Το 2022 τουλάχιστον 30 χώρες έχουν καταγράψει επιδημίες χολέρας ή ασθένειες που μοιάζουν με χολέρα. Πώς μεταδίδεται και ποια είναι η θεραπεία;
Η ζέστη και η ξηρασία μειώνουν την ποσότητα ασφαλούς πόσιμου νερού, αναγκάζοντας τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν μη ασφαλείς πηγές. Επίσης, οι πρόσφυγες συχνά πρέπει να μένουν σε μέρη όπου δεν υπάρχει αρκετή πρόσβαση σε καθαρό νερό και οι αρχές συχνά δεν επενδύουν σε κατάλληλες υποδομές ύδρευσης και αποβλήτων σε καταυλισμούς προσφύγων. Έτσι πολύ συχνά παρατηρείται χολέρα ακόμη και στις μέρες μας.
Τι είναι η χολέρα;
Η χολέρα είναι μία ασθένεια που προκαλείται από βακτήρια στο έντερο. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ πρόκειται για οξεία διαρροϊκή ασθένεια, που οφείλεται στην προσβολή του εντέρου από την εντεροτοξίνη που παράγει το βακτήριο Vibrio cholerae.
Από το 1817 έχουν καταγραφεί επτά πανδημίες, για τις έξι από τις οποίες υπεύθυνος ήταν ο κλασικός βιότυπος του Vibrio cholerae Ο1, ενώ για την τελευταία που ξεκίνησε από το 1961 (άρχισε στην Ινδονησία και επεκτάθηκε στην Ασία, Ευρώπη, Αφρική, Νότια και Κεντρική Αμερική) υπεύθυνος είναι ο Εl Tor.
To 1992 ένας νέος ορότυπος, ο Vibrio cholerae Ο139 Bengal, έκανε την εμφάνισή του στη νότια Ινδία και στο Μπαγκλαντές και σε σύντομο χρονικό διάστημα εξαπλώθηκε προκαλώντας νέα επιδημία χολέρας. Το 1994 κρούσματα χολέρας καταγράφηκαν σε 11 χώρες της Ασίας.
Τα τελευταία χρόνια οι λοιμώξεις από Vibrio cholerae Ο1 έχουν γίνει σπάνιες και περιορίζονται στην Ινδία και στο Μπαγκλαντές, ενώ το Vibrio cholerae Ο139 ενδημεί στη νοτιοανατολική Ασία.
Ποια είναι τα συμπτώματα της χολέρας
Τα κλινικά συμπτώματα της λοίμωξης από Vibrio cholerae Ο1 και Vibrio cholerae Ο139 είναι κοινά διότι παράγουν την ίδια σχεδόν εντεροτοξίνη.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η χολέρα είναι ασυμπτωματική ή ήπια ειδικά σε λοιμώξεις από τον El Tor βιότυπο του μικροβίου. Σοβαρή μορφή της νόσου εμφανίζει το 5-10% των μολυσμένων ασθενών η οποία χαρακτηρίζεται από εκσεσημασμένη υδαρή διάρροια (rice-water), εμέτους και μυϊκές κράμπες.
Σε σοβαρές περιπτώσεις που δεν αντιμετωπίζονται θεραπευτικά, η γρήγορη απώλεια σωματικών υγρών μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση, υπογλυκαιμία στα παιδιά, οξείδωση, κυκλοφορική καταπληξία, σοβαρές ηλεκτρολυτικές διαταραχές, οξεία νεφρική ανεπάρκεια και κώμα. Σε περιπτώσεις σοβαρής αφυδάτωσης ο θάνατος μπορεί να προκύψει σε μερικές ώρες και η θνητότητα μπορεί να φτάσει στο 50%. Με την κατάλληλη και έγκαιρη ενυδάτωση του ασθενή η θνητότητα είναι μικρότερη από 1%
Πώς μεταδίδεται η χολέρα;
Η μετάδοση του νοσήματος γίνεται μέσω της κατανάλωσης μολυσμένης τροφής ή νερού. Το νερό συνήθως μολύνεται από κόπρανα ασθενών, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να μολύνει άμεσα ή έμμεσα τα τρόφιμα. Η τροφή μπορεί επίσης να μολυνθεί από λερωμένα χέρια κατά την προετοιμασία γεύματος ή όταν καταναλώνεται. Για τη μετάδοση της χολέρας έχουν ενοχοποιηθεί ποτά, παγάκια, εμφιαλωμένα μπουκάλια νερού που παρασκευάζονται με μολυσμένο νερό, ωμά ή ατελώς μαγειρεμένα θαλασσινά (κυρίως οστακοειδή). Σε ενδημικές περιοχές η χολέρα απαντάται πιο συχνά σε περιοχές με ανεπαρκή παροχή νερού και ελλιπείς υγειονομικές συνθήκες.
Η περίοδος επώασης του νοσήματος κυμαίνεται από λίγες ώρες έως πέντε ημέρες, συνήθως 2-3 ημέρες. Η περίοδος μεταδοτικότητας διαρκεί όσο το βακτήριο βρίσκεται στα κόπρανα, συνήθως για λίγες ημέρες μετά την επώαση. Σε ορισμένες περιπτώσεις η φορία μπορεί να παραταθεί για αρκετούς μήνες.
Η θεραπεία της χολέρας
Η ενυδάτωση είναι η βασική θεραπεία. Η χολέρα μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί, με ενυδάτωση από το στόμα και ενδοφλέβια ενυδάτωση σε πιο σοβαρές περιπτώσεις. Εάν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, περισσότερο από το 99% των ασθενών θα επιβιώσουν από τη νόσο.
Η από του στόματος χορήγηση υγρών και αλάτων, καθώς και η ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών σε σοβαρές καταστάσεις μειώνει τη θνητότητα σε λιγότερο από 1%. Η θεραπεία με αντιβιοτικά μειώνει την περίοδο μεταδοτικότητας, αλλά συνιστάται μόνο για τη θεραπεία σοβαρών μορφών της νόσου.