Κάθε μία από εμάς βιώνει την εμμηνόπαυση διαφορετικά. Ας μιλήσουμε ανοιχτά για τις εφιδρώσεις και τις κράμπες, για τις άγρυπνες νύχτες, για τις ανάγκες της προκλιμακτηριακής περιόδου, αλλά και για την εμμηνόπαυση.
Τι είναι η εμμηνόπαυση;
Η εμμηνόπαυση είναι ένας φυσιολογικός σταθμός στη ζωή κάθε γυναίκας, που χαρακτηρίζεται από οριστική διακοπή της εμμήνου ρύσεως. Εμφανίζεται γύρω στα 51 χρόνια, με μια απόκλιση 3-4 ετών.
Οφείλεται στη διακοπή παραγωγής οιστρογόνων και ωοθυλακίων από τις ωοθήκες, κάτι που σημαίνει το τέλος της αναπαραγωγικής ικανότητας ή μπορεί να είναι αποτέλεσμα της χρήσης φαρμάκων για χημειοθεραπεία ή ορμονοθεραπεία λόγω καρκίνου του μαστού. Έχει πολύ συχνά έντονη συμπτωματολογία και επιπτώσεις στην υγεία και στην καθημερινότητα της γυναίκας.
Τα συμπτώματα κάνουν την εμφάνιση τους με την έναρξη της εμμηνόπαυσης ή προϋπάρχουν από την κλιμακτήριο. Η κλιμακτήριος διαρκεί συνήθως 1-2 χρόνια προ της μετάβασης στην εμμηνόπαυση και χαρακτηρίζεται από διαταραχές κύκλου. Οι κύκλοι στην αρχή είναι μικρότεροι, κατόπιν αραιότεροι μέχρι να σταματήσουν εντελώς.
Τα στάδια της εμμηνόπαυσης
Διακρίνεται σε τρεις επιμέρους περιόδους, οι οποίες μπορεί να μην έχουν σαφή όρια και χαρακτηριστικά, ωστόσο, είναι πολύ βοηθητικές στην κατανόηση της.
• Περί-εμμηνοπαυσιακή περίοδος: Αυτή είναι η πρώτη φάση, κατά την οποία παρατηρούνται αλλαγές σε ορμονικό επίπεδο. Συνήθως, η περίοδος αυτή ξεκινά λίγα χρόνια πριν σταματήσει οριστικά η περίοδός σας και χαρακτηρίζεται από μείωση των οιστρογόνων και της προγεστερόνης στον οργανισμό. Σε αυτό το στάδιο, πολλές γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα εμμηνόπαυσης.
• Εμμηνόπαυση: Από τη στιγμή που σταματά σταθερά η έμμηνος ρύση σημαίνει ότι έχετε μπει στο στάδιο της εμμηνόπαυσης. Ωστόσο, δεν είναι εύκολο να είστε σίγουρες ότι το διανύετε, διότι μπορεί να μεσολαβήσουν μεγάλα διαστήματα ανάμεσα στην περίοδό σας. Έτσι, θεωρείται ότι μία γυναίκα διανύει το εμμηνοπαυσιακό στάδιο, όταν μεσολαβεί διάστημα τουλάχιστον ενός έτους από την τελευταία έμμηνο ρύση. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, οι γυναικείες ορμόνες είναι σε ανισορροπία.
• Μετεμμηνοπαυσιακή περίοδος: Μετά από 2 χρόνια από την τελευταία έμμηνο ρύση, θεωρείται ότι βρίσκεστε πλέον στην μετεμμηνοπαυσιακή φάση. Σε αυτό το σημείο, οι γυναικείες ορμόνες έχουν σταθεροποιηθεί και οι περισσότερες γυναίκες διαπιστώνουν ότι τα δυσάρεστα συμπτώματά της έχουν υποχωρήσει. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορεί να παραμένουν ακόμη και πολύ μετά το εμμηνοπαυσιακό στάδιο.
Πότε ξεκινά;
Η μέση ηλικία έναρξης είναι τα 45 με 55 έτη, ωστόσο αυτό μπορεί να διαφοροποιηθεί ανάλογα με τη γενετική προδιάθεση αλλά και με άλλους παράγοντες. Το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η φυλή και ορισμένες χρόνιες παθήσεις, ενδέχεται να προδιαθέτουν σε πρώιμη έναρξη εμμηνόπαυσης.
Πώς μπορώ να γνωρίζω ότι βρίσκομαι σε εμμηνόπαυση;
Συνήθως, αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση, καθώς βιώνεται με διαφορετικό τρόπο από κάθε γυναίκα. Ωστόσο, φαίνεται ότι για τις περισσότερες γυναίκες, είναι σύνηθες να παρατηρούν διαταραχές της εμμήνου ρύσης όπως:
- μείωση ή αύξηση ροής,
- μείωση ή αύξηση της διάρκειας,
- καθυστέρηση ή ακόμη και παράληψη κύκλου.
Από την άλλη, κάποιες γυναίκες, οι οποίες δεν παρατηρούν αλλαγές στην περίοδο, αναφέρουν άλλες ενδείξεις και συμπτώματα εμμηνόπαυσης, όπως:
- εξάψεις,
- κακή διάθεση,
- πόνο στις αρθρώσεις,
- νυχτερινή εφίδρωση,
- κακή ποιότητα ύπνου,
- έντονη κόπωση,
- ακράτεια,
- ξηρότητα κόλπου,
- ξηροδερμία,
- τριχόπτωση,
- νύχια που σπάζουν εύκολα,
- συχνοουρία,
- ακράτεια,
- κατάθλιψη,
- φούσκωμα, πρήξιμο, κατακράτηση υγρών,
- απώλεια προσοχής και συγκέντρωσης,
- διαταραχή στη μνήμη και στην σκέψη,
- μειωμένη libido,
- τακτικές ουρολοιμώξεις,
- ευερεθιστότητα στους μαστούς,
- πρώτη μεταβολισμού και δυσκολία στην απώλεια βάρους,
- συσσώρευση λίπους στην περιοχή της κοιλιάς,
- αύξηση ποσοστού λίπους, κυρίως σπλαχνικό,
- απώλεια μυϊκής μάζας.
Εάν είστε κάτω των 45 ετών και αντιμετωπίζετε συμπτώματα εμμηνόπαυσης, είναι καλό να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Τα συμπτώματά αυτά μπορεί να σχετίζονται με άλλα αίτια όπως σιδηροπενική αναιμία, διαταραχές λειτουργίας του θυρεοειδούς, έλλειψη βιταμίνης D και άλλα.
Όλες οι γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα;
Συνήθως, οι περισσότερες γυναίκες βιώνουν λίγα συμπτώματα και κάποιες ίσως και κανένα. Ωστόσο, υπάρχουν λίγες περιπτώσεις γυναικών που μπορεί να εμφανίζουν μεγαλύτερη δυσφορία και πιο έντονα συμπτώματα, τα οποία μπορεί να χρίζουν φαρμακευτικής αντιμετώπισης. Επιπλέον σε αρκετές περιπτώσεις επηρεάζονται τα επίπεδα χοληστερίνης ενώ μπορεί να παρουσιαστούν προβλήματα με τη ρύθμιση του σακχάρου και τον μεταβολισμό των υδατανθράκων.
Πόσο διαρκεί η εμμηνόπαυση;
Η διάρκειά της διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα. Από τη στιγμή που θα παρατηρηθούν οι πρώτες διαταραχές στα επίπεδα ορμονών, μέχρι να περάσουν 2 έτη από την τελευταία έμμηνο ρύση, μπορεί να μεσολαβήσουν 3 έως 7 χρόνια.
Πληροφορίες – δράσεις
Ελληνική Εταιρεία κλιμακτηρίου και Εμμηνόπαυσης
Ιδρύθηκε το 1989 και είναι μια μη κερδοσκοπική επιστημονική εταιρεία που έχει σκοπό να προάγει τη γνώση σε θέματα που αφορούν τη γυναίκα στην Εμμηνόπαυση. Διοργανώνει κάθε 3 χρόνια το Πανελλήνιο Συνέδριο Κλιμακτηρίου και Εμμηνόπαυσης και ενδιαμέσως Σεμινάρια και Ημερίδες για ιατρούς όλων των ειδικοτήτων, νοσηλευτικό και μαιευτικό προσωπικό που ασχολούνται κλινικά με θέματα εμμηνόπαυσης. Επίσης προσπαθεί, μέσω διαλέξεων σε Δήμους ή κοινωνικούς φορείς να ενημερώνει το κοινό για ότι νεώτερο στην πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση νοσημάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση.
Ελληνική Εταιρεία Εμμηνόπαυσης
Η Ελληνική Εταιρεία Εμμηνόπαυσης (ΕΛΕΤΕΜ) ιδρύθηκε τον Ιούνιο 2019. Είναι η μόνη μη κερδοσκοπική οργάνωση ατόμων της Ελλάδας αφιερωμένη στην προώθηση της υγείας και της ποιότητας ζωής όλων των ατόμων και κυρίως των γυναικών της μέσης ηλικίας και μετά, μέσω της κατανόησης της εμμηνόπαυσης και της υγιούς γήρανσης.