Αποφύγετε τα τροφιμογενή νοσήματα με αυτούς τους πέντε κανόνες για υγιεινή και ασφάλεια τροφίμων.
Αν και η ασφάλεια των τροφίμων δεν είναι το πρώτο πράγμα που έχουμε στο μυαλό μας όταν μπαίνουμε στην κουζίνα για να μαγειρέψουμε, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, ώστε να μη θέσουμε την υγεία μας σε κίνδυνο σε κάποιο τροφιμογενές νόσημα.
Τι σημαίνει τροφιμογενές νόσημα;
Τροφιμογενές νόσημα είναι κάθε νόσημα που προκαλείται από την κατανάλωση τροφίμων ή νερού. Υπάρχουν περισσότερα από 250 διαφορετικά τροφιμογενή νοσήματα. Τα συχνότερα αναγνωριζόμενα είναι αυτά που προκαλούνται από τα βακτήρια καμπυλοβακτήριο (Campylobacter spp.), Σαλμονέλα (Salmonella spp.), λιστέρια, Shigella spp. και εντεροαιμορραγικό κολοβακτηρίδιο (EHEC), καθώς και από μια ομάδα ιών που είναι γνωστοί με την ονομασία Noroviruses.
1 στους 6 και κάθε χρόνο μολύνεται από κάποιο τροφιμογενές νόσημα και πεθαίνουν 3.000 άνθρωποι.
Αυτοί οι πέντε βασικοί κανόνες στην ασφάλεια τροφίμων είναι απαραίτητοι να τους γνωρίζετε, γιατί η γνώση είναι προφύλαξη.
1ος κανόνας: Καθαρίζουμε σχολαστικά
- Πλένουμε τα χέρια µας πριν πιάσουμε οποιαδήποτε τρόφιμα.
- Πλένουμε τα χέρια µας πριν βγούμε από την τουαλέτα.
- Πλένουμε και απολυμαίνουμε όλες τις επιφάνειες και τα εργαλεία που έρχονται σε επαφή µε τρόφιμα.
- Προστατεύουμε τα τρόφιμα και τους χώρους παρασκευής, διατήρησης και επεξεργασίας τους από έντομα, τρωκτικά και άλλα ζώα.
Αν και οι περισσότεροι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στη φύση δεν προκαλούν ασθένειες, υπάρχουν και επικίνδυνοι µμικροοργανισμοί οι οποίοι αφθονούν στο έδαφος, στο νερό, στα ζώα και στους ανθρώπους. Οι μικροοργανισμοί αυτοί που βρίσκονται στα χέρια, σε πετσέτες, πανιά, εργαλεία ή συσκευές µμαγειρικής και κυρίως στις επιφάνειες τεμαχισμού των τροφίμων, μεταφέρονται εύκολα στα τρόφιμα που έρχονται σε επαφή μαζί τους και μπορεί να προκαλέσουν τροφιμογενή νοσήματα
2ος κανόνας: Διατηρούμε χωριστά τα μαγειρεμένα τρόφιμα
- Διατηρούμε το ωμό κρέας, κοτόπουλο και θαλασσινά χωριστά από όλα τα άλλα τρόφιμα.
- Χρησιμοποιούμε άλλα εργαλεία, όπως µμαχαίρια ή σανίδες τεμαχισμού για τα ωμά και άλλα για τα μαγειρεμένα τρόφιμα.
- Διατηρούμε τα τρόφιμα σε δοχεία έτσι ώστε να αποφεύγεται η επαφή ωμών και µμαγειρεμένων φαγητών
Τα ωμά φαγητά και ιδίως το κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά, καθώς και οι ζωμοί τους, μπορεί να περιέχουν επικίνδυνους µμικροοργανισμούς οι οποίοι μπορεί να µμεταφερθούν σε άλλα τρόφιμα ή φαγητά κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, του µμαγειρέματος, της συντήρησης ή της αποθήκευσης
Ο επίσημος κανονισμός αναφέρει πως τα μαγειρεμένα τρόφιμα στην πλειονότητά τους έχουν διάρκεια ζωής 72 ώρες από τη στιγμή που μαγειρεύτηκαν. Σίγουρα κάποια φαγητά αντέχουν περισσότερο και αυτό το διαπιστώνουμε εμπειρικά. Το 3ήμερο όμως είναι ένας καλός «συναγερμός», ώστε να είμαστε σε επαγρύπνηση.
3ος κανόνας: Μαγειρεύουμε καλά τις τροφές
- Μαγειρεύουμε καλά το φαγητό, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κρέας, πουλερικά, αβγά και θαλασσινά.
- Φαγητά, όπως οι σούπες και τα βραστά, μαγειρεύονται καλά, έτσι ώστε να φθάνουν στη θερμοκρασία των 700C.
- Όσον αφορά το κρέας και τα πουλερικά, τα µμαγειρεύουμε τόσο ώστε ο ζωμός τους να είναι καθαρός και όχι ροζ. Αν μπορούμε χρησιμοποιούμε θερμόμετρο.
- Αναθερμαίνουμε προσεκτικά τα μαγειρεμένα φαγητά πριν τα σερβίρουμε.
Το καλό µμαγείρεμα σκοτώνει σχεδόν όλους τους επικίνδυνους µμικροοργανισμούς. Μελέτες έχουν δείξει ότι το µαγείρεμα ενός τρόφιμου στη θερμοκρασία των 700C αποτελεί διαβεβαίωση ότι το τρόφιμο αυτό είναι ασφαλές. Τρόφιμα που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή είναι οι κιμάδες, ψητά κρέατα σε ρόλους και µμεγάλες μάζες κρέατος ή γαλοπούλας, ιδίως γύρω από τις αρθρώσεις.
4ος κανόνας: Διατηρούμε τα τρόφιμα σε ασφαλείς θερμοκρασίες
- ∆εν αφήνουμε µμαγειρεμένο φαγητό σε θερμοκρασία δωματίου για περισσότερο από 2 ώρες.
- Τοποθετούμε έγκαιρα στο ψυγείο κάθε μαγειρεμένο ή ευαίσθητο στη ζέστη φαγητό ή τρόφιμο.
- Διατηρούμε το μαγειρεμένο φαγητό ζεστό (περισσότερο από 600C) μέχρι να το σερβίρουμε (να καταναλωθεί).
- ∆εν διατηρούμε φαγητά για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμα κι αν τα έχουμε μέσα στο ψυγείο.
- ∆εν ξεπαγώνουμε κατεψυγμένα τρόφιμα σε θερμοκρασία δωματίου.
Οι μικροοργανισμοί πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα όταν τα φαγητά διατηρούνται σε θερμοκρασία δωματίου.
5ος κανόνας: Χρησιμοποιούμε ασφαλές νερό και πρώτες ύλες
- Χρησιμοποιούμε ασφαλές νερό ή αν δεν υπάρχει το επεξεργαζόμαστε κατάλληλα έτσι ώστε να γίνει ασφαλές.
- Επιλέγουμε φρέσκα και υγιεινά τρόφιμα.
- Επιλέγουμε τρόφιμα που έχουν υποστεί επεξεργασίες εξυγίανσης, όπως το παστεριωμένο γάλα για παράδειγμα.
- Πλένουμε καλά τα φρούτα και τα λαχανικά και ιδιαίτερα όταν πρόκειται να αναλωθούν ωμά ∆εν καταναλώνουμε τρόφιμα που έχουν λήξει.
Οι πρώτες ύλες, περιλαμβανομένου του νερού και του πάγου, μπορεί να έχουν µμολυνθεί µε επικίνδυνους μικροοργανισμούς και χημικές ουσίες.
Τοξικές ουσίες μπορεί να σχηματιστούν ευκολότερα σε τρόφιμα που έχουν υποστεί φθορές, όπως τα τραυματισμένα φρούτα για παράδειγμα, ή σε τρόφιμα που έχουν αναπτυχθεί μύκητες. Ο κίνδυνος από τέτοια τρόφιμα μπορεί να μειωθεί µε κάποιες απλές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα µε την προσεκτική επιλογή, το καλό πλύσιμο ή την αποφλοίωση.