Η διαταραχή της χρήσης αλκοόλ – η αδυναμία να σταματήσει ή να ελέγξει το ποτό παρά τις αρνητικές συνέπειες – είναι μια κατάσταση εξαιρετικά κληρονομική.
Οι έρευνες δείχνουν ότι το να έχει ένα στενό μέλος της οικογένειας σας, όπως ένας γονέας ή ένας αδερφός τη διαταραχή αυξάνει τις πιθανότητες σας να την αναπτύξετε και εσείς περίπου τρεις έως τέσσερις φορές.
Περίπου το 50% του κινδύνου που αντιμετωπίζει ένα άτομο να κάνει συστηματική κατάχρηση αλκοόλ προέρχεται από τα γονίδιά του. Ωστόσο το σπίτι του και το κοινωνικό περιβάλλον είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες.
Δείτε τι πρέπει να ξέρετε για το πώς εμφανίζεται το πρόβλημα της κατάχρησης αλκοόλ και μερικούς τρόποι για να προστατευτείτε από αυτόν.
Γονίδια και αλκοόλ: Πόσο επηρεάζουν την κατανάλωση
Κανένα μεμονωμένο γονίδιο δεν είναι υπεύθυνο για ένα άτομο που αναπτύσσει διαταραχή χρήσης αλκοόλ. Αντίθετα, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι πιθανότατα εμπλέκονται εκατοντάδες γονίδια.
Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει μερικά από τα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν αυτά τα γονίδια, ξεκινώντας από το πώς το σώμα μεταβολίζει το αλκοόλ. Εάν ο μεταβολισμός του αλκοόλ είναι μειωμένος, η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να είναι σωματικά δυσάρεστη, προκαλώντας στους ανθρώπους ναυτία και πονοκεφάλους. Έχοντας κάποιος αυτό το χαρακτηριστικό, το οποίο σχετίζεται με τουλάχιστον δύο παραλλαγές γονιδίων που είναι πιο κοινές σε άτομα ασιατικής καταγωγής, μειώνεται για εκείνον ο κίνδυνος διαταραχής χρήσης αλκοόλ επειδή είναι λιγότερο πιθανό να πίνει πολύ.
Στο άλλο άκρο βρίσκονται άνθρωποι που μπορούν λίγο πολύ να πίνουν χωρίς να νιώθουν άμεσα τις επιπτώσεις του αλκοόλ, είπε ο Δρ Marc Schucckit, καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο. Αυτοί οι άνθρωποι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διαταραχής στη χρήση αλκοόλ επειδή είναι πιο πιθανό να πίνουν περισσότερο.
Η υψηλή ανοχή στο αλκοόλ μπορεί επίσης να συνδέεται με τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μεταβολίζει την ουσία, αν και οι επιστήμονες δεν έχουν εντοπίσει συγκεκριμένες παραλλαγές γονιδίων για αυτό, όπως έκαναν για τη χαμηλή ανοχή.
Ο Δρ Schuckit πρόσθεσε ότι μερικοί άνθρωποι δεν αισθάνονται τόσο μεθυσμένοι όσο άλλοι, όταν έχουν πιει πολύ ή μπορεί να μην αναγνωρίζουν πόσο μεθυσμένοι είναι στην πραγματικότητα και επομένως δεν λαμβάνουν το σήμα από το σώμα τους να επιβραδύνουν ή να σταματήσουν την κατανάλωση.
Τα γονίδιά μας μπορούν επίσης να επηρεάσουν την παρορμητικότητα και τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται στις ανταμοιβές, χαρακτηριστικά που συνδέονται με τη διαταραχή χρήσης αλκοόλ, καθώς και με άλλους τύπους εθισμού. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να επηρεάσουν κάποιον να αναζητάει για να ικανοποιηθεί διασκεδαστικές ή ευχάριστες εμπειρίες, όπως πιο δυνατό ποτό, χωρίς να σκέφτεται τις συνέπειες.
Τί ρόλο παίζει το περιβάλλον στην κατανάλωση αλκοόλ
Το περιβάλλον ενός ατόμου στο οποίο μεγαλώνει έχει επίσης μεγάλο αντίκτυπο στη συμπεριφορά του στο ποτό. Εάν κάποιος μεγαλώνει σε μια οικογένεια όπου θεωρείται φυσιολογική η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ, είναι πιο πιθανό να το δοκιμάσει, υποστηρίζει η R. Kathryn McHugh, ψυχολόγος στο νοσοκομείο McLean στη Μασαχουσέτη.
Η ηλικία που κάποιος αρχίζει να πίνει κάνει μεγάλη διαφορά όσον αφορά στον κίνδυνο κατάχρησης μελλοντικά. Σύμφωνα με μια σχετική μελέτη, περίπου το 16 τοις εκατό των ανθρώπων που δοκιμάζουν για πρώτη φορά αλκοόλ μεταξύ 11 και 12 ετών αναπτύσσουν εξάρτηση, ενώ μόλις το 1 τοις εκατό των ανθρώπων που αρχίζουν να πίνουν όταν είναι 19 ετών και άνω.
«Όσο περισσότερο μπορείτε να αναβάλλετε το πρώτο ποτό κάποιου, τόσο περισσότερο μειώνετε τον κίνδυνο να αναπτύξει αλκοολισμό», είπε η Δρ Κάθλιν Μπρέιντι, καθηγήτρια ψυχιατρικής και συμπεριφορικών επιστημών στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η πρώιμη έκθεση στο αλκοόλ μπορεί να αλλάξει τον εγκέφαλο όσο είναι ακόμα σε ανάπτυξη, ιδιαίτερα σε τομείς που σχετίζονται με τον αυτοέλεγχο.
Η έκθεση σε παιδικό τραύμα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ενός ατόμου. Μια θεωρία είναι ότι το τραύμα πρώιμης ζωής αυξάνει την απόκριση του εγκεφάλου στο στρες. Επειδή το αλκοόλ χρησιμοποιείται συχνά για να ανταπεξέλθουμε, το αίσθημα άγχους μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους να πίνουν περισσότερο.
Πώς μπορείτε να προστατεύσετε τον εαυτό σας
Ενώ υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στον κίνδυνο ενός ατόμου για διαταραχή χρήσης αλκοόλ, υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να τον εξαλείψετε: να μην πίνετε. «Αυτή είναι μια αρκετά ακραία λύση, αλλά είναι αυτή που λειτουργεί καλύτερα», είπε ο Δρ Χένρι Κράνζλερ, καθηγητής ψυχιατρικής στο Perelman School of Medicine στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.
Ελλείψει δυνατότητας πλήρους αποχής, οι ειδικοί προτείνουν να πίνετε με μέτρο – όχι περισσότερο από ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και δύο για τους άνδρες.
«Βάλτε κάποια εξατομικευμένα όρια, γράψτε τα και προσπαθήστε να τα τηρήσετε», είπε ο Δρ Μπρέιντι. «Και αν δεν μπορείτε να τηρήσετε αυτά, τότε μπορεί να χρειάζεστε βοήθεια από ειδικό».
Οι ειδικοί πρότειναν επίσης να εξετάσετε γιατί πίνετε, για να αναπτύξετε μια καλύτερη στρατηγική περιορισμού του αλκοόλ. Εάν είστε ως επί το πλείστον κοινωνικοί πότες, να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με την κατανάλωση αλκοόλ στα πάρτι.
Αναζητήστε και κοινωνικές δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με το ποτό. Αν, από την άλλη πλευρά, πίνετε περισσότερο όταν είστε ανήσυχοι, προσπαθήστε να αποφύγετε το αλκοόλ όταν είστε αγχωμένοι και αναζητήστε εναλλακτικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης.
Το να έχετε έναν φίλο ή σύντροφο που γνωρίζει τον κίνδυνο σας μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τυχόν προβλήματα.