Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι ένας τύπος άνοιας που επηρεάζει τη μνήμη, τη σκέψη και τη συμπεριφορά. Σύμφωνα με το Alzheimer’s Association, τα συμπτώματα γίνονται σταδιακά αρκετά έντονα ώστε να παρεμποδίζουν τις καθημερινές εργασίες. Σε νέα μελέτη, λοιπόν, οι ερευνητές εξετάζουν δύο κοινά βότανα που έχει συνδεθεί εκτενώς με τη μνήμη και υποστηρίζουν ότι μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες. Μάθετε ποιο είναι.
Αλτσχάιμερ: Ποια κοινά εμβόλια μπορούν να μειώσουν έως και 27% τον κίνδυνο για τη νόσο
Ποια είναι η ένωση που μπορεί να καταπολεμήσει το Αλτσχάιμερ
Στη νόσο Αλτσχάιμερ, η φλεγμονή είναι ένα στοιχείο που συχνά οδηγεί σε γνωστική έκπτωση. Στη νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Antioxidants, οι ερευνητές μελετούν μια ένωση που βρίσκεται στο δενδρολίβανο και στο φασκόμηλο -το καρνοσικό οξύ–για την επίδρασή της στη νόσο.
Το καρνοσικό οξύ είναι μια αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδης ένωση που δρα ενεργοποιώντας τα ένζυμα που συνθέτουν το φυσικό αμυντικό σύστημα του οργανισμού. Ενώ το καθαρό καρνοσικό οξύ είναι πολύ ασταθές για να χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο, οι επιστήμονες της Scripps Research συνέθεσαν τώρα μια σταθερή μορφή, το diAcCA. Αυτή η ένωση μετατρέπεται πλήρως σε καρνοσικό οξύ στο έντερο πριν απορροφηθεί στην κυκλοφορία του αίματος.
Η έρευνα, λοιπόν, έδειξε ότι όταν το diAcCA χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία μοντέλων ποντικών της νόσου Αλτσχάιμερ, πέτυχε θεραπευτικές δόσεις καρνοσικού οξέος στον εγκέφαλο και οδήγησε σε ενισχυμένη μνήμη και συναπτική πυκνότητα ή περισσότερες συνάψεις (συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων). Επειδή η μείωση των νευρωνικών συνάψεων σχετίζεται στενά με την άνοια, αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να εξουδετερώσει την εξέλιξη της γνωστικής έκπτωσης.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, το φάρμακο μείωσε επίσης σημαντικά τη φλεγμονή στον εγκέφαλο. Αυτό το μοναδικό φάρμακο ενεργοποιείται από την ίδια τη φλεγμονή που στη συνέχεια καταπολεμά και επομένως είναι ενεργό μόνο σε περιοχές του εγκεφάλου που υφίστανται φλεγμονώδη βλάβη.
Αυτή η επιλεκτικότητα περιορίζει τις πιθανές παρενέργειες του καρνοσικού οξέος, το οποίο θεωρείται ασφαλές (GRAS) από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), διευκολύνοντας τον δρόμο για τις κλινικές δοκιμές.
Πώς λειτουργεί η ένωση που μπορεί να συμβάλει στη θεραπεία του Αλτσχάιμερ
Η ερευνητική ομάδα της μελέτης είχε προηγουμένως καθορίσει ότι το καρνοσικό οξύ διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και ενεργοποιεί τη μεταγραφική οδό Nrf2, η οποία ενεργοποιεί αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη γονίδια. Αλλά η ένωση οξειδώνεται εύκολα, καθιστώντας την ακατάλληλη ως φάρμακο λόγω της μικρής διάρκειας ζωής της.
Άνοια: Το ασυνήθιστο σύμπτωμα όταν πάτε στο ψυγείο που μπορεί να είναι προειδοποιητικό σημάδι
Σε αυτή τη νέα μελέτη, ο καθηγητής Stuart A. Lipton και οι συνεργάτες του από το Τμήμα Χημείας στο Scripps Research, συνέθεσαν μια σειρά από παράγωγα καρνοσικού οξέος και επέλεξαν το diAcCA ως το καλύτερο υποψήφιο λόγω της σταθερότητας, της βιοδιαθεσιμότητας και άλλων ιδιοτήτων που μοιάζουν με φάρμακα.
Στη συνέχεια, η ομάδα του Δρ. Lipton χορήγησε την ένωση σε μοντέλα ποντικών κατά τη διάρκεια τριών μηνών. Η ομάδα εξέτασε τα ποντίκια δοκιμάζοντας τη χωρική μάθηση και τη μνήμη τους σε τεστ συμπεριφοράς και στη συνέχεια αναλύοντας τον εγκεφαλικό ιστό στο μικροσκόπιο.
«Κάναμε πολλά διαφορετικά τεστ μνήμης και όλα ήταν βελτιωμένα. Το φάρμακο δεν επιβράδυνε απλώς τη γνωστική έκπτωση, αλλά ουσιαστικά επανήλθε ξανά στο φυσιολογικό», εξήγησε ο Δρ. Lipton. «Η ανάλυση των ιστών έδειξε επίσης αυξημένη νευρωνική συναπτική πυκνότητα και μειωμένο σχηματισμό συσσωματωμάτων tau και πλακών β-αμυλοειδούς.
Σημαντικό είναι, επίσης, ότι τα ποντίκια ανέχτηκαν καλά το diAcCA. Σε μελέτες τοξικότητας, η ένωση καταπράυνε ακόμη και τη βασική φλεγμονή στον οισοφάγο και το στομάχι καθώς μετατράπηκε σε καρνοσικό οξύ.
Επιπλέον, η ομάδα διαπίστωσε ότι τα ποντίκια πήραν περίπου 20% περισσότερο καρνοσικό οξύ μετά την κατάποση του diAcCA από ό,τι μετά τη λήψη απλού καρνοσικού οξέος. «Επειδή το μεγαλύτερο μέρος του καρνοσικού οξέος οξειδώνεται κατά την αποθήκευση ή κατά την κατάποση, το diAcCA παράγει περισσότερο καρνοσικό οξύ στο αίμα από ό,τι η ίδια η ένωση», εξηγεί ο Δρ. Lipton.
Νέοι δρόμοι για τη θεραπεία της νόσου
Τώρα, οι επιστήμονες αναδεικνύουν τη δυνατότητα για το diAcCA να λειτουργεί παράλληλα με τις θεραπείες για το Αλτσχάιμερ που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή. Το φάρμακο όχι μόνο θα μπορούσε να δράσει μόνο του καταπολεμώντας τη φλεγμονή, αλλά θα μπορούσε να βελτιώσει τις υπάρχουσες θεραπείες με αντισώματα αμυλοειδούς, αφαιρώντας ή περιορίζοντας τις παρενέργειές τους, όπως μια μορφή εγκεφαλικού οιδήματος ή αιμορραγίας γνωστή ως ARIA-E και ARIA-H.
Μειώστε τον κίνδυνο Αλτσχάιμερ κατά 76% με μια άσκηση που μπορούν να κάνουν όλοι
Τέλος, οι ερευνητές ευελπιστούν ότι το diAcCA μπορεί να εξεταστεί γρήγορα μέσω κλινικών δοκιμών λόγω του προφίλ ασφαλείας του. Θα μπορούσε επίσης να διερευνηθεί ως θεραπεία για άλλες διαταραχές που χαρακτηρίζονται από φλεγμονή, όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιακές παθήσεις και άλλες μορφές νευροεκφυλισμού όπως η νόσος Πάρκινσον.
Πηγές: News Medical, Alzheimer’s Association, Antioxidants, Pharmacological Research