Παρόλο που τα βότανα και τα φυτά χρησιμοποιούνται για ιατρικούς σκοπούς εδώ και χιλιάδες χρόνια, έχουν γίνει πρόσφατα πολύ δημοφιλή, εν μέρει χάρη στις αναρτήσεις στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης TikTok, όπου οι χρήστες διαφημίζουν τα οφέλη της λήψης φυτικών συμπληρωμάτων.
Ενώ τα φυτικά συμπληρώματα μπορεί να θεωρούνται «φυσικά», δεν είναι εντελώς ασφαλή και γι’ αυτό είναι απαραίτητη η έγκρισή τους πριν βγουν στην αγορά.
Επιπλέον, οι άνθρωποι μπορεί να παρουσιάσουν παρενέργειες με τα φυτικά συμπληρώματα και ορισμένα βότανα μπορεί να επηρεάσουν τα φάρμακα που λαμβάνουν για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων.
Τώρα, μια νέα μελέτη από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν αναφέρει ότι περίπου 15,6 εκατομμύρια ενήλικες στις ΗΠΑ – ή το 5% – έχουν λάβει τουλάχιστον ένα φυτικό συμπλήρωμα τις τελευταίες 30 ημέρες που μπορεί να είναι επιβλαβές για το συκώτι τους, ή ηπατοτοξικό.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό JAMA Network Open και οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 9.500 ενήλικες των ΗΠΑ με μέση ηλικία 47,5 ετών, οι οποίοι συμμετείχαν στην Εθνική Έρευνα για την Υγεία και τη Διατροφή για τα έτη 2017 έως 2020. Τα ιατρικά δεδομένα αυτών των συμμετεχόντων περιλάμβαναν τη χρήση συνταγογραφούμενων φαρμάκων και φυτικών συμπληρωμάτων.
Το σούπερ ρόφημα που ρίχνει τη χοληστερόλη και θεραπεύει το λιπώδες ήπαρ
6 φυτικά συμπληρώματα που αυξάνουν τον κίνδυνο για το συκώτι
Οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν στη χρήση από τους συμμετέχοντες στη μελέτη έξι φυτικών συμπληρωμάτων που θεωρούνται ως δυνητικά ηπατοτοξικά:
- Ashwagandha
- Black Cohosh
- Garcinia cambogia
- Εκχύλισμα πράσινου τσαγιού
- Μαγιά κόκκινου ρυζιού
- Κουρκουμάς ή κουρκουμίνη.
«Τα δυνητικά ηπατοτοξικά προϊόντα είναι τα προϊόντα που περιέχουν φυτικά συστατικά τα οποία έχουν ενοχοποιηθεί ως πιθανές αιτίες ηπατικής βλάβης», εξήγησε στο Medical News Today η Δρ Alisa Likhitsup, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Γαστρεντερολογίας και Ηπατολογίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και συγγραφέας της μελέτης.
«Ο τρόπος με τον οποίο τα προϊόντα αυτά προκαλούν ηπατική βλάβη δεν είναι ακόμη γνωστός, αλλά πιθανότατα οφείλεται στον μεταβολισμό που συμβαίνει στο ήπαρ μετά την κατανάλωση των προϊόντων», δήλωσε η ίδια.
«Ως ηπατολόγος, έχω δει ασθενείς που είχαν ηπατική βλάβη από τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής και ορισμένοι ήταν σε πολύ σοβαρή κατάσταση και χρειάστηκαν επείγουσα μεταμόσχευση ήπατος. Σύμφωνα με στοιχεία, τα ποσοστά ηπατικής βλάβης που οφείλονται σε βοτανικά προϊόντα έχουν αυξηθεί από 7% το 2004-2005 σε 20% το 2013-2014. Ως εκ τούτου, είχα ένα ενδιαφέρον να αναλύσω τον επιπολασμό και να δω πόσοι καταναλώνουν αυτά τα προϊόντα» συνέχισε η Δρ Likhitsup.
Κατά την ολοκλήρωση της μελέτης, η Δρ Likhitsup και η ομάδα της διαπίστωσαν ότι περίπου το 58% όλων των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι χρησιμοποίησαν ένα φυτικό ή διαιτητικό συμπλήρωμα τουλάχιστον μία φορά μέσα στην περίοδο των 30 ημερών.
Περίπου το 5% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι είχαν λάβει τουλάχιστον ένα από τα έξι δυνητικά ηπατοτοξικά βοτανικά προϊόντα τις τελευταίες 30 ημέρες. Όταν εφαρμόζεται σε ολόκληρο τον πληθυσμό των ΗΠΑ, το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε περίπου 15,6 εκατομμύρια ενήλικες.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι πολλά διαθέσιμα φυτικά συμπληρώματα διατροφής δεν ελέγχονται αυστηρά και υπάρχουν προϊόντα που περιέχουν πολλά συστατικά και με πάνω από το 50% λανθασμένη επισήμανση.
«Ελπίζουμε ότι τα αποτελέσματά μας θα ευαισθητοποιήσουν τους ασθενείς σχετικά με αυτά τα δυνητικά ηπατοτοξικά φυτικά συμπληρώματα που καταναλώνονται τακτικά», δήλωσε η Δρ Likhitsup.
Το «φυσικό» δεν είναι πάντα ίσο με ασφαλές
Από την πλευρά του ο Rosario Ligresti, γαστρεντερολόγος στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο Hackensack στο Νιου Τζέρσεϊ, δήλωσε στο Medical News Today ότι, ενώ τα ηπατοτοξικά φυτικά συμπληρώματα είναι προϊόντα που προέρχονται από φυτά, δεδομένης της έλλειψης ρυθμιστικής εποπτείας της παραγωγής και της έλλειψης δοκιμών σε αυτά τα προϊόντα, οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι μπορεί να προκαλέσουν στον οργανισμό τους περισσότερο κακό παρά καλό καταναλώνοντάς τα.
«Είναι εντελώς ανεξέλεγκτα πριν βγουν στην αγορά, οπότε δεν με εκπλήσσει το γεγονός ότι μπορούν να προκαλέσουν σημαντικούς κινδύνους για την υγεία, ιδίως για το συκώτι, επειδή θεωρείται ότι παρεμβαίνουν στην ικανότητα του ήπατος να επεξεργάζεται και να αποτοξινώνει τις βλαβερές ουσίες», συνέχισε ο Ligresti.
Και πρόσθεσε πως «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση τοξινών στο ήπαρ, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή, κυτταρικό θάνατο και σε ορισμένες σοβαρές περιπτώσεις ηπατική ανεπάρκεια».
Ο Ligresti δήλωσε ότι κάθε γιατρός θα πρέπει να μιλάει με τους ασθενείς του για τους κινδύνους που ενέχουν αυτού του είδους τα προϊόντα και να τους ρωτάει αν λαμβάνουν κάποιο από αυτά.
«Επειδή τα συμπληρώματα φτιάχνονται υποτίθεται από φυσικά συστατικά, οι άνθρωποι έχουν μια λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας . Πιστεύουν ότι επειδή τα συστατικά είναι «φυσικά», τα προϊόντα αυτά είναι ασφαλή. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το φυσικό δεν σημαίνει πάντα ότι είναι ασφαλές. Ορισμένα φυσικά συστατικά μπορεί να είναι τοξικά σε υψηλές δόσεις ή να αλληλεπιδρούν με άλλα φάρμακα» κατέληξε ο Ligresti.