Στις ανεπτυγμένες χώρες, οι ενήλικες περνούν κατά μέσο όρο 9 έως 10 ώρες κάθε μέρα καθιστοί -κυρίως κατά τις ώρες εργασίας. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ένας άκρως καθιστικός τρόπος ζωής συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο θανάτου.
Τώρα, νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Sports Medicine, προτείνει ότι ακόμα και λίγα λεπτά άσκησης την ημέρα αρκούν για να μειώνουν τον κίνδυνο θανάτου από το παρατεταμένο καθισιό.
Συγκεκριμένα, η έρευνα υποστηρίζει ότι μόνο 20-25 λεπτά άσκησης κάθε μέρα μπορεί να είναι αρκετά για να αντισταθμίσουν τον αυξημένο κίνδυνο θανάτου από έναν εξαιρετικά καθιστικό τρόπο ζωής. Ωστόσο, ο υψηλότερος ημερήσιος απολογισμός σωματικής δραστηριότητας συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο, ανεξάρτητα από τον χρόνο που δαπανά κανείς καθισμένος κάθε μέρα, δείχνουν τα ευρήματα.
Νέα μεθοδολογία στη μελέτη
Μεγάλο μέρος της προηγουμένης έρευνας σχετικά με τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας για την αντιμετώπιση του παρατεταμένου χρόνου καθίσματος έχει βασιστεί σε συγκεντρωτικά δεδομένα, τα οποία αναπόφευκτα καταλήγουν σε μια ευρεία προσέγγιση.
Για να προσπαθήσουν να το ξεπεράσουν αυτό, οι ερευνητές συγκέντρωσαν δεδομένα μεμονωμένων συμμετεχόντων από τέσσερις ομάδες ατόμων που είχαν εξοπλιστεί με μετρητές δραστηριότητας για να μάθουν εάν η σωματική δραστηριότητα μπορεί να τροποποιήσει τη συσχέτιση μεταξύ της καθιστικής ζωής και του θανάτου και το αντίστροφο, καθώς και πόση σωματική δραστηριότητα και χρόνος καθίσματος μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο.
Στην ανάλυση συμπεριλήφθηκαν μόλις 12.000 άτομα ηλικίας τουλάχιστον 50 ετών. Είχαν αρχεία παρακολούθησης δραστηριότητας τουλάχιστον 4 ημερών για 10 ώρες την ημέρα, παρακολουθούνταν για τουλάχιστον 2 χρόνια και είχαν δώσει λεπτομέρειες σχετικά με πιθανούς παράγοντες επιρροής: φύλο, μορφωτικό επίπεδο, βάρος, ύψος, ιστορικό καπνίσματος, πρόσληψη αλκοόλ, και εάν είχαν τρέχουσα ή/και προηγούμενη καρδιαγγειακή νόσο, καρκίνο και/ή διαβήτη.
Συνολικά, 5.943 άτομα περνούσαν λιγότερες από 10,5 ώρες καθισμένοι κάθε μέρα, ενώ 6.042 άτομα είχαν 10,5 ή περισσότερες ώρες καθιστικής ζωής. Η σύνδεση με τα μητρώα θανάτων έδειξε ότι κατά τη διάρκεια μιας μέσης περιόδου 5 ετών, 805 (7%) άνθρωποι πέθαναν, 357 (6%) από τους οποίους περνούσαν κάτω από 10,5 ώρες καθισμένοι κάθε μέρα και 448 από τους οποίους κάθονταν 10,5 ώρες ή περισσότερο.
Η ανάλυση των δεδομένων του μετρητή δραστηριότητας έδειξε ότι η καθιστική ζωή για περισσότερες από 12 ώρες την ημέρα συσχετίστηκε με 38% αυξημένο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με έναν ημερήσιο απολογισμό 8 ωρών -αλλά μόνο μεταξύ εκείνων που είχαν συνολικά λιγότερα από 22 ημερήσια λεπτά μέτριας έως υψηλής έντασης σωματική δραστηριότητα.
Τα λεπτά άσκησης-ορόσημο για μειωμένο κίνδυνο θανάτου από την καθιστική ζωή
Περισσότερα από 22 λεπτά άσκησης μέτριας έως υψηλής έντασης καθημερινά όπως είναι το γρήγορο περπάτημα συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου.
Ενώ η περισσότερη μέτρια έως έντονη σωματική δραστηριότητα συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου, ανεξάρτητα από τον χρόνο καθιστικής ζωής, η συσχέτιση μεταξύ του χρόνου καθιστικής ζωής και του θανάτου επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την ποσότητα της μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας.
Για παράδειγμα, επιπλέον 10 λεπτά την ημέρα συσχετίστηκαν με 15% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου σε όσους περνούν λιγότερες από 10,5 ώρες καθιστικής ζωής και 35% χαμηλότερο κίνδυνο μεταξύ εκείνων που περνούν περισσότερες από 10,5 ώρες καθιστικής ζωής κάθε μέρα. Η σωματική δραστηριότητα ελαφριάς έντασης συσχετίστηκε μόνο με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου σε άτομα με αυξημένη καθιστική ζωή (12+ ημερήσιες ώρες).
Αυτή είναι μια μελέτη παρατήρησης, και ως εκ τούτου, δεν μπορεί να καθορίσει την αιτία και το αποτέλεσμα. Οι ερευνητές αναγνωρίζουν επίσης ότι δεν μπόρεσαν να επαναλάβουν τις μετρήσεις σωματικής δραστηριότητας και καθιστικών ωρών, αποκλείοντας οποιεσδήποτε αλλαγές στα δύο με την πάροδο του χρόνου.
Δεν ελήφθησαν υπόψη δυνητικά σημαντικοί παράγοντες, όπως η διατροφή, τα προβλήματα κινητικότητας και η γενική υγεία. Επιπλέον, οι μετρητές δραστηριότητας ενδέχεται να μην ταξινομούν σωστά όλους τους τύπους δραστηριότητας και την αντίστοιχη έντασή τους—π.χ. ποδηλασία, ασκήσεις αντίστασης, κηπουρική.
Πάντως, οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι «μικρές ποσότητες μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας μπορεί να είναι μια αποτελεσματική στρατηγική για τη βελτίωση του κινδύνου θνησιμότητας από πολλή καθιστική ζωή, καθώς τα περισσότερα από 22 λεπτών εξαλείφουν τον κίνδυνο της αυξημένης καθιστικής ζωής. Η προώθηση της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για την υγεία των ατόμων».