις.

Φάρμακα για τη μείωση της υψηλής πίεσης

Η μείωση της αρτηριακής πίεσης μειώνει τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης και των επιπλοκών της. Διατροφή και άσκηση από μόνες τους δεν αρκούν συνήθως για να μειώσουν την υψηλή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα. Οι περισσότεροι άνθρωποι με υπέρταση χρειάζονται τουλάχιστον δύο φάρμακα για να τη ρυθμίσουν.

Υπάρχουν πολλές κατηγορίες φαρμάκων που μειώνουν την αρτηριακή πίεση με διαφορετικούς τρόπους. Το πιο σημαντικό δεν είναι ποιο φάρμακο χρησιμοποιείται, αλλά το να επιτευχθεί η επιθυμητή μείωση της πίεσης. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του 2017, η φυσιολογική αρτηριακή πίεση πρέπει να είναι κάτω από 120/80 mmHg.

Φάρμακα για τη μείωση του κινδύνου θρόμβων

• Αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα: Τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα είναι αντιπηκτικά που μειώνουν την πιθανότητα σχηματισμού θρόμβων, βοηθώντας έτσι στην πρόληψη καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων. Ωστόσο, δεν επιβραδύνουν ούτε αναστρέφουν την αθηροσκλήρωση.
• Ασπιρίνη: Η κλασική ασπιρίνη είναι ένα ισχυρό αντιπηκτικό. Μια βρεφική ασπιρίνη (81 mg) την ημέρα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο πρώτης καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου κατά περίπου 25%.
• Κλοπιδογρέλη: Η κλοπιδογρέλη δρα παρόμοια με την ασπιρίνη και βοηθά στην πρόληψη της δημιουργίας θρόμβων μέσα σε στεντ που έχουν τοποθετηθεί στις αρτηρίες της καρδιάς.
• Τικαγρελόρη: Η τικαγρελόρη λειτουργεί παρόμοια με το clopidogrel, αλλά είναι λιγότερο αποτελεσματικό αν οι ασθενείς λαμβάνουν πάνω από 100 mg ασπιρίνης την ημέρα. Η βρεφική ασπιρίνη περιέχει 81 mg, επομένως είναι ασφαλέστερη επιλογή. Το FDA έχει εκδώσει “black box” προειδοποίηση για τους κινδύνους συνδυασμού ticagrelor με υψηλές δόσεις ασπιρίνης.
• Πρασουγρέλη: Η πρασουγρέλη λαμβάνεται από το στόμα μία φορά την ημέρα, με ή χωρίς τροφή. Οι γιατροί συχνά συνιστούν τη λήψη του σε συνδυασμό με χαμηλή δόση ασπιρίνης.
• Βαρφαρίνη: Η βαρφαρίνη είναι ένα ισχυρό αντιπηκτικό (αντιθρομβωτικό) που δεν χρησιμοποιείται γενικά για την αθηροσκλήρωση. Αντίθετα, συνταγογραφείται για παθήσεις όπως κολπική μαρμαρυγή και εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT). Δεν έχει αποδειχθεί πιο αποτελεσματικό από την ασπιρίνη στην πρόληψη καρδιακών προσβολών.

Άλλα φάρμακα για την αθηροσκλήρωση

Κολχικίνη

Η ημερήσια λήψη κολχικίνης (0,5-0,6 mg) έχει δείξει θετικά αποτελέσματα στην πρόληψη της αθηροσκλήρωσης σε ορισμένους ασθενείς. Η φλεγμονή παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων. Η κολχικίνη, η οποία χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την ουρική αρθρίτιδα, έχει δείξει κάποια επιτυχία λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων της.

Αντιπηκτικά φάρμακα: Κίνδυνοι

Τα αντιπηκτικά φάρμακα αυξάνουν τον κίνδυνο αιμορραγίας. Ωστόσο, για τους περισσότερους ασθενείς με αθηροσκλήρωση, τα οφέλη τους υπερτερούν των κινδύνων. Πριν ξεκινήσετε ασπιρίνη ή άλλο καρδιολογικό φάρμακο, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Δεν υπάρχει θεραπεία για την αθηροσκλήρωση

Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για την αθηροσκλήρωση, τα φάρμακα και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο επιπλοκών.

Επεμβατικές θεραπείες για την απόφραξη των αρτηριών

Με επεμβατικές διαδικασίες, οι γιατροί μπορούν να εντοπίσουν και να «ξεβουλώσουν» τις αρτηρίες ή να δημιουργήσουν εναλλακτικές «οδούς» για τη ροή του αίματος. Οι κύριες θεραπείες περιλαμβάνουν:

Αγγειογραφία, αγγειοπλαστική και τοποθέτηση στεντ

• Ένας καθετήρας εισάγεται σε μια αρτηρία του ποδιού ή του χεριού, επιτρέποντας στους γιατρούς να εισέλθουν στις φραγμένες αρτηρίες. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται καρδιακός καθετηριασμός.
• Οι φραγμένες αρτηρίες εμφανίζονται σε πραγματικό χρόνο σε μια ακτινογραφική οθόνη.
• Ένα μικρό μπαλονάκι στην άκρη του καθετήρα μπορεί να φουσκώσει, πιέζοντας την χοληστερινική πλάκα και ανοίγοντας τη ροή του αίματος.
• Οι γιατροί μπορούν επίσης να τοποθετήσουν στεντ – μικρούς μεταλλικούς σωλήνες – για να διατηρήσουν την αρτηρία ανοιχτή.
• Ορισμένα στεντ περιέχουν φάρμακα που αποτρέπουν την επαναπόφραξη της αρτηρίας.

Επέμβαση bypass

• Οι χειρουργοί λαμβάνουν ένα υγιές αιμοφόρο αγγείο από το πόδι ή το στήθος και το χρησιμοποιούν για να παρακάμψουν την μπλοκαρισμένη αρτηρία.
• Αυτό επιτρέπει στο αίμα να κυκλοφορεί γύρω από την απόφραξη, αποκαθιστώντας τη ροή του.

Τηλεόραση: Πόση ώρα παρακολούθησης την ημέρα κάνει καλό στην καρδιά – Τι αναφέρει νέα μελέτη

Πότε επιλέγουν οι γιατροί αυτές τις επεμβάσεις;

Οι διαδικασίες αυτές ενέχουν κινδύνους επιπλοκών και δεν είναι για όλους. Συνήθως γίνονται σε άτομα με σοβαρά συμπτώματα ή μεγάλους περιορισμούς λόγω αθηροσκλήρωσης. Συμπερασματικά, οι φαρμακευτικές και επεμβατικές θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση της αθηροσκλήρωσης, αλλά η πρόληψη μέσω ενός υγιεινού τρόπου ζωής παραμένει το πιο ισχυρό εργαλείο για την προστασία της καρδιαγγειακής υγείας.

Πηγές: WebMD, Cleveland Clinic, Mayo Clinic, NIH, Aurora Health Care, JACC