Είναι τελικά υγιής ή επικίνδυνη η λήψη ενός συμπληρώματος διατροφής ή κάποιας βιταμίνης; Μάθετε για τις πιθανές επιβλαβείς επιπτώσεις που έχει αυτή η διάσημη βιταμίνη.
Σχεδόν καθημερινά οι ερευνητές βγάζουν στο φως έρευνες που αφορούν στη βιταμίνη D. Η βιταμίνη D αυξάνει τον μεταβολισμό, η βιταμίνη D μειώνει το κοιλιακό λίπος, η βιταμίνη D συμβάλλει στο ανοσοποιητικό, η βιταμίνη D κάνει θαύματα!
Αν και είναι αλήθεια ότι η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την υγεία μας, ωστόσο η λήψη της σε μορφή χαπιού, κάψουλας ή σκόνης – ειδικά σε μεγάλες δόσεις – ενέχει κινδύνους.
Τα συμπληρώματα διατροφής βιταμίνης D (όπως συμβαίνει με όλα τα συμπληρώματα διατροφής) μπορεί να αλληλεπιδράσουν με μη συνταγογραφούμενα και συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Επιπλέον, σε αντίθεση με τα φάρμακα, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) δεν είναι εξουσιοδοτημένος να εξετάζει τα συμπληρώματα διατροφής ως προς την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους προτού διατεθούν στην αγορά. Εναπόκειται στους κατασκευαστές να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους δεν περιέχουν ρύπους ή ακαθαρσίες, ότι φέρουν την κατάλληλη επισήμανση και κάνουν ή περιέχουν αυτό που ισχυρίζονται.
Κάνουν τα συμπληρώματα διατροφής ό,τι υπόσχονται;
Συστηματική ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο Annals of Internal Medicine Αυγούστου 2019 ανέλυσε τις πιθανές επιδράσεις των συμπληρωμάτων διατροφής στην καρδιαγγειακή υγεία (καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό) και διαπίστωσε ότι λίγα συμπληρώματα βοηθούν στην πρόληψη καρδιακών παθήσεων. Μόνο τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και το φυλλικό οξύ ήταν αποτελεσματικά.
Άλλη έρευνα, συνέδεσε τις ημερήσιες δόσεις άνω των 1.000 mg ασβεστίου με υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο (αν και το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου σημειώνει ότι άλλες μελέτες προτείνουν το αντίθετο). Επιπλέον, τα δεδομένα έδειξαν ότι τα άτομα που έλαβαν επαρκείς ποσότητες μαγνησίου, ψευδαργύρου και βιταμινών Α και Κ είχαν χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου – αλλά μόνο εάν έπαιρναν αυτά τα θρεπτικά συστατικά από τα τρόφιμα και όχι από συμπληρώματα.
Ο ρόλος της βιταμίνης D
Η βιταμίνη D ως λιποδιαλυτή βιταμίνη, που ανήκει στην ομάδα των βιταμινών Α, D, E, K, απαιτεί τη παρουσία λίπους για την απορρόφησή της από τον οργανισμό. Προάγει την απορρόφηση ασβεστίου στο σώμα και η επαρκής ποσότητά της είναι σημαντική για την υγεία και την ευεξία, προσφέροντας προστασία στα οστά και τα δόντια και προλαμβάνοντας ασθένειες όπως η οστεοπόρωση, σύμφωνα με το NIH.
Bρίσκεται σε τροφές όπως τα λιπαρά ψάρια, ο σολομός, το σκουμπρί, ο τόνος, ο μπακαλιάρος, η πέστροφα, οι σαρδέλες, το μουρουνέλαιο, ο κρόκος του αυγού, οι γαρίδες, η μαργαρίνες, τα εμπλουτισμένα δημητριακά και τα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά.
Ωστόσο επειδή πολλοί δεν τη λαμβάνουν από τη διατροφή, τα συμπληρώματα βιταμίνης D.
Πώς παράγουμε βιταμίνη D
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), το σώμα μας παράγει βιταμίνη D όταν το γυμνό δέρμα εκτίθεται στο άμεσο ηλιακό φως. Όμως, ο αυξημένος χρόνος σε εσωτερικούς χώρους και η ευρεία χρήση αντιηλιακού, για την πρόληψη της γήρανσης και του καρκίνου του δέρματος μειώνει την ποσότητα βιταμίνης D που συνθέτουμε από την έκθεσή μας στον ήλιο.
Η σκοτεινή πλευρά της βιταμίνης D
Η αυξημένη δόση από συμπληρώματα βιταμίνης D ενέχουν κινδύνους. Για παράδειγμα η βιταμίνη D:
Δεν προλαμβάνει τα κατάγματα των οστών: Για παράδειγμα, όταν υγιείς γυναίκες πριν και μετά την εμμηνόπαυση λαμβάνουν βιταμίνη D (έως 400 διεθνείς μονάδες ή IU), δεν τις εμποδίζει από κατάγματα στα οστά, σύμφωνα με μια σύσταση της Ομάδας Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ το 2018.
Αυξάνει τον κίνδυνο για πέτρα στα νεφρά: Σε υγιείς ανθρώπους, επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα υψηλότερα από 100 ng/mL προκαλούν επιπλέον απορρόφηση ασβεστίου – και μπορεί να προκαλέσουν μυϊκούς πόνους, διαταραχές της διάθεσης, κοιλιακό άλγος και πέτρες στα νεφρά, σημειώνει η Cleveland Clinic. Μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.
Μπορεί να οδηγήσει σε υπερασβεστιαιμία: Τα συμπτώματα όπως υπερβολική δίψα, ναυτία, μυϊκή αδυναμία, μυϊκές κράμπες, κοιλιακό πόνο, σύγχυση ή λήθαργο προκαλούνται από τη συσσώρευση του ασβεστίου.
Αυξάνει την αρτηριακή πίεση: Η υπερδοσολογία θα μπορούσε επίσης να σας κάνει επιρρεπείς σε καρδιακές παθήσεις ή σε υψηλή αρτηριακή πίεση. Απώλεια της όρεξης, ναυτία, έμετος, δυσκοιλιότητα, πόνος στα οστά, αϋπνία ή συχνή ούρηση είναι μερικά από τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν λόγω της υπερβολικής δόσης.
Τα συμπληρώματα βιταμίνης D μπορεί να ωφελήσουν ορισμένα άτομα, όπως εκείνα που διατρέχουν κίνδυνο ανεπάρκειας, άτομα με πιο σκούρο δέρμα, ορισμένες παθήσεις υγείας και ηλικιωμένοι. Η Αμερικανική Γηριατρική Εταιρεία προτείνει συγκεκριμένα τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών για να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων και πτώσεων χρειάζεται να παίροουν ένα συμπλήρωμα βιταμίνης D με τουλάχιστον 1.000 IU την ημέρα, εκτός από τη λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και την κατανάλωση τροφίμων πλούσια σε βιταμίνη.
Οποιοσδήποτε μπορεί να ενισχύσει τα επίπεδα βιταμίνης D εκθέτοντας το δέρμα του στον ήλιο χωρίς αντηλιακό, περίπου 10 έως 15 λεπτά την ημέρα.
Τοξικότητα και βιταμίνη D
Μπορεί να προκύψει τοξικότητα από τη λήψη κάποιων φαρμακευτικών μορφών της D. Για να αποκομίσετε τα οφέλη που μπορεί να δώσει η βιταμίνη D, πρέπει τα επίπεδα στο αίμα να είναι πάνω από 50 ng/mL καθόλη τη διάρκεια του έτους.
Ο ανθρώπινος οργανισμός παράγει 15.000-20.0000 IU βιταμίνης D, με 20-30 λεπτά έκθεσης στον ήλιο. Δόσεις από 5.000 -10.000 IU ημερησίως, για τους ενήλικες, είναι ελάχιστες, ώστε να επιτευχθεί ένα ικανό βιολογικό αποτέλεσμα και να επιτευχθούν τιμές υψηλότερες των 50 ng/mL.
Λάβετε υπόψη ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D με κάποια φάρμακα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Τα φάρμακα αυτά σύμφωνα με το NIH είναι:
- oρλιστάτη, φάρμακο απώλειας βάρους,
- διάφορες στατίνες, όπως ατορβαστατίνη,
- θειαζιδικά διουρητικά και κορτικοστεροειδή όπως η πρεδνιζόνη.