Η βιταμίνη D, που συχνά αποκαλείται «βιταμίνη του ήλιου», είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και τη γενική ευεξία. Θα μπορούσε όμως η ανεπάρκεια βιταμίνης D να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου; Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο πώς η βιταμίνη D επηρεάζει τον κίνδυνο καρκίνου και τι λέει η επιστήμη γι’ αυτό.
«Τι ώρα να παίρνω βιταμίνη D;» – Οι φυσιολογικές τιμές και πόση χρειάζεστε την ημέρα
Ποιος είναι ο ρόλος της βιταμίνης D στον οργανισμό μας;
Η βιταμίνη D παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας των κυττάρων. Βοηθά στη ρύθμιση της ανάπτυξης των κυττάρων, υποστηρίζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και μειώνει τη φλεγμονή – τρεις βασικούς παράγοντες για την πρόληψη του καρκίνου. Μελέτες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D μπορεί:
- Να προωθήσει τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων και αποτρέπει την ανώμαλη κυτταρική ανάπτυξη.
- Να βοηθήσει τα κύτταρα να επιδιορθώσουν τις βλάβες και να αποφευχθούν μεταλλάξεις που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο.
- Να υποστηρίξει το ανοσοποιητικό σύστημα στον εντοπισμό και την καταστροφή των επιβλαβών κυττάρων.
Χωρίς αρκετή βιταμίνη D, αυτές οι προστατευτικές λειτουργίες μπορεί να εξασθενήσουν, αυξάνοντας την πιθανότητα ανεξέλεγκτης κυτταρικής ανάπτυξης, η οποία είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του καρκίνου.
Τι λέει η έρευνα για τη βιταμίνη D και τον κίνδυνο καρκίνου
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να συνδέονται με ορισμένους τύπους καρκίνου. Ωστόσο, ενώ ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν μια σύνδεση, άλλες δεν βρίσκουν μια άμεση σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Να τι βρήκαν κάποιες από τις πολλές μελέτες που έχουν διερευνήσει τη σχέση μεταξύ ανεπάρκειας βιταμίνης D και καρκίνου:
Συμπλήρωμα βιταμίνης D: Με ποια κοινά φάρμακα δεν πρέπει να το παίρνετε μαζί
- Καρκίνος του παχέος εντέρου: Έρευνες υποδηλώνουν ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος εντέρου.
- Καρκίνος του μαστού και του πνεύμονα: Κάποιες μελέτες δεν δείχνουν ισχυρή σχέση μεταξύ των επιπέδων της βιταμίνης D και του κινδύνου καρκίνου του μαστού ή του πνεύμονα.
- Καρκίνος προστάτη και παγκρέατος: Είναι ενδιαφέρον ότι ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι τα πολύ υψηλά επίπεδα βιταμίνης D μπορεί στην πραγματικότητα να συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο αυτών των καρκίνων.
- Θνησιμότητα από καρκίνο: Μια μετα-ανάλυση πολλαπλών μελετών διαπίστωσε ότι άτομα με χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D είχαν υψηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν από καρκίνο.
Ενώ αυτές οι μελέτες υπογραμμίζουν μια πιθανή σύνδεση, οι επιστήμονες τονίζουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D από μόνη της δεν προκαλεί άμεσα καρκίνο. Αντίθετα, μπορεί να αυξήσει την ευπάθεια στην ασθένεια, ειδικά όταν συνδυάζεται με άλλους παράγοντες κινδύνου όπως η κακή διατροφή, το κάπνισμα και η έλλειψη άσκησης.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ανεπάρκειας βιταμίνης D;
Οι περισσότεροι άνθρωποι με ανεπάρκεια βιταμίνης D δεν παρατηρούν κανένα σύμπτωμα. Άλλοι μπορεί να παρατηρήσουν ασαφή συμπτώματα που μπορεί να είναι σημάδια οποιασδήποτε κατάστασης. Σύμφωνα με το Yale Medicine, τα πιθανά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Μυϊκό πόνο
- Πόνο στα οστά
- Αυξημένη ευαισθησία στον πόνο
- Μια αίσθηση μυρμηγκιάσματος, σαν «καρφίτσες και βελόνες» στα χέρια ή τα πόδια
- Μυϊκή αδυναμία σε μέρη του σώματος κοντά στον κορμό, όπως οι βραχίονες ή οι μηροί
- Μικρά βήματα κατά το περπάτημα, λόγω μυϊκής αδυναμίας στους γοφούς ή στα πόδια
- Ιστορικό σπασμένων οστών
- Μυϊκές συσπάσεις ή τρόμο
- Μυϊκούς σπασμούς
Πώς να διατηρήσετε τα επίπεδα βιταμίνης D σε ένα υγιές εύρος
Δεδομένου ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να συμβάλει σε υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η επαρκής πρόσληψη. Δείτε πώς:
- Έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία: Περνώντας 10-30 λεπτά στον ήλιο μερικές φορές την εβδομάδα μπορείτε να αυξήσετε τα επίπεδα βιταμίνης D φυσικά.
- Διατροφή: Τρόφιμα όπως τα λιπαρά ψάρια, τα αυγά, τα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα μανιτάρια περιέχουν βιταμίνη D.
- Συμπληρώματα: Εάν η λήψη αρκετής βιταμίνης D από το φως του ήλιου και τα τρόφιμα είναι δύσκολη, τα συμπληρώματα μπορούν να βοηθήσουν, αλλά είναι καλύτερο να συμβουλευτείτε έναν γιατρό για τη σωστή δοσολογία.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να σημειωθεί ότι η πρόληψη του καρκίνου περιλαμβάνει πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων:
- ένας υγιεινός τρόπος ζωής,
- οι τακτικές προληπτικές εξετάσεις και
- η αποφυγή γνωστών κινδύνων καρκίνου όπως το κάπνισμα και τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Εάν ανησυχείτε για τα επίπεδα βιταμίνης D, είναι πάντα καλύτερο να συμβουλευτείτε έναν γιατρό για εξατομικευμένες συμβουλές.
Πηγές: The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, NIH, Journal of Cancer Prevention, The Oncologist, Trends in Cancer Research, Ageing Research Reviews, Yale Medicine