Η παρουσιάστρια του BBC, Naga Munchetty, αποκάλυψε πέρυσι ότι έχει αδενομύωση, μια χρόνια πάθηση που επηρεάζει τη μήτρα. Η Munchetty μίλησε για το πώς ο πόνος της μπορεί να την καταστήσει ανίκανη να κινηθεί και πώς μια πρόσφατη κρίση ήταν τόσο άσχημη που ο σύζυγός της αναγκάστηκε να καλέσει ένα ασθενοφόρο.
Ωστόσο, όπως εξηγούν οι επιστήμονες από το Τμήμα Γυναικείας και Αναπαραγωγικής Υγείας Nuffield του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Jen Southcombe και Nura Fitnat Topbas Selcuki, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν ακούσει ποτέ για αυτήν την πάθηση, παρά το γεγονός ότι επηρεάζει έως και μία στις πέντε γυναίκες.
Η αδενομύωση μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως ακανόνιστη και έντονη έμμηνο ρύση και πυελικό πόνο. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλλει μεταξύ των ασθενών -έως και το ένα τρίτο των γυναικών με αδενομύωση μπορεί να έχουν λίγα ή καθόλου συμπτώματα.
Η κατάσταση μπορεί επίσης να επηρεάσει τη γονιμότητα. Οι γυναίκες με αδενομύωση που μένουν έγκυες έχουν αυξημένο κίνδυνο αποβολής, πρόωρου τοκετού, προεκλαμψίας και αιμορραγίας μετά τον τοκετό.
Από τι προκαλείται η αδενομύωση
Στη μήτρα υπάρχουν δύο κύρια στρώματα. Το ενδομήτριο είναι το εσωτερικό στρώμα όπου εμφυτεύονται τα έμβρυα. Εάν δεν υπάρχει εγκυμοσύνη, αυτό το στρώμα αποβάλλεται κατά τη διάρκεια μιας περιόδου. Το μυομήτριο είναι το μυϊκό στρώμα της μήτρας. Επεκτείνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και ευθύνεται για τις συσπάσεις. Σε άτομα με αδενομύωση, τα κύτταρα που μοιάζουν με το ενδομήτριο βρίσκονται σε λάθος θέση -στο μυομήτριο.
Αν και ένας μεγάλος αριθμός γυναικών με αδενομύωση έχουν επίσης ενδομητρίωση, η αδενομύωση είναι μια διαφορετική ασθένεια από την ενδομητρίωση. Στην ενδομητρίωση, κύτταρα που μοιάζουν με το ενδομήτριο είναι επίσης λάθος τοποθετημένα, αλλά σε αυτή την περίπτωση έξω από τη μήτρα, κυρίως στην πυελική κοιλότητα.
Χάρη στην έρευνα, τη συμμετοχή του κοινού και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η ευαισθητοποίηση για την ενδομητρίωση έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η αδενομύωση είναι ακόμα σχετικά ανήκουστη.
Οι διαγνωστικές επιλογές αλλάζουν και βελτιώνονται
Η αδενομύωση είναι μια δύσκολη για διάγνωση κατάσταση. Ιστορικά, η παρουσία κυττάρων που μοιάζουν με το ενδομήτριο στο μυομήτριο θα μπορούσε να επαληθευτεί μόνο με επεμβατική αξιολόγηση όπου το μυομήτριο εξετάζεται κάτω από μικροσκόπιο μετά από υστερεκτομή (χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης της μήτρας).
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται αυξημένες διαγνώσεις με την ανάπτυξη τεχνολογιών απεικόνισης όπως η μαγνητική τομογραφία και το λεπτομερές υπερηχογράφημα πυέλου. Αν και η αδενομύωση συνήθως ανιχνεύεται πλέον χωρίς την ανάγκη υστερεκτομής, οι γιατροί εξακολουθούν να εργάζονται για την ανάπτυξη μιας τυποποιημένης μεθόδου για μη χειρουργική διάγνωση.
Ως αποτέλεσμα, παραμένει αβέβαιο πόσες ακριβώς γυναίκες έχουν αδενομύωση. Αν και γνωρίζουμε ότι περίπου το 20% των γυναικών που υποβάλλονται σε υστερεκτομή για άλλους λόγους εκτός από την υποψία αδενομύωσης, βρέθηκε ότι έχουν ενδείξεις της πάθησης στην επεμβατική αξιολόγηση.
Η αδενομύωση είναι μια πολύπλοκη κατάσταση
Ο τύπος ανάπτυξης ιστού αδενομύωσης στο μυομήτριο μπορεί να είναι είτε με εστιακές βλάβες (που επηρεάζουν ένα μέρος της μήτρας) είτε διάχυτος (επηρεάζουν μια ευρεία περιοχή του μυός). Η αδενομύωση μπορεί περαιτέρω να ταξινομηθεί ανάλογα με το βάθος της εισβολής του ενδομήτριου ιστού στο μυομήτριο.
Οι επιστήμονες και οι γιατροί εξακολουθούν να διερευνούν εάν ο τύπος ή το βάθος των βλαβών σχετίζεται με τα συμπτώματα -η σοβαρότητα των συμπτωμάτων και οι βλάβες δεν ταιριάζουν πάντα. Δεν καταλαβαίνουν ακόμη γιατί ορισμένες γυναίκες αναπτύσσουν αδενομύωση, αν και τα στοιχεία δείχνουν ότι ο επιπολασμός αυξάνεται με την ηλικία.
Θεωρείται ότι η περιοχή μεταξύ του ενδομητρίου και του μυομητρίου καταστρέφεται, είτε από τις φυσικές διεργασίες του εμμηνορροϊκού κύκλου, της εγκυμοσύνης και του τοκετού, είτε από ιατρικές διαδικασίες. Σε ορισμένες γυναίκες, η βλάβη στο στρώμα του ενδομητρικού ιστού δεν επουλώνεται όπως θα έπρεπε και τα κύτταρα που μοιάζουν με το ενδομήτριο εισέρχονται και αναπτύσσονται ανώμαλα στο μυομήτριο. Αυτά διαταράσσουν τις φυσιολογικές λειτουργίες του μυομητρίου οδηγώντας σε πόνο και αιμορραγία.
Είναι πιθανό μια ποικιλία μηχανισμών να συνεισφέρουν και να μην υπάρχει ένας μοναδικός παράγοντας που προκαλεί νόσο πίσω από την αδενομύωση.
Πώς αντιμετωπίζεται
Οι στρατηγικές θεραπείας περιλαμβάνουν ορμονικά φάρμακα όπως από του στόματος αντισυλληπτικά, χάπια που περιέχουν προγεστερόνη, την εισαγωγή ενός πηνίου απελευθέρωσης προγεστερόνης ή ένα φάρμακο που ονομάζεται GnRHa και σταματά τη φυσική παραγωγή ορμονών φύλου.
Οι μη ορμονικές θεραπείες περιλαμβάνουν το τρανεξαμικό οξύ. Αυτές οι θεραπείες στοχεύουν στην ελαχιστοποίηση της εμμηνορροϊκής αιμορραγίας. Ο πόνος συχνά αντιμετωπίζεται με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
Οι θεραπείες που λειτουργούν για ορισμένες γυναίκες δεν λειτουργούν σε άλλες, προσθέτοντας βάρος στο επιχείρημα ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τύποι της πάθησης. Οι στρατηγικές θεραπείας θα πρέπει να προσαρμόζονται στους ασθενείς, ανάλογα με τις επιθυμίες και τα συμπτώματά τους για τη γονιμότητα.
Εάν οι ιατρικές θεραπείες δεν παρέχουν επαρκή ανακούφιση από τα συμπτώματα, υπάρχουν χειρουργικές επιλογές, δηλαδή αφαίρεση των εστιακών βλαβών ή υστερεκτομή.
Το μέλλον στην αδενομύωση
Αν και η πάθηση είναι μια κοινή διαταραχή που επηρεάζει πολλές γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της αναπαραγωγικής ηλικίας, δεν τυγχάνει αρκετής κλινικής και ερευνητικής προσοχής.
Υπάρχει επίσης έλλειψη γνώσης και ευαισθητοποίησης μεταξύ πολλών επαγγελματιών υγείας και του κοινού. Αυτό πρέπει να αλλάξει, ώστε να μπορέσουμε να βελτιώσουμε την κατανόησή μας για την κατάσταση, τη διάγνωση και τις επιλογές θεραπείας.
Οι επιστήμονες και οι γιατροί που ειδικεύονται στην αδενομύωση εξακολουθούν να αναζητούν μια ακριβή, μη επεμβατική διαγνωστική μέθοδο και ελπίζουμε, μια μέρα, μια θεραπεία.