Το καλοκαίρι είναι και επίσημα η περίοδος κυκλοφορίας των κουνουπιών και οι υγειονομικές αρχές είναι σε εγρήγορση για την καταγραφή κρουσμάτων λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου.
Οι υγειονομικές αρχές της χώρας, τους καλοκαιρινούς μήνες, βρίσκονται σε εγρήγορση λόγω της εμφάνισης κουνουπιών, καθώς παραμονεύει ο ιός του Δυτικού Νείλου. Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί δύο θάνατοι ασθενών με λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου, από την αρχή της περιόδου επιτήρησης 2023, μέχρι σήμερα. Είχαν εμφανίσει συμπτώματα από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) και ήταν ηλικίας άνω των 81 ετών, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ. Συνολικά έχουν διαγνωστεί 11 εγχώρια κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα, εκ των οποίων τα 10 κρούσματα παρουσίασαν εκδηλώσεις από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ, εγκεφαλίτιδα ή/και μηνιγγίτιδα ή/και οξεία χαλαρή παράλυση) και ένα κρούσμα είχε ήπιες εκδηλώσεις/ δεν είχε εκδηλώσεις από το ΚΝΣ.
Στη χώρα μας ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας, συνιστά την τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας από τα κουνούπια, σε όλη την επικράτεια, καθ όλη την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει, περιοχές εμφάνισης κρουσμάτων κατά την τρέχουσα περίοδο 2023 δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, 4 στα 5 άτομα που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
Πως μεταδίδεται ο ιός του Δυτικού Νείλου
Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός από το τσίμπημα «κοινών» κουνουπιών, τα οποία μολύνονται από άρρωστα πτηνά (ορισμένα είδη κυρίως άγριων πτηνών). Ο ιός δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από τον ιό του Δυτικού Νείλου
Η πλειοψηφία των ατόμων που μολύνονται από τον ιό δεν αρρωσταίνουν καθόλου ή παρουσιάζουν μόνο ήπια συμπτώματα, ενώ λίγα άτομα (<1% όσων μολύνονται) εμφανίζουν σοβαρή νόσο που προσβάλλει το νευρικό σύστημα (κυρίως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα).
Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 ετών) κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά, καθώς και άτομα σε ανοσοκαταστολή και χρόνια υποκείμενα νοσήματα.
Η επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, η έγκαιρη εφαρμογή κατάλληλων και ολοκληρωμένων προγραμμάτων διαχείρισης κουνουπιών και η λήψη μέτρων ατομικής προστασίας από τα κουνούπια αποτελούν διεθνώς τα πλέον ενδεδειγμένα μέτρα για την πρόληψη και τον έλεγχο της νόσου.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Έχει διαπιστωθεί ότι στο 80% των ατόμων που μολύνονται, η λοίμωξη είναι ασυμπτωματική. Το 20% των ατόμων εμφανίζουν ήπια συμπτώματα, ενώ λιγότεροι από 1 στα 100 ασθενείς (1%) εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Τα συμπτώματα όταν η νόσος είναι ήπια:
- πυρετός
- πονοκέφαλος
- αδυναμία
- πόνος στους μυς και τις αρθρώσεις
- εμετός
- δερματικά εξανθήματα (στον κορμό) και διόγκωση των λεμφαδένων
Τα συμπτώματα εξασθενούν σε 4-7 ημέρες
Λιγότερα από 1 στα 100 άτομα (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα). Τα συμπτώματα της σοβαρής νόσου περιλαμβάνουν:
- πονοκέφαλο
- υψηλό πυρετό
- δυσκαμψία αυχένα
- απάθεια
- αποπροσανατολισμό
- κώμα
- τρόμο
- σπασμούς
- μυϊκή αδυναμία και παράλυση.
Μετά το τσίμπημα του κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2-14 ημέρες (χρόνος επώασης) μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Συνήθως διαρκούν μερικές μέρες, αν και μερικές φορές η διάρκεια είναι μεγαλύτερη. Τα συμπτώματα της σοβαρής μορφής της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα) μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες.
Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας συνιστά την τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας από τα κουνούπια:
- Χρησιμοποιείτε εγκεκριμένα εντομοαπωθητικά σώματος και περιβάλλοντος (σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης), σήτες, κουνουπιέρες, κλιματιστικά/ ανεμιστήρες, κατάλληλα (μακριά) ρούχα.
- Μην αφήνετε στάσιμα νερά πουθενά (έτσι, βοηθάτε ουσιαστικά στον περιορισμό των εστιών αναπαραγωγής των κουνουπιών).
Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα πρέπει να παίρνουν μέτρα προστασίας από τα κουνούπια με ιδιαίτερη προσοχή.