Το υπουργείο Υγείας ξεκίνησε εμβολιασμούς έναντι του τετάνου στους πληγέντες από την κακοκαιρία Daniel. Μέσα από 16 ερωτοαπαντήσεις μαθαίνουμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον τέτανο.
Στον κατάλογο των κινδύνων για τη δημόσια υγεία στις περιοχές που επλήγησαν από την θεομηνία (γαστρεντερίτιδες, λοιμώξεις του αναπνευστικού) προστέθηκε και ο τέτανος. Χθες ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί για τον τέτανο σε πληρώματα (πυροσβεστών, εθελοντών), που επιχειρούν στις πληγείσες από την κακοκαιρία Daniel περιοχές,
Στο Κέντρο Συντονιστικών Επιχειρήσεων, στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, υπάρχει μια μόνιμη ομάδα του ΕΟΔΥ, η οποία παρέχει τον εμβολιασμό σε όποιον το επιθυμεί. Επίσης κλιμάκια υγειονομικών σε συνεργασία και με τις ΤΟΜΥ, της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας από την 5η Υ.Πε, επισκέπτονται τα χωριά της Καρδίτσας που έχουν πληγεί από τις καταστροφές, προκειμένου να εμβολιάσουν πολίτες έναντι του τετάνου.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΟΔΥ ο τέτανος είναι συχνότερος σε αγροτικές περιοχές, σε περιοχές όπου είναι πιθανότερη η επαφή με περιττώματα ζώων και όπου τα προγράμματα εμβολιασμού είναι ανεπαρκή. Ο τέτανος είναι σπάνιος στη Δυτική Ευρώπη, ενώ χαμηλή παραμένει και η επίπτωση του τετάνου στη χώρα μας.
2004-2022 δηλώθηκαν 96 κρούσματα
Την περίοδο 2004-2022 δηλώθηκαν συνολικά 96 κρούσματα τετάνου Το νόσημα παρουσίασε υψηλότερη συχνότητα στις ηλικίες άνω των 65 ετών. Σημειώνεται ότι δεν δηλωθεί κανένα κρούσμα σε παιδιά ηλικίας ως 4 ετών Από τα 96 δηλωθέντα κρούσματα της νόσου, για 10 κρούσματα αναφέρεται ότι ήταν εμβολιασμένα (4 με μία δόση εμβολίου, 1 με δύο δόσεις εμβολίου, 1 με τρεις δόσεις εμβολίου και 4 με άγνωστο αριθμό δόσεων), για 61 ότι ήταν ανεμβολίαστα, ενώ για 25 κρούσματα η εμβολιαστική κατάσταση ήταν άγνωστη.
Ειδικά στην ηλικιακή ομάδα >65 ετών, η πλειονότητα των κρουσμάτων ήταν ανεμβολίαστα (90%). Τα κρούσματα που χρειάστηκαν νοσηλεία κατά την ίδια περίοδο ανήλθαν σε 94 (97,9%), ενώ 45 κρούσματα (46,9%) παρουσίασαν επιπλοκές, κυρίως από το αναπνευστικό. Αναφέρθηκαν 5 θάνατοι σε ασθενείς ηλικίας >61 ετών. Για όλα τα υπόλοιπα κρούσματα η έκβαση ήταν ίαση.
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον τέτανο
Τι προκαλεί τον τέτανο;
Ο τέτανος προκαλείται από μια τοξίνη (δηλητήριο), η οποία παράγεται από το βακτήριο Κλωστηριδιο του τετάνου. Τα κλωστηρίδια του τετάνου δεν μπορούν να αναπτυχθούν σε συνθήκες στις οποίες υπάρχει οξυγόνο. Τα βακτήρια αυτά παράγουν σπόρους ανθεκτικούς στην θερμότητα και σε πολλούς χημικούς παράγοντες, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την καταστροφή τους.
Πώς μεταδίδεται ο τέτανος;
Οι σπόροι του κλωστηριδίου του τετάνου είναι δυνατόν να ανιχνευθούν στο χώμα όπως επίσης στο εντερικό σύστημα καθώς και στα περιττώματα πολλών οικόσιτων και εκτρεφόμενων ζώων και ανθρώπων.
Οι σπόροι των βακτηρίων εισέρχονται συνήθως στον οργανισμό μέσω κάποιας λύσης συνέχειας του σώματος (παρουσία αναερόβιων συνθηκών οι σπόροι πολλαπλασιάζονται).
Ο τέτανος δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα του τετάνου προκαλούνται από την τοξίνη του κλωστηριδίου του τετάνου, η οποία δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
- σπασμός των μασητήρων μυών
- ακαμψία του αυχένα
- δυσκαταποσία
- ακαμψία των κοιλιακών μυών
- πυρετός
- εφίδρωση
- αύξηση της αρτηριακής πίεσης
- ταχυκαρδία
Πόσο διάστημα μεσολαβεί από την έκθεση στο κλωστηρίδιο του τετάνου και στη νόσηση;
Η περίοδος επώασης ποικίλλει από 3-21 ημέρες, με μέσο όρο τις 8 ημέρες. Όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση του τραύματος από το κεντρικό νευρικό σύστημα, τόσο μεγαλύτερος είναι και ο χρόνος επώασης της νόσου. Μικρότερος χρόνος επώασης αυξάνει την πιθανότητα θανάτου.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση του τετάνου βασίζεται μόνο στα κλινικά σημεία και συμπτώματα. Η εργαστηριακή διερεύνηση δεν κρίνεται χρήσιμη καθώς το κλωστηρίδιο του τετάνου συνήθως δεν μπορεί να απομονωθεί από την πληγή ατόμου που παρουσιάζει τέτανο, ενώ αντίθετα είναι δυνατόν να απομονωθεί από το δέρμα ατόμου που δεν παρουσιάζει την νόσο.
Πόσο σοβαρή νόσος είναι ο τέτανος;
Ο τέτανος χαρακτηρίζεται από αυξημένο ποσοστό θνητότητας. Τα τελευταία χρόνια στην Αμερική ο τέτανος παρουσιάζει θνητότητα της τάξεως του 10%.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές;
Ο λαρυγγόσπασμος (σπασμός των φωνητικών χορδών) αποτελεί μια επιπλοκή η οποία είναι δυνατό να οδηγήσει σε δυσλειτουργία της αναπνοής. Επίσης, οι ασθενείς είναι δυνατόν να σπάσουν την σπονδυλική τους στήλη ή τα μακρά οστά, λόγω των σπασμών. Άλλες πιθανές επιπλοκές είναι η υπέρταση, μη φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός και δευτερεύουσες λοιμώξεις, οι οποίες είναι συχνές λόγω παράτασης της νοσηλείας.
Τι είδους τραυματισμοί μπορεί να επιτρέψουν στο κλωστηρίδιο του τετάνου να εισέλθει στον οργανισμό;
Το κλωστηρίδιο του τετάνου ανευρίσκεται στο χώμα, επομένως η επιμόλυνση ενός τραύματος με χώμα, περιττώματα ζώων και λίπασμα, αποτελεί την πιο επικίνδυνη εκδοχή τραυματισμού.
Αν και παραδοσιακά μεγαλύτερη ανησυχία προκαλούν τα βαθιά, μεγάλα και ανοιχτά τραύματα, η αλήθεια είναι ότι οι σπόροι του κλωστηριδίου του τετάνου είναι δυνατόν να εισέλθουν στον οργανισμό μέσω οποιουδήποτε τραύματος, το οποίο προκαλεί λύση συνέχειας στο δέρμα. Ο τέτανος μπορεί να συμβεί ακόμα και μετά από επαφή με θραύσματα, τρυπήματα και δερματοστιξία. Επίσης οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν τέτανο.
Πάτησα ένα καρφί τι πρέπει να κάνω;
Κάθε πληγή δυνητικά μολυσμένη με το κλωστηρίδιο του τετάνου, χρήζει άμεσης φροντίδας. Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την εμβολιαστική κάλυψη του κάθε ατόμου. Σε κάθε περίπτωση το τραύμα αρχικά πρέπει να απολυμαίνεται. Αναζητείστε βοήθεια αμέσως, έχοντας μαζί σας το βιβλιάριο εμβολίων σας (περιέχει πληροφορίες σχετικά με την εμβολιαστική κάλυψη).
Σε ασθενή με άγνωστο ή ελλιπές εμβολιαστικό ιστορικό και τραύμα δυνητικά μολυσμένο με το κλωστηρίδιο του τετάνου, χρειάζεται να γίνει μια δόση του εμβολίου τετάνου- διφθερίτιδας (Td ή Tdap) καθώς και μία δόση υπεράνοσης γ-σφαιρίνης του τετάνου (TIG) όσο το δυνατόν συντομότερα. Ασθενής ο οποίος έχει εμβολιαστεί με 3 δόσεις του εμβολίου τετάνου-διφθερίτιδας (Td ή Tdap) και έχει λάβει και αναμνηστική δόση μέσα στα προηγούμενα 10 έτη, θεωρείται προστατευμένος.
Παρόλα αυτά, για να διασφαλιστεί η επαρκής προστασία, μια δόση του εμβολίου θα πρέπει να γίνεται εάν έχει παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των 5 ετών από την τελευταία αναμνηστική δόση και το τραύμα είναι εκτεταμένο και εμφανώς μολυσμένο.
Υπάρχει θεραπεία;
Δεν υπάρχει ” θεραπεία” για τον τέτανο. Όταν ένα άτομο εμφανίσει συμπτώματα, η θεραπεία είναι υποστηρικτική και στηρίζεται στην διαχείριση και τον έλεγχο των επιπλοκών.
Η καλύτερη “θεραπεία” είναι η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού.
Μπορώ να πάθω τέτανο πάνω από μία φορά;
Η απάντηση είναι ναι! Η ίδια η νόσος δεν δημιουργεί ανοσία καθώς η λοιμογόνος δόση της τοξίνης που απαιτείται για να προκαλέσει τον τέτανο είναι μικρή.
Ποια άτομα πρέπει να εμβολιάζονται;
Όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται προστασία έναντι του τετάνου. Αναμνηστικές δόσεις χρειάζεται να γίνονται σε όλη την διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.
Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο;
Μετά από τον ενδεδειγμένο εμβολιασμό με την αρχική σειρά DTaP ή Td/TdaP περίπου 100% των εμβολιασμένων θα παρουσιάζει προστατευτικά αντισώματα στο αίμα τους έναντι της τοξίνης του τετάνου. Επειδή όμως τα επίπεδα των αντισωμάτων στο αίμα μειώνονται με την πάροδο των ετών, είναι αναγκαίες οι αναμνηστικές δόσεις του εμβολίου κάθε 10 έτη.
Οι έγκυες μπορούν να λάβουν το εμβόλιο;
Το εμβόλιο Tdap δεν αντενδείκνυται κατά την διάρκεια της κύησης.
Σε ποια άτομα αντενδείκνυται το εμβόλιο;
Γενικά, κάθε άτομο το οποίο στο παρελθόν είχε παρουσιάσει σοβαρή αλλεργική αντίδραση σε συστατικό του DTap ή του Tdap, δεν πρέπει να λάβει ξανά άλλη δόση. Ακόμη, κάθε άτομο με επιβεβαιωμένη, πιθανή ή ενδεχόμενη νευρολογική πάθηση, συνιστάται να καθυστερήσει τη λήψη του εμβολίου έως ότου η κατάσταση αξιολογηθεί, θεραπευθεί ή σταθεροποιηθεί. Παρόλο που το συγκεκριμένο εμβόλιο δεν προκαλεί νευρολογικές διαταραχές είναι δυνατόν να πυροδοτήσει συμπτώματα μιας υποκείμενης νόσου.
Είναι δυνατόν το εμβόλιο να προκαλέσει τη νόσο;
Όχι.