Είναι τα βιολογικά τρόφιμα, που καλλιεργούνται χωρίς συνθετικές χημικές ουσίες, πιο υγιεινά από τα συμβατικά; Περίπου το 40% των Αμερικανών λένε ότι τουλάχιστον μερικά από τα τρόφιμα που τρώνε είναι βιολογικά, επομένως αρκετοί άνθρωποι που τα καταναλώνουν πιστεύουν ότι ξεκάθαρα είναι.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία που να δείχνουν ότι τα τρόφιμα βιολογικής καλλιέργειας είναι πιο θρεπτικά ή πιο ασφαλή για κατανάλωση.
Το 2012, μια ανασκόπηση δεδομένων από 237 μελέτες που διεξήχθησαν στο Κέντρο Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν πειστικές διαφορές μεταξύ βιολογικών και συμβατικών τροφίμων σε θρεπτικά συστατικά ή οφέλη για την υγεία.
Η απαγόρευση των συνθετικών χημικών ουσιών επίσης αποτυγχάνει να βελτιώσει την ασφάλεια των τροφίμων, καθώς η χρήση φυτοφαρμάκων ρυθμίζεται πλέον σημαντικά στη συμβατική γεωργία (η χρήση εντομοκτόνων σήμερα είναι 82% χαμηλότερη από ό,τι ήταν το 1972) και επειδή τα προϊόντα στα σούπερ μάρκετ έχουν πλυθεί για να αφαιρεθούν σχεδόν όλα τα χημικά υπολείμματα που μπορεί να παραμείνουν.
Το 2021, το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ διεξήγαγε την ετήσια έρευνά του για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα στην αμερικανική αγορά, δοκιμάζοντας 10.127 δείγματα τροφίμων από εννέα διαφορετικές πολιτείες. Βρήκε ότι περισσότερο από το 99% είχε υπολείμματα με ασφάλεια κάτω από τα επίπεδα ανοχής της EPA, τα οποία ορίζονται μόνο στο 1/100 της έκθεσης που δεν προκαλεί τοξικότητα σε πειραματόζωα.
Οι επιστήμονες τροφίμων στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Davis, συμπεραίνουν από τέτοιες έρευνες ότι «τα οριακά οφέλη από τη μείωση της ανθρώπινης έκθεσης στα φυτοφάρμακα στη διατροφή μέσω της αυξημένης κατανάλωσης βιολογικών προϊόντων φαίνεται να είναι ασήμαντα».
Πόσο «βιολογικά» είναι τα βιολογικά τρόφιμα;
Σύμφωνα με μια εκτίμηση το 2014, μόνο το 8% των πωλήσεων βιολογικών προϊόντων στις ΗΠΑ εξακολουθούσαν να γίνονται από μικρούς αγρότες. Πολλοί καταναλωτές συνεχίζουν να πιστεύουν ότι τα βιολογικά τρόφιμα προέρχονται από μικρές τοπικές φάρμες, αλλά πλέον τα περισσότερα προέρχονται από απομακρυσμένες βιομηχανικές φάρμες.
Επίσης, περιέχουν τουλάχιστον κάποιο συνθετικό αζωτούχο λίπασμα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν να πιστοποιηθούν ως βιολογικά τρόφιμα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο λιγότερο από το 1% των καλλιεργούμενων εκτάσεων στην Αμερική είναι πιστοποιημένες ως βιολογικές.
Ο Καναδός γεωγράφος Vaclav Smil έχει υπολογίσει ότι χωρίς συνθετικό αζωτούχο λίπασμα, το 40% της αυξημένης παραγωγής τροφίμων που απαιτείται από τον σημερινό πληθυσμό δεν θα μπορούσε ποτέ να πραγματοποιηθεί. Οι βιολογικές αποδόσεις είναι χαμηλότερες, επομένως εάν μετατοπίζαμε περισσότερη παραγωγή στη βιολογική, θα έπρεπε επίσης να οργώσουμε περισσότερη γη για να παράγουμε την ίδια ποσότητα τροφής, κάτι που θα μείωνε τους βιότοπους της άγριας ζωής και θα έβλαπτε το περιβάλλον.
Η εκτίμησή μας λέει ότι τα τρόφιμα που καλλιεργούνται χωρίς κατασκευασμένα χημικά είναι πιο «φυσικά» και επομένως καλύτερα για το περιβάλλον, πιο ασφαλή για κατανάλωση και βοηθούν τις μικρές τοπικές φάρμες. Ακόμη και το γεγονός ότι τα βιολογικά τρόφιμα είναι πιο ακριβά φαίνεται ένας λόγος να πιστεύουμε ότι είναι καλύτερα. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, η διαισθητική σκέψη μας οδηγεί σε λάθος κατεύθυνση. Αν ακολουθήσουμε την επιστήμη, τα βιολογικά τρόφιμα χάνουν το προφανές πλεονέκτημά τους.