Η νόσος Αλτσχάιμερ λαμβάνει διαστάσεις επιδημίας, με τα κρούσματα της νόσου να αυξάνονται ανησυχητικά σε παγκόσμιο επίπεδο. Ποιοι κινδυνεύουν να εμφανίσουν τη νόσο; Τι έδειξε μία νέα μελέτη.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μπορεί να έχετε περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξετε Αλτσχάιμερ αν η μητέρα σας έχει διαγνωστεί με τη νόσο.
Ωστόσο, όσοι έχουν πατέρες που διαγνώστηκαν νωρίς με την εκφυλιστική πάθηση -πριν από την ηλικία των 65 ετών- μπορεί επίσης να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου από τον μέσο ασθενή.
Αλτσχάιμερ: Ποια εμβόλια μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου
Οι ερευνητές από τη Μασαχουσέτη έκαναν την ανακάλυψη μετά την ανάλυση εγκεφαλικών τομογραφιών 4.400 ενηλίκων με μέση ηλικία 70 ετών και χωρίς γνωστικές διαταραχές. Τα αποτελέσματα της μελέτης τους δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό JAMA Neurology.
Κάθε εγκέφαλος σαρώθηκε για πλάκες αμυλοειδούς – μια συσσώρευση τοξικής πρωτεΐνης που θεωρείται πρόδρομος της νόσου Αλτσχάιμερ, της πιο συχνής μορφής άνοιας.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι εκείνοι με υψηλότερα επίπεδα πλακών στον εγκέφαλο έτειναν να έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου από την πλευρά της μητέρας τους.
Ωστόσο, υψηλότερα του μέσου όρου επίπεδα αμυλοειδούς παρατηρήθηκαν και στους εγκεφάλους εκείνων που είχαν πατέρες που διαγνώστηκαν με Αλτσχάιμερ στα 65 τους χρόνια ή νεότεροι.
Οι πλάκες αμυλοειδούς πιστεύεται ότι πυροδοτούν τη νόσο διαταράσσοντας την επικοινωνία μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων και σταματώντας τη σωστή λειτουργία του οργάνου. Συσσωρεύονται αθόρυβα με την πάροδο του χρόνου και μπορεί να βρίσκονται στον εγκέφαλο για χρόνια πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα της νόσου.
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι ασθενείς με μητέρες που είχαν άνοια διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω συγκεκριμένων μιτοχονδρίων, μικροσκοπικών δομών στα κύτταρα που παράγουν ενέργεια.
Αυτά κληρονομούνται μόνο από τη μητέρα αλλά φέρουν το δικό τους DNA, συμπεριλαμβανομένων τυχόν μεταλλάξεων που μπορεί να τα προδιαθέτουν να μην λειτουργούν σωστά.
Οι ερευνητές θεωρούν επίσης ότι ο κίνδυνος έχει να κάνει με ελαττώματα στο χρωμόσωμα Χ, το οποίο κληρονομείται πάντα από τη μητέρα.
Οι πατέρες μπορούν επίσης να μεταβιβάσουν ένα χρωμόσωμα Χ, καθιστώντας τους απογόνους τους θηλυκούς, ωστόσο, αυτό συμβαίνει μόνο στο 50% των νεογέννητων.
Οι πατέρες με πρώιμη εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο για τα παιδιά τους, επειδή μπορεί να έχουν ισχυρή γενετική προδιάθεση για τη νόσο, δήλωσαν οι ερευνητές.
Ο Δρ Hyun-Sik Yang, νευρολόγος στο Mass General Brigham, επικεφαλής της έρευνας, δήλωσε: «Η μελέτη μας διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες που είχαν οικογενειακό ιστορικό από την πλευρά της μητέρας τους, παρουσίαζαν υψηλότερο επίπεδο αμυλοειδούς».
Τα αποτελέσματα της μελέτης είναι συναρπαστικά επειδή η νόσος Αλτσχάιμερ τείνει να είναι πιο διαδεδομένη στις γυναίκες, τόνισε η νευρολόγος Δρ Mabel Seto, η οποία επίσης συμμετείχε στη μελέτη και πρόσθεσε πως «Αν ο πατέρας σας είχε πρώιμα συμπτώματα, κι αυτό συνδέεται με αυξημένα επίπεδα στους απογόνους».
Η πάθηση θεωρείται ότι είναι σε μεγάλο βαθμό κληρονομική ασθένεια, με το 60 – 80% των ασθενών να έχει οικογενειακό ιστορικό.
Όσοι έχουν γονέα ή συγγενή με τη νόσο θεωρείται ότι έχουν δύο έως 15 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν την πάθηση, ανάλογα με τον αριθμό των συγγενών που πάσχουν.
Συμβουλές για πρόληψη του Αλτσχάιμερ
Οι νευροεπιστήμονες εκτιμούν ότι η διατήρηση της σωματικής δραστηριότητας και η ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες, όπως το πλέξιμο, το σκάκι, το παζλ και η κηπουρική, μπορούν να αποτρέψουν τη γνωστική παρακμή.
5 συμβουλές για να διατηρήσετε υγιή τον εγκέφαλό σας, σύμφωνα με ειδικό
«Οι δραστηριότητες αναψυχής, συμπεριλαμβανομένου του διαβάσματος, έχουν συσχετιστεί με καλύτερη μνήμη και χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας σε ηλικιωμένους ενήλικες» δήλωσε στη DailyMail.com ο Δρ Zaldy Tan, καθηγητής νευρολογίας στο Cedars-Sinai Medical Center.
«Συνιστώ στους ανθρώπους να προκαλούν το μυαλό τους διαβάζοντας κάτι καινούργιο για αυτούς» τόνισε ο ίδιος. Δεν είναι σαφές αν η πραγματική πράξη του διαβάσματος -η έκθεση σε νέες ιδέες, η συσσώρευση νέων γνώσεων, η εκμάθηση νέων γεγονότων- ή απλώς η άσκηση ελεύθερης δραστηριότητας είναι το κλειδί για τη μείωση του κινδύνου άνοιας.
Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι κάθε φορά που μαθαίνουμε κάτι νέο, τα εγκεφαλικά μας κύτταρα ξεφυτρώνουν και δημιουργούν νέες συνδέσεις.
Η άνοια και η νόσος Αλτσχάιμερ αρχίζουν να αναπτύσσονται 10 έως 20 χρόνια πριν το άτομο αρχίσει να εμφανίζει συμπτώματα, γεγονός που καθιστά σημαντικό να σκέφτεστε την υγεία σας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής σας, αντί να περιμένετε μέχρι να εμφανιστούν τα συμπτώματα.