Η προσπάθεια να χάσετε βάρος μπορεί να είναι απογοητευτική. Μετά από μήνες επιτυχημένου αδυνατίσματος, τα κιλά μπορεί σύντομα να συσσωρευτούν ξανά, γυρίζοντας τη ζυγαριά στο σημείο από που ξεκίνησε η διαδικασία απώλειας βάρους.
Δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος παράγοντας που να συμβάλει σε αυτό το φαινόμενο -αναφερόμενο συχνά και ως «δίαιτα γιο-γιο», αλλά νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature επισημαίνει τον λιπώδη ιστό ως κύριο ένοχο. Το λίπος«θυμάται» την παχυσαρκία του παρελθόντος και αντιστέκεται στις προσπάθειες απώλειας βάρους, ανακάλυψαν οι επιστήμονες.
Απώλεια βάρους: Οι 4 τροφές που προσφέρουν τα ίδια οφέλη με τα φάρμακα για τον διαβήτη
Πώς ανακάλυψαν οι επιστήμονες ότι το λίπος «θυμάται» την παχυσαρκία
Οι ερευνητές εντόπισαν τη βιολογική μνήμη αφού εξέτασαν τον λιπώδη ιστό από άτομα με παχυσαρκία πριν και αφού έχασαν κιλά μετά από βαριατρική επέμβαση. Οι ιστοί συγκρίθηκαν περαιτέρω με λίπος από υγιή άτομα που δεν ήταν ποτέ παχύσαρκα.
Η ανάλυση έδειξε ότι τα λιποκύτταρα επηρεάστηκαν από την παχυσαρκία αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονταν στο φαγητό, ενδεχομένως για χρόνια. Σε δοκιμές, τα κύτταρα αναπτύχθηκαν γρηγορότερα από άλλα απορροφώντας τα θρεπτικά συστατικά πιο γρήγορα.
«Η μελέτη μας δείχνει ότι ένας λόγος που η διατήρηση του σωματικού βάρους μετά την αρχική απώλεια κιλών είναι δύσκολη είναι ότι τα λιποκύτταρα θυμούνται την προηγούμενη παχυσαρκία τους και πιθανόν στοχεύουν να επιστρέψουν σε αυτή την κατάσταση», δήλωσε ο καθηγητής Ferdinand von Meyenn, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης στο Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης.
«Η μνήμη φαίνεται να προετοιμάζει τα κύτταρα να ανταποκριθούν ταχύτερα, και ίσως και με ανθυγιεινούς τρόπους, στα σάκχαρα ή στα λιπαρά οξέα», συμπλήρωσε.
Η μνήμη στα κύτταρα σάς εμποδίζει να χάσετε βάρος
Περαιτέρω εργασία σε κύτταρα ποντικού ανίχνευσε τη βιολογική μνήμη σε χημικές τροποποιήσεις στο DNA ή στις πρωτεΐνες γύρω από τις οποίες είναι τυλιγμένο το DNA. Αυτές οι επιγενετικές αλλαγές μεταβάλλουν τη γονιδιακή δραστηριότητα και το μεταβολισμό.
Η τροφή που καίει το λίπος στην κοιλιά και μειώνει την περίμετρο της μέσης σε μια εβδομάδα
Οι επιστήμονες περιγράφουν πώς τα πρώην παχύσαρκα ποντίκια ανέκτησαν κιλά γρηγορότερα από άλλα όταν έκαναν δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, υποδηλώνοντας μια αλλαγή στο μεταβολισμό που διευκόλυνε την αύξηση του βάρους.
Ωστόσο, δεν έφταιγε μόνο η μνήμη της παχυσαρκίας στα λιποκύτταρα. Οι επιστήμονες υποπτεύονται ότι μια παρόμοια μνήμη υπάρχει στα εγκεφαλικά κύτταρα που επηρεάζει την ποσότητα τροφής που καταναλώνουν τα ζώα και την ποσότητα ενέργειας που ξοδεύουν.
«Από μια εξελικτική προοπτική, αυτό είναι λογικό. Οι άνθρωποι και άλλα ζώα έχουν προσαρμοστεί για να υπερασπιστούν το σωματικό τους βάρος αντί να το χάνουν, καθώς η έλλειψη τροφής ήταν ιστορικά μια κοινή πρόκληση», εξήγησε η Δρ. Laura Hinte, πρώτη συγγραφέας της μελέτης.
Η παχυσαρκία ως παγκόσμιο πρόβλημα και οι νέοι δρόμοι που ανοίγει η έρευνα
Σχεδόν τα δύο τρίτα των ενηλίκων στην Αγγλία είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και παγκοσμίως η πάθηση επηρεάζει περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους, αποτελώντας τη δεύτερη μεγαλύτερη αιτία καρκίνου που μπορεί να προληφθεί.
Ένας άλλος ερευνητής, ο Δρ. Daniel Castellano-Castillo, σημείωσε: «Σε κοινωνικό επίπεδο, αυτό θα μπορούσε να προσφέρει κάποια παρηγοριά σε άτομα που παλεύουν με την παχυσαρκία. Ο αγώνας για να κρατήσουν μακριά τα κιλά ίσως να προκαλείται από μια κυτταρική μνήμη που αντιστέκεται ενεργά στην αλλαγή».
Η εργασία θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για καλύτερα προγράμματα διαχείρισης βάρους, αν και η κυτταρική μνήμη της παχυσαρκίας μπορεί επίσης να εξασθενίσει με τον καιρό. «Είναι πιθανό η διατήρηση ενός μειωμένου ή υγιούς σωματικού βάρους για αρκετό καιρό να είναι αρκετή για να διαγράψει τη μνήμη», τόνισε η Δρ. Hinte
Η καθηγήτρια Henriette Kirchner στο Πανεπιστήμιο του Lübeck χαρακτήρισε το εύρημα εύλογο. «Είμαι πεπεισμένη ότι παίζει σημαντικό ρόλο στο φαινόμενο της δίαιτας γιο-γι. Οι ερευνητές δείχνουν πειστικά ότι η μνήμη διαγράφεται πιο δύσκολα όσο περισσότερο ένα άτομο παραμένει παχύσαρκο».
Ο David Benton, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Swansea, εξήγησε ότι περισσότεροι από 100 παράγοντες επηρεάζουν την παχυσαρκία. «Η παχυσαρκία αντανακλά την κατανάλωση περισσότερων θερμίδων από όσες καίτε. Όταν μια δίαιτα αφαιρεί ενέργεια, χάνετε κιλά», ανέφερε και κατέληξε:
Απώλεια βάρους: Κάντε αυτά τα 3 απλά πράγματα καθημερινά για να χάσετε κιλά πιο γρήγορα
«Ωστόσο, η θεωρία είναι ότι οι δίαιτες αποτυγχάνουν, γιατί για να αποφύγετε την ανάκτηση του χαμένου βάρους πρέπει να αλλάξετε οριστικά τη διατροφή σας. Τις περισσότερες φορές έχοντας τελειώσει τη δίαιτα, επιστρέφουμε στον τρόπο ζωής που προκάλεσε το πρόβλημα εξαρχής. Το αποτέλεσμα είναι η δίαιτα γιο-γιο».