Αν η σχιστία δεν σας είναι γνώριμη το πιθανότερο είναι ότι έχετε ακούσει τους όρους «λυκόστομα» ή «λαγοχειλία». Αυτοί προσδιορίζουν τα δύο διαφορετικά είδη σχιστίας: τη σχιστία υπερώας και τη σχιστία χείλους αντίστοιχα. Ποια προβλήματα στο λόγο εμφανίζονται όταν ένα παιδί έχει σχίστια;
Τι είναι σχιστία;
Το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, συγκεκριμένα τμήματα του εμβρύου μετακινούνται και ενώνονται μεταξύ τους για να σχηματίσουν το πρόσωπο. Κάθε διαταραχή στην εξέλιξη και ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής, ανεξαρτήτως αιτίας, έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση σχιστίας.
Μία σχιστία μπορεί να αφορά σε οποιαδήποτε περιοχή του προσώπου· συχνότερα, όμως, στο άνω χείλος, το φατνίο, την υπερώα, τη μύτη, το ρινικό διάφραγμα, ή και όλα τα παραπάνω συγχρόνως. Επίσης, θα πρέπει να τονιστεί ότι μία σχιστία δεν αποτελεί απλή διχοτόμηση των ιστών, αλλά γενικότερη παραμόρφωση της ανατομίας μίας περιοχής. Οι σχιστίες εμφανίζονται είτε ως μεμονωμένες ανωμαλίες είτε ως μέρος συνδρόμων (τα σύνδρομα συνιστούν ιδιαίτερες και βαρύτερες κλινικές οντότητες, πολλαπλών ευρημάτων και συμπτωμάτων).
Για να καλυφθεί το χάσμα στον ουρανίσκο ή τα χείλη χρειάζεται χειρουργική επέμβαση ενώ είναι απαραίτητη η διεπιστημονική αντιμετώπιση και παρακολούθηση από ειδικούς, μεταξύ των οποίων ένα ειδικός λογοθεραπευτής, διότι οι σχιστίες επηρεάζουν τα ανατομικά στοιχεία του στόματος και του φάρυγγα, επιδρώντας αρνητικά στην ανάπτυξη της ομιλίας του παιδιού.
Τι επηρεάζει η σχιστία στο λόγο του παιδιού
Την ανάπτυξη του λόγου: Παιδιά με σχιστία στην σκληρή και την μαλακή υπερώα παρουσιάζουν καθυστέρηση ή διαταραχή στην ανάπτυξη της γλώσσας.
Τη διαδικασία της κατάποσης: Τα κυρίως προβλήματα που δημιουργούνται στη διαδικασία της κατάποσης είναι: φτωχή στοματική λειτουργία, ρινική παλινδρόμηση, πνίξιμο και υπερβολική εισαγωγή του αέρα. Όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε δυσφαγία και να προκύψουν και άλλα προβλήματα όπως απώλεια βάρους, αυξημένος χρόνος σίτισης, εκδήλωση άγχους όταν τα παιδιά τρώνε μπροστά σε άλλους.
Την αντήχηση: Η σχιστία διαταράσσει τη λειτουργική συνεργασία της ρινικής και στοματικής κοιλότητας με αποτέλεσμα την εμφάνιση υπερρινικότητας, υπορρινικότητας και μικτής ρινικότητας.
Την άρθρωση: Τα παιδιά με σχιστία στην σκληρή και τη μαλακή υπερώα δεν μπορούν να ελέγχουν αποτελεσματικά την εισροή και εκροή του αέρα, τον τόπο και τον τρόπο άρθρωσης κάποιων φωνημάτων.
Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση της λογοθεραπευτικής παρέμβασης
- Τύπος της σχιστίας
- Χρόνος της χειρουργικής επέμβασης
- Βαθμός ρινοφαρυγγικής ανεπάρκειας
- Κατάσταση της στοματικής κοιλότητας
- Οδοντοστοιχία. Η κακή σύγκλιση των δοντιών και άλλες ορθοδοντικές ανωμαλίες αποτελούν κίνδυνο για την ανάπτυξη της ομιλίας.
- Ακοή. Ένα φυσικό επακόλουθο της υπερωϊοσχιστίας είναι τα προβλήματα ακοής. Οι ωτίτιδες, εξαιτίας της κακής λειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγας, υπάρχουν από τη γέννηση του παιδιου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μείωση της ακοής που επηρεάζει την ανάπτυξη των πρώιμων αντιληπτικών και μετέπειτα γλωσσικών ικανοτήτων του παιδιού.
Πώς η λογοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει
Ο λογοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το παιδί με ειδικές ασκήσεις να ελέγχει την αναπνοή του. Επιπλέον, μερικά παιδιά χρησιμοποιούν μειωμένο αριθμό λέξεων και μικρό μήκος πρότασης με απλοποιημένες γραμματικές, συντακτικές μορφές στην προσπάθειά τους να γίνουν όσο το δυνατό πιο καταληπτά.
Ο λογοθεραπευτής θα εργαστεί και στο κομμάτι της ανάπτυξης λεξιλογίου, στην εκμάθηση της σωστής σύνταξης της πρότασης, στην γραμματική ορθότητα της προφερόμενης πρότασης, στην αφήγηση ιστοριών.
Τα παιδιά με «φτωχή» ομιλία χάνουν την αυτοπεποίθηση τους και γίνονται απρόθυμα στο να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα ενώ η υπερπροστατευτική φύση μερικών γονιών μπορεί να αποθαρρύνει το παιδί να εκφραστεί σωστά ή να μην το επιβραβεύουν ή να το ενθαρρύνουν αρκετά για τις προσπάθειες που κάνει να μιλήσει. Γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει να ζητήσουν έγκαιρα έναν λογοθεραπευτή προκειμένου να δημιουργήσουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ομαλή ανάπτυξη της ομιλίας παιδιών με σχιστίες.
Τι θα κάνει ο λογοθεραπευτής
1 Θα σας ενημερώσει πλήρως και λεπτομερώς με όρους κατανοητούς.
2 Θα σας δώσει κατατοπιστικές συμβουλές για τον ορθότερο τρόπο σίτισης του παιδιού.
3 Θα παρέμβει καθοριστικά στα στάδια εξέλιξης της φωνής, του λόγου και της ομιλίας του παιδιού αφού το έχει εντάξει σε ένα συστηματικό θεραπευτικό πρόγραμμα.
Επίσης μη διστάσετε να ζητήσετε τις συμβουλές από έναν οικογενειακό θεραπευτή σχετικά με το πώς θα ενισχύσετε την αυτοπεποίθηση του παιδιού.