Τα μαλλιά έχουν πολλά χρώματα, σχήματα και μεγέθη και τα χτενίσματα είναι συχνά μια έκφραση του προσωπικού στυλ ή της πολιτιστικής ταυτότητας.
Πολλά διαφορετικά γονίδια καθορίζουν την υφή, το πάχος και το χρώμα των μαλλιών μας. Αλλά τα μαλλιά ορισμένων ανθρώπων αλλάζουν κατά την εφηβεία, την εγκυμοσύνη ή μετά από μια χημειοθεραπεία.
Λοιπόν, τι μπορεί να τα κάνει πιο σγουρά, πιο πυκνά, πιο λεπτά ή γκρίζα; H Theresa Larkin, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικών Επιστημών στο University of Wollongong εξηγεί στο The Conversation.
Σγουρά ή ίσια; Τι ρόλο παίζει το σχήμα των τριχοθυλακίων
Τα μαλλιά είναι φτιαγμένα από κερατίνη, μια ισχυρή και αδιάλυτη πρωτεΐνη. Κάθε τρίχα μεγαλώνει από το δικό της θύλακα που εκτείνεται βαθιά μέσα στο δέρμα. Τα σγουρά μαλλιά σχηματίζονται λόγω της ασυμμετρίας τόσο του θύλακα της τρίχας όσο και της κερατίνης.
Τα ωοθυλάκια που παράγουν σγουρά μαλλιά είναι ασύμμετρα και κυρτά και βρίσκονται υπό γωνία ως προς την επιφάνεια του δέρματος. Αυτό σγουραίνει την τρίχα καθώς μεγαλώνει για πρώτη φορά.
Η ασυμμετρία του θύλακα της τρίχας προκαλεί επίσης τη συσσώρευση της κερατίνης στη μία πλευρά. Αυτό τραβάει μέρη της τρίχας πιο κοντά μεταξύ τους, πράγμα που διατηρεί την μπούκλα καθώς τα μαλλιά συνεχίζουν να μεγαλώνουν. Τα ωοθυλάκια που είναι συμμετρικά, στρογγυλά και κάθετα στην επιφάνεια του δέρματος παράγουν ίσια μαλλιά.
Η ζωή αλλάζει, τα μαλλιά αλλάζουν
Τα μαλλιά μας υφίστανται επαναλαμβανόμενους κύκλους σε όλη μας τη ζωή, με διαφορετικά στάδια ανάπτυξης και απώλειας. Κάθε θύλακας της τρίχας περιέχει βλαστοκύτταρα, τα οποία πολλαπλασιάζονται και μεγαλώνουν σε τρίχα.
Οι τρίχες του κεφαλιού περνούν τον περισσότερο χρόνο τους στη φάση ανάπτυξης, η οποία μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια. Αυτός είναι ο λόγος που το τριχωτό της κεφαλής μπορεί να μακραίνει τόσο πολύ.
Ας δούμε τη ζωή μιας μόνο τρίχας. Μετά τη φάση ανάπτυξης υπάρχει μια μεταβατική φάση περίπου δύο εβδομάδων, όπου η τρίχα σταματά να μεγαλώνει. Ακολουθεί μια φάση ηρεμίας όπου η τρίχα παραμένει στο θύλακα για μερικούς μήνες πριν πέσει φυσικά.
Ο θύλακας της τρίχας παραμένει στο δέρμα και τα βλαστοκύτταρα αναπτύσσουν μια νέα τρίχα για να επαναλάβουν τον κύκλο. Κάθε τρίχα στο τριχωτό της κεφαλής αντικαθίσταται κάθε τρία έως πέντε χρόνια.
Οι ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη αλλάζουν τον συνήθη κύκλο της τρίχας
Πολλές γυναίκες παρατηρούν ότι τα μαλλιά τους είναι πιο πυκνά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων, προγεστερόνης και προλακτίνης παρατείνουν τη φάση ηρεμίας του κύκλου της τρίχας. Αυτό σημαίνει ότι τα μαλλιά μένουν στο θύλακα της τρίχας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με λιγότερη απώλεια.
Η πτώση των ορμονών λίγους μήνες μετά τον τοκετό προκαλεί αυξημένη τριχόπτωση. Αυτό οφείλεται στο ότι όλες οι τρίχες που παρέμειναν στη φάση ηρεμίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πέφτουν με αρκετά συγχρονισμένο τρόπο.
Τα μαλλιά μπορούν να αλλάξουν κατά την εφηβεία, την εγκυμοσύνη ή μετά τη χημειοθεραπεία
Αυτό σχετίζεται με τη γενετική του σχήματος της τρίχας, που αποτελεί παράδειγμα ατελούς κυριαρχίας. Ατελής κυριαρχία είναι όταν υπάρχει μια μεσαία εκδοχή ενός χαρακτηριστικού. Στην περίπτωση του τριχωτού της κεφαλής, έχουμε γονίδια για σγουρά και ίσια μαλλιά. Αλλά όταν κάποιος έχει ένα γονίδιο για σγουρά και ένα γονίδιο για ίσια, μπορεί τα μαλλιά του να είναι κυματιστά.
Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την εφηβεία και την εγκυμοσύνη μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία των γονιδίων. Αυτό μπορεί να κάνει το γονίδιο για τα σγουρά μαλλιά κάποιου με κυματιστά να γίνει πιο ενεργό. Αυτό μπορεί να αλλάξει το τριχωτό της κεφαλής από κυματιστό σε σγουρό.
Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει ότι η ενεργοποίηση συγκεκριμένων γονιδίων μπορεί να αλλάξει τα μαλλιά των χοίρων από ίσια σε σγουρά.
Η χημειοθεραπεία έχει πολύ ορατά αποτελέσματα στα μαλλιά. Σκοτώνει τα ταχέως διαιρούμενα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων των τριχοθυλακίων, γεγονός που προκαλεί απώλεια μαλλιών. Μπορεί επίσης να έχει γενετικές επιδράσεις που επηρεάζουν το σχήμα των τριχοθυλακίων. Αυτό μπορεί να προκαλέσει την αναγέννηση των μαλλιών με διαφορετικό σχήμα κατά τους πρώτους κύκλους.
Οι ορμονικές αλλαγές καθώς γερνάμε επηρεάζουν και τα μαλλιά μας
Σε όλη τη ζωή, οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την παραγωγή κερατίνης. Τα χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να προκαλέσουν ξηρά και εύθραυστα μαλλιά. Τα οιστρογόνα και τα ανδρογόνα ρυθμίζουν επίσης την ανάπτυξη και την απώλεια μαλλιών, ιδιαίτερα καθώς γερνάμε.
Η φαλάκρα στους άνδρες οφείλεται σε υψηλότερα επίπεδα ανδρογόνων. Συγκεκριμένα, η υψηλή διυδροτεστοστερόνη (DHT), η οποία παράγεται στον οργανισμό από την τεστοστερόνη, παίζει ρόλο στην ανδρική φαλάκρα.
Ορισμένες γυναίκες αντιμετωπίζουν γυναικεία τριχόπτωση. Αυτό προκαλείται από έναν συνδυασμό γενετικών παραγόντων συν χαμηλότερα επίπεδα οιστρογόνων και υψηλότερα ανδρογόνων μετά την εμμηνόπαυση. Οι θύλακες των τριχών γίνονται όλο και μικρότεροι έως ότου δεν παράγουν πλέον τρίχες.
Η μειωμένη λειτουργία των κυττάρων που παράγουν μελανίνη (τη χρωστική ουσία που δίνει το χρώμα στο τριχωτό της κεφαλής) είναι αυτό που προκαλεί το γκριζάρισμα.