Ένα φαινομενικά αθώο σημάδι στην κουζίνα θα μπορούσε να είναι πρώιμη ένδειξη άνοιας, σύμφωνα με ειδικούς. Αν ξεχνάτε συχνά τι κάνετε στη διάρκεια του μαγειρέματος ή χάνετε τη σειρά των βημάτων σε μια απλή συνταγή, ίσως αξίζει να δώσετε προσοχή.
Άνοια: Τι αποκαλύπτει το μέγεθος της μέσης σας για την υγεία του εγκεφάλου σας;
Άνοια – Το σύμπτωμα που μπορεί να εμφανιστεί στην κουζίνα
Σύμφωνα με το Alzheimer Athens, στην Ελλάδα εκτιμάται ότι 250.000 άνθρωποι ζουν με άνοια, ενώ 350.000 εμφανίζουν ήπια νοητική διαταραχή, η οποία θεωρείται προάγγελος της νόσου. Δεδομένου ότι κάθε άτομο με άνοια επηρεάζει άμεσα 2-3 φροντιστές ή μέλη της οικογένειάς του, η ασθένεια αφορά συνολικά περίπου 1,5 εκατομμύριο Έλληνες.
Τα πρώιμα σημάδια της άνοιας μπορούν να εμφανιστούν σε καθημερινές δραστηριότητες και δεν συνδέονται πάντα με την απώλεια μνήμης.
Ανεπαίσθητες αλλαγές στη λήψη αποφάσεων, στην επίλυση προβλημάτων ή στις γλωσσικές δεξιότητες μπορεί να είναι οι πρώτοι δείκτες, κάποιος μπορεί να δυσκολεύεται να ακολουθήσει μια συνταγή, να διαχειριστεί τα οικονομικά του ή να εκτιμήσει σωστά αποστάσεις κατά την οδήγηση.
Η ευαισθητοποίηση για την άνοια από την οικογένεια του Bruce Willis
Στις αρχές του 2023, η οικογένεια του Bruce Willis ανακοίνωσε ότι ο αγαπημένος ηθοποιός είχε διαγνωστεί με μετωποκροταφική άνοια (FTD), μια σπάνια και προοδευτική εγκεφαλική διαταραχή που επηρεάζει τη συμπεριφορά, την ομιλία και τη γνωστική λειτουργία.
Η διάγνωση ήρθε αφού είχε ήδη αποσυρθεί από την υποκριτική λόγω αφασίας, μιας κατάστασης που επηρεάζει την ικανότητα της γλώσσας.
Από τότε, η οικογένειά του προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη νόσο, ενώ η σύζυγός του, Emma, αποκάλυψε πρόσφατα το πρώτο εμφανές σύμπτωμα της άνοιάς του. Ένα από τα πρώτα σημάδια αρχικά θεωρήθηκε επανεμφάνιση του παιδικού τραυλίσματος. Η οικογένειά του παρατήρησε ότι δυσκολευόταν να θυμηθεί ατάκες και να επικοινωνήσει αποτελεσματικά, κάτι που έγινε πρόβλημα στα γυρίσματα των ταινιών.
Τα έξι προειδοποιητικά σημάδια της άνοιας
Η Alzheimer’s Society, ο κορυφαίος φιλανθρωπικός οργανισμός για την άνοια στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχει καταγράψει έξι προειδοποιητικά σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν άνοια σε εμάς ή σε αγαπημένα μας πρόσωπα.
Ο οργανισμός τονίζει τη σημασία της ιατρικής αξιολόγησης για οποιονδήποτε εμφανίζει συχνά προβλήματα μνήμης ή σκέψης, ώστε να καταρριφθεί ο μύθος ότι αυτά τα συμπτώματα είναι απλώς μέρος της φυσιολογικής γήρανσης.
Ακολουθούν έξι σημάδια άνοιας ή Αλτσχάιμερ σύμφωνα με την Alzheimer’s Society:
1. Απώλεια μνήμης
Για τα άτομα που ζουν με άνοια, τα προβλήματα μνήμης και σκέψης επιδεινώνονται πιο γρήγορα από τη φυσιολογική γήρανση, με αισθητή επιδείνωση μέσα σε μήνες αντί για χρόνια. Για να διαγνωστεί κάποιος με άνοια, αυτά τα συμπτώματα πρέπει να είναι συχνά και να επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινή ζωή.
2. Δυσκολία στην οργάνωση σκέψεων ή στη συγκέντρωση
Καθημερινές εργασίες που εκτελούσαν για χρόνια μπορεί να γίνουν ξαφνικά δύσκολες. Ένα άτομο μπορεί, για παράδειγμα, να προσπαθεί να μαγειρέψει ζυμαρικά πριν βράσει το νερό.
Ομοίως, εάν κάποιος αρχίσει να λαμβάνει κακές αποφάσεις λόγω αλλαγών στην ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών ή εμφανίσει σημαντική μεταβολή στην προσωπικότητά του μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να συμβουλευτεί γιατρό.
Κατά τη διάρκεια συζητήσεων, μπορεί να φαίνεται αφηρημένος ή να «χάνεται» συχνά. Αν και αυτό δεν αποτελεί απαραίτητα πρόβλημα, εάν ξεχνά συνεχώς ονόματα καθημερινών αντικειμένων, δυσκολεύεται να βρει τις σωστές λέξεις ή χάνει τη ροή μιας συζήτησης, μπορεί να είναι σημάδι άνοιας.
Άνοια: Πότε ο ρυθμός της ομιλίας είναι σύμπτωμα της νόσου;
3. Δυσκολία με τις λέξεις ή την επικοινωνία
Με την ηλικία, είναι φυσιολογικό να ξεχνάμε περιστασιακά μια λέξη, ειδικά αν τη θυμόμαστε αργότερα.
Ωστόσο, εάν κάποιος δυσκολεύεται συνεχώς να επικοινωνήσει επειδή δεν μπορεί να ανακαλέσει συχνά χρησιμοποιούμενες λέξεις ή αν συνδέει τις λέξεις με τρόπο που δεν βγάζει νόημα, αυτό μπορεί να υποδηλώνει πρόβλημα.
4. Προβλήματα όρασης
Η επιδείνωση της όρασης είναι φυσιολογική με την ηλικία. Όμως, εάν κάποιος δυσκολεύεται να διαβάσει ακόμη και με γυαλιά, είναι καλό να συμβουλευτεί τον γιατρό του.
Μερικοί ασθενείς με άνοια δυσκολεύονται να εκτιμήσουν αποστάσεις ή να διακρίνουν καθαρά τις άκρες των αντικειμένων, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις. Επιπλέον, η άνοια μπορεί να προκαλέσει παραισθήσεις, όπως ψευδαισθήσεις όρασης, ακοής ή οσμής.
Αυτό το σύμπτωμα είναι ιδιαίτερα συχνό σε άτομα με άνοια με σωμάτια Lewy.
Άνοια: Το καθημερινό σνακ που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατά 12%
5. Αποπροσανατολισμός σχετικά με τον χώρο ή τον χρόνο
Εάν κάποιος χάνεται σε γνώριμα μέρη ή δυσκολεύεται να βρει τον δρόμο του για το σπίτι, αυτό μπορεί να είναι ανησυχητικό και πρέπει να συζητηθεί με γιατρό.
Μερικά άτομα μπορεί επίσης να βιώνουν «μετατοπίσεις χρόνου», όπως να πιστεύουν ότι ζουν ακόμα σε ένα προηγούμενο σπίτι, ιδιαίτερα σε εκείνο όπου αισθάνονταν πιο άνετα.
6. Αλλαγές στη διάθεση ή την προσωπικότητα
Αν και κανείς δεν είναι διαρκώς χαρούμενος, η αυξημένη ευερεθιστότητα, η απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες ή οι έντονες εναλλαγές στη διάθεση μπορεί να είναι ενδείξεις άνοιας.