Η νόσος των λεγεωνάριων είναι μια ύπουλη λοίμωξη, καθώς μεταδίδεται μέσω των κλιματιστικών και άλλων πηγών. Ενώ μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη, συνήθως δεν δίνεται η κατάλληλη σημασία.
Τα τελευταία χρόνια η νόσος των λεγεωναρίων παρουσιάζει σημαντική αύξηση, εκδηλώνεται κυρίως με πνευμονία και είναι δυνητικά θανατηφόρος στο 5-30% των κρουσμάτων.
Τι είναι η νόσος των λεγεωνάριων;
Η νόσος των λεγεωναρίων είναι οξεία βακτηριακή λοίμωξη του αναπνευστικού που προκαλείται από τα βακτηρίδια του γένους Legionellae. Υπάρχουν 50 διαφορετικά είδη λεγιονέλλας, από τα οποία τα 28 έχουν συσχετισθεί με νόσηση στον άνθρωπο.
Η λεγιονέλλα αποτελεί βακτηρίδιο ευρέως διαδεδομένο στη φύση. Βρίσκεται στα περισσότερα συστήματα νερού. Αποικίζει εύκολα όλα τα συστήματα ύδρευσης, δίκτυο παροχής θερμού και κρύου νερού.
Ποιες είναι οι πηγές μόλυνσης
- Συστήματα παροχής κρύου – ζεστού νερού (ντούς)
- Πύργοι ψύξης συστημάτων κλιματισμού
- Δεξαμενές αποθήκευσης νερού
- Θερμές ιαματικές πηγές
- Ιαματικά λουτρά
- Κολυμβητικές δεξαμενές (ιδίως εκείνες όπου το νερό είναι ζεστό και διακινείται)
- Σιντριβάνια
- Υγραντήρες ατμόσφαιρας και αναπνευστικές συσκευές που λειτουργούν με νερό βρύσης
Πως μεταδίδεται η νόσος των λεγεωνάριων;
Η νόσος των Λεγεωνάριων μεταδίδεται αερογενώς με εισπνοή του βακτηριδίου, όταν νερό που είναι μολυσμένο διασκορπίζεται στον αέρα υπό μορφή σταγονιδίων (αεροζόλ, ντους). Η μόλυνση των ανθρώπων γίνεται για παράδειγμα όταν εισπνέουν ατμό ή υγρασία αέρα που προέρχονται από συσκευές ή συστήματα που δεν έχουν συντηρηθεί, καθαριστεί και απολυμανθεί επαρκώς.
Η νόσος των λεγεωναρίων δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα της νόσου των λεγεωναρίων μπορεί να ποικίλουν, αλλά συνήθως εμφανίζονται 2-10 ημέρες μετά την έκθεση στην ασθενούς πηγή του μικροοργανισμού.
- Υψηλός πυρετός
- Έντονη κούραση και αδυναμία
- Βήχας αρχικά ξηρός,κατά την εξέλιξη της νόσου παραγωγικός
- Βήχας που συνοδεύεται από πόνο στο στέρνο και δυσκολία στην αναπνοή
- Κεφαλαλγία
- Μυϊκοί πόνοι
Σε σοβαρές περιπτώσεις η νόσος μπορεί να προκαλέσει πνευμονία, ανοσολογικές αντιδράσεις και ανεπάρκεια οργάνων. Εάν η νόσος δεν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά και έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο
Γιατί είναι δύσκολη η διάγνωση;
Για τη διάγνωση απαιτούνται ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις. Τα συμπτώματα της νόσου είναι παρόμοια με αυτά πολλών άλλων μορφών πνευμονίας. Για αυτό στα αρχικά στάδια είναι δύσκολο να γίνει η διάγνωση της. Η θεραπεία βασίζεται στην έγκαιρη χορήγηση των αντιβιοτικών που είναι αποτελεσματικά κατά της λεγιονέλλας.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Τα άτομα υψηλού κινδύνου είναι:
- Όσοι είναι άνω των 50 ετών
- οι καπνιστές,
- όσοι ευρίσκονται υπό αγωγή με κορτικοστεροειδή,
- σοι πάσχουν από χρόνιες πνευμονοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, νεοπλασματικά νοσήματα και νεφρική ανεπάρκεια,
- όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση οργάνων,
- όσοι έχουν εξασθενημένο και ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα.
Μέτρα πρόληψης για τη νόσο των λεγεωνάριων
Η πρόληψη είναι σημαντική για την αντιμετώπιση της νόσου των λεγεωνάριων. Οι προληπτικές μέθοδοι περιλαμβάνουν την καθαριότητα και τη συντήρηση των συστημάτων ψύξης, την απολύμανση των ντους και τον έλεγχο της ποιότητας του νερού, ιδίως σε νοσοκομεία, ξενοδοχεία και εγκαταστάσεις που φιλοξενούν ηλικιωμένους.
Μέτρα ατομικής προστασίας
- Ενημέρωση για τη νόσο, τον τρόπο μετάδοσης, τις πιθανές πηγές μόλυνσης.
- Έγκαιρη διάγνωση και χορήγηση κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής.
Μέτρα δημόσιας υγείας
- Εντοπισμός της πιθανής πηγής έκθεσης.
- Εκτίμηση του κινδύνου ανάπτυξης της λεγιονέλλας (συστήματα νερού, συστήματα κλιματισμού).
- Δειγματοληψία νερού σε συστήματα ύδρευσης, συστήματα κλιματισμού, άλλες πηγές.
- Λήψη κατάλληλων μέτρων στην πηγή μόλυνσης για τον έλεγχο και την πρόληψη της νόσου.
- Προσδιορισμός των περιοχών υψηλού κινδύνου – οδηγίες για συστηματική λήψη μέτρων πρόληψης.
- Συστηματική παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων πρόληψης.
Μέτρα πρόληψης σχετικά με εγκαταστάσεις ύδρευσης
- Υπερχλωρίωση.
- Οξειδωτικά απολυμαντικά (υποχλωριώδες ή υποβρωμιώδες οξύ).
- Μη οξειδωτικά απολυμαντικά (ιονισμός, διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου και αργύρου, υπεριώδης ακτινοβολία.
- Διατήρηση θερμοκρασιών νερού σε επίπεδα που δεν ευνοούν τον πολλαπλασιασμό της λεγιονέλλας.