Η ηλεκτρική διέγερση των μυών (Electrical Muscle Stimulation ή EMS), εξερευνήθηκε για πρώτη φορά από τους Ρώσους τη δεκαετία του 1960 για την ενίσχυση της γυμναστικής των αθλητών. Σήμερα, την έχουν υιοθετήσει διασημότητες όπως ο ποδοσφαιριστής Cristiano Ronaldo και ο Ολυμπιονίκης Usain Bolt. Πώς βοηθά τους μυς και τη διαδικασία καύσης του λίπους;
Πλέον, η EMS προωθείται σε ανθρώπους που θέλουν να αποκτήσουν μυϊκή δύναμη. Μάλιστα, μπορείτε να φορέσετε ολόσωμες στολές EMS ακόμα και στο γυμναστήριο.
Ποια γυμναστική κρατά τον εγκέφαλο σε εγρήγορση για 24 ώρες – Προστατεύει και από την άνοια
Οι υποστηρικτές της EMS λένε ότι η τεχνολογία, η οποία στέλνει ηλεκτρικούς παλμούς μέσω του δέρματος και στους μύες, παρακάμπτει τον εγκέφαλο και ενεργοποιεί τους μύες ώστε να λειτουργούν και να αναπτύσσονται «με πιο έξυπνο και αποδοτικό τρόπο».
Ορισμένες διαφημίσεις υπόσχονται ότι μπορείτε να κάνετε την εβδομαδιαία σας προπόνηση ολόκληρου του σώματος σε μόλις 20 λεπτά, χωρίς να σηκώσετε ούτε ένα βάρος. Ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό. Τι λένε λοιπόν τα επιστημονικά δεδομένα για αυτούς τους ισχυρισμούς;
Πόσα push-ups κάνετε; Δείτε πόσα πρέπει να μπορείτε σε κάθε ηλικία για να είστε υγιείς
Τι υπόσχεται η ηλεκτρική διέγερση των μυών (EMS);
Οι μύες μας αποτελούνται από διαφορετικές «κινητικές μονάδες», καθεμία από τις οποίες περιλαμβάνει ένα νεύρο και τις μυϊκές ίνες που αυτό ενεργοποιεί.
Υπάρχουν δύο τύποι κινητικών μονάδων: οι μικρότερες, που συσπώνται αργά και κουράζονται δύσκολα, και οι μεγαλύτερες, που συσπώνται γρήγορα αλλά κουράζονται εύκολα.
Οι μεγαλύτερες μονάδες χρησιμοποιούν περισσότερη ενέργεια αλλά παράγουν περισσότερη δύναμη. Αυτές είναι που χρειαζόμαστε για την ανάπτυξη δύναμης με την πάροδο του χρόνου.
Όταν ενεργοποιούμε εθελοντικά τους μύες μας, για παράδειγμα σηκώνοντας βάρη, ο εγκέφαλός μας ενεργοποιεί πρώτα τις μικρότερες και πιο αργές κινητικές μονάδες, πριν ενεργοποιήσει τις μεγαλύτερες και ταχύτερες, εξηγεί ο Swarup Mukherjee, φυσιολόγος αθλητισμού στο Nanyang Technological University της Σιγκαπούρης.
«Αυτό που κάνει η ηλεκτρική διέγερση των μυών είναι να αντιστρέφει αυτή τη φυσική σειρά ενεργοποίησης».
Και θεωρείται ότι με την ενεργοποίηση των μεγαλύτερων κινητικών μονάδων πρώτα, η ηλεκτρική διέγερση των μυών μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία ανάπτυξης μυϊκής μάζας και δύναμης.
Τι δείχνει η δύναμη της λαβής σας για την υγεία σας – Ποιες ασκήσεις θα τη βελτιώσουν
Τι λέει η επιστήμη για αυτή τη μορφή άσκησης;
Οι κατασκευαστές ορισμένων συσκευών EMS έχουν κατηγορηθεί στο παρελθόν για υπερβολικούς ισχυρισμούς στις διαφημίσεις τους.
Παρά τους υπερβολικούς ισχυρισμούς, υπάρχει επιστημονική βάση για τη χρήση ηλεκτρικών παλμών για την ενεργοποίηση των μυών. Στην πραγματικότητα, η ιδέα αυτή υπάρχει εδώ και αιώνες και έχει εξελιχθεί σε σημαντικό εργαλείο για την άσκηση μυών σε περιπτώσεις ασθενειών ή τραυματισμών.
«Για ασθενείς που δεν μπορούν να ασκηθούν φυσικά, η ηλεκτρική διέγερση των μυών μπορεί να αντικαταστήσει την άσκηση», εξηγεί ο Gordon Lynch, ερευνητής στο Κέντρο Μυϊκής Έρευνας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης.
«Τα στοιχεία είναι πολύ ισχυρά ότι μπορούμε να επιτύχουμε προσαρμογές στους μύες που να είναι ωφέλιμες». Ωστόσο, ο καθηγητής Lynch αναφέρει ότι είναι λιγότερο ξεκάθαρο αν η ηλεκτρική διέγερση των μυών λειτουργεί ως εργαλείο γενικής φυσικής κατάστασης.
«Δεν υπάρχει πραγματική σύμπνοια για το πώς να βελτιστοποιηθεί αυτή η μορφή προπόνησης για υγιή άτομα».
Παρόλα αυτά, υπάρχουν πολλοί διαδικτυακοί ισχυρισμοί από άτομα που πιστεύουν ότι οι προπονήσεις EMS είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές.
Οστεοπόρωση: Ποιο είδος γυμναστικής την αντιμετωπίζει και προλαμβάνει την απώλεια οστικής μάζας
Έρευνες παρουσιάζουν τα οφέλη της γυμναστικής EMS
Κάποιες έρευνες, όπως μια μικρή μελέτη του 2016 σε μεσήλικες άνδρες, υποστηρίζουν τη χρήση της EMS για την αύξηση της δύναμης και τη μείωση του λίπους. Η «αποδοτικότητα χρόνου» και η «φιλικότητα προς τις αρθρώσεις» της EMS τη θεωρούνται ελκυστικές για άτομα που «δεν μπορούν ή δεν είναι πρόθυμα» να κάνουν έντονη άσκηση.
Μια ανασκόπηση του 2023 από τον Dr Mukherjee, η οποία εξέτασε 10 άλλες μελέτες, βρήκε επίσης ότι η ηλεκτρική διέγερση των μυών αύξησε το μέγεθος των μυών που ενεργοποιήθηκαν σε υγιείς ενήλικες. Και επειδή οι μύες είναι από τους πιο ενεργοβόρους ιστούς του σώματος, η ανάπτυξή τους θα πρέπει να βοηθά και στην καύση λίπους, σύμφωνα με τον Dr Mukherjee.
Ωστόσο, προειδοποιεί ότι η ανάπτυξη μεγαλύτερων μυών δεν μεταφράζεται απαραίτητα στη δύναμη που χρειάζεται για τις γυμναστικές ασκήσεις ή τις καθημερινές δραστηριότητες. Στην πραγματικότητα, καμία από τις μελέτες στην ανασκόπησή του δεν βρήκε ότι η ηλεκτρική διέγερση των μυών βελτίωσε αυτή τη «λειτουργική» δύναμη.
«Δεν υπάρχει αρκετή βάση δεδομένων που να μας πείθει ότι είναι ισοδύναμη με την εθελοντική προπόνηση με αντιστάσεις», εξηγεί ο Dr Mukherjee.
Άλλοι ερευνητές που εξέτασαν τη χρήση EMS στο σύνολο του σώματος κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα ενεργά άτομα δεν θα αποκομίσουν κανένα πλεονέκτημα από την τεχνολογία αυτή, αν και οι μεγαλύτερες σε ηλικία πληθυσμιακές ομάδες μπορεί να ωφεληθούν λόγω καθιστικής ζωής.
Ένας περιορισμός της EMS είναι ότι συστέλλει στατικούς μύες. Ωστόσο, για την εκτέλεση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, ο εγκέφαλός μας οργανώνει έναν συνδυασμό μυών με έναν ειδικό τρόπο, εξηγεί ο Dr Mukherjee.
Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των κάμψεων δικεφάλων, οι δικέφαλοι συσπώνται, ενώ οι τρικέφαλοι πρέπει να επιμηκυνθούν και να χαλαρώσουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχει μια προτίμηση από τους υποστηρικτές να συνδυάζεται η ηλεκτρική διέγερση των μυών με παραδοσιακές ασκήσεις μυών, σύμφωνα με τον Dr Mukherjee.
Επαγγελματίας χορεύτρια αποκαλύπτει τα 6 μυστικά της για να χτίσει δύναμη και αντοχή
Βρίσκοντας τη σωστή «δόση»
Οι μύες κάθε ατόμου αντιδρούν διαφορετικά στην ηλεκτρική διέγερση των μυών, αναφέρει ο καθηγητής Lynch, προσθέτοντας ότι αυτό καθιστά δύσκολη την εύρεση της σωστής δόσης διέγερσης.
«Αν η διέγερση δεν είναι αρκετή, δεν θα δείτε κανένα όφελος. Αντίθετα, αν η διέγερση είναι υπερβολική, μπορεί να προκαλέσετε μυϊκή βλάβη».
Η παραδοσιακή ανάπτυξη μυών περιλαμβάνει την προοδευτική και προσεκτική προσθήκη μεγαλύτερων βαρών σε ένα πρόγραμμα προπόνησης, καθώς οι μύες σας προσαρμόζονται και δυναμώνουν.
Ωστόσο, ο Dr Maffiuletti αναφέρει ότι είναι πιο δύσκολο να καθοριστεί πόσο ρεύμα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη σωστή διέγερση στην περίπτωση της EMS. «Όταν εφαρμόζετε ρεύμα, δεν ξέρετε πώς να καθορίσετε σωστά τη δόση σε ατομική βάση».
«Πώς απέκτησα σώμα παραλίας στα 50 μου με μόλις 12 φορές στο γυμναστήριο»
Πιθανοί κίνδυνοι της EMS
Ο Dr Maffiuletti εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για τη δόση του ρεύματος που χορηγείται μέσω των ολόσωμων στολών EMS. Αυτές οι στολές, που μοιάζουν με στολές κατάδυσης, διαθέτουν ηλεκτρόδια που διεγείρουν πολλούς μύες του σώματος ταυτόχρονα.
«Είναι σαν να δίνουμε ένα χάπι χωρίς να γνωρίζουμε πόση δόση περιέχει ή τι θα προκαλέσει στον άνθρωπο που το παίρνει. Δεν είναι προσεκτικός τρόπος άσκησης», προσθέτει.
Ενώ οι πονεμένοι μύες είναι φυσιολογικοί μετά από οποιαδήποτε προπόνηση, ο Dr Mukherjee προειδοποιεί ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να αισθάνονται πόνο κατά τη διάρκεια της EMS – μόνο ενόχληση, αλλά όχι πόνο.
Ακόμη και οι ειδικοί που υποστηρίζουν τη χρήση της EMS στη γενική φυσική κατάσταση, προειδοποιούν για τους πιθανούς κινδύνους και την ανάγκη για καλύτερη εποπτεία.
Ποια ώρα είναι καλύτερη να γυμναστείτε για να χάσετε βάρος, σύμφωνα με νέα μελέτη
Προειδοποιήσεις για ασφάλεια και συστάσεις
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει προειδοποιήσει ότι ορισμένα προϊόντα EMS για καταναλωτές έχουν αναφερθεί ότι προκαλούν ηλεκτροπληξία, εγκαύματα, μελανιές, ερεθισμούς στο δέρμα και ότι παρεμβαίνουν σε κρίσιμες ιατρικές συσκευές όπως βηματοδότες.
Αν σκέφτεστε να επενδύσετε στην ηλεκτρική διέγερση των μυών στο γυμναστήριο, ο καθηγητής Lynch συμβουλεύει να επιλέξετε μια εξατομικευμένη προσέγγιση με την επίβλεψη ενός επαγγελματία, όπως ενός φυσιοθεραπευτή εκπαιδευμένου στη χρήση της τεχνολογίας.
Η γυμναστική που μειώνει τον κίνδυνο θανάτου και ασθενειών κατά σχεδόν 20%
Ωστόσο, συνιστά να αξιοποιήσετε πρώτα τις παραδοσιακές μορφές άσκησης και προπόνησης δύναμης. Τέλος, προσθέτει ότι αν ο στόχος είναι η απώλεια βάρους, πρέπει επίσης να δώσετε προσοχή στο τι τρώτε.