Πώς δρουν τα προβιοτικά και πρεβιοτικά στον οργανισμό μας, ποια πρέπει να προτιμήσετε και γιατί;
Τα χωρίζει ένα φωνήεν και η «καταγωγή» τους: τα πρώτα είναι κυρίως ζωικής προέλευσης, ενώ τα δεύτερα προέρχονται από φυτικές πηγές. Ενώ τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά είναι γνωστά στην επιστήμη εδώ και σχεδόν ένα αιώνα, βρέθηκαν στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια καθώς όλο και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν πόσο πολύτιμα είναι για την υγεία μας.
Τι είναι τα προβιοτικά και τί τα πρεβιοτικά
Τα προβιοτικά και πρεβιοτικά βρίσκονται σε τροφές με αυξημένες ευεργετικές ιδιότητες που αυτές ανήκουν στα λεγόμενα «λειτουργικά τρόφιμα». Πίσω από αυτά κρύβονται βασικές, για τη μεσογειακή διατροφή, ομάδες τροφών όπως τα γαλακτοκομικά, τα λαχανικά, τα φρούτα και τα όσπρια.
Να σημειωθεί και το γεγονός ότι ο «πατέρας» της θεωρίας των προβιοτικών – ο Ρώσος νομπελίστας γιατρός και φυσιολόγος Ιλιά Μέτσνικοφ – οδηγήθηκε στην επιστημονική ανακάλυψη του παρατηρώντας την αξιοσημείωτη μακροζωία και καλή υγεία Βουλγάρων αγροτών και διαπιστώνοντας ότι οφείλονται στην κατανάλωση ζυμωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων, κάτι που χαρακτηρίζει και την ελληνική διατροφική κουλτούρα.
Οι ανακαλύψεις της επιστήμης, που παρουσιάστηκαν στην οδηγία της World Gastroenterology Οrgazination και στο συμπόσιο «Practical Applications of probiotics in health and disease» του American College of Nutritio μας δίνουν ακόμα περισσότερες αφορμές να τα προτιμήσουμε στο διαιτολόγιο μας.
Η υγεία ξεκινάει από το έντερο
Αποτελεί πλέον αποδεδειγμένο γεγονός ότι η εντερική μικροχλωρίδα είναι απαραίτητη για την διατήρηση της υγείας μας. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα περίπλοκο σύστημα που αποτελείται από ένα τεράστιο αριθμό μικροοργανισμών οι οποίοι κάτω από φυσιολογικές συνθήκες χτίζουν μια εύθραυστη όσο και πολύτιμη για την υγεία μας ισορροπία.
Το μικροβιακό φορτίο του κάθε ανθρώπου είναι μοναδικό – περιέχει 100.000 εκατομμύρια βακτηρίδια, τα οποία βρίσκονται κυρίως στο παχύ έντερο. Η χλωρίδα του λοιπόν μπορεί να θεωρηθεί μεταβολικό «όργανο» το οποίο παράγει αντιμικροβιακές ουσίες, διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα και την πέψη.
Πως προβιοτικά και πρεβιοτικά βοηθούν στον οργανισμό μας
Δυστυχώς, η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών, το άγχος και άλλοι παράγοντες, διαταράσσουν αυτήν την ευεργετική αρμονία προκαλώντας ευαισθησία στις τροφογενείς μολύνσεις από παθογόνα βακτηρίδια όπως το Salmonella, E. coli και Listeria, διαταραχές του εντέρου ακόμα και στις πιο σοβαρές μορφές τους όπως ο καρκίνος του εντέρου και η ελκώδη κολίτιδα. Η συνηθέστερη επίπτωση όμως είναι η μειωμένη άμυνα του οργανισμού.
Πως δρουν προβιοτικά και πρεβιοτικά
Τα προβιοτικά
- Τα «φιλικά» βακτηρίδια τους έχουν ευεργετικές επιδράσεις σε γαστρεντερικές δυσλειτουργίες όπως διάρροια, στο ανοσοποιητικό σύστημα, σε περιπτώσεις αλλεργιών.
- Αυτά που προσλαμβάνουμε από την τροφή, μπορούν να βοηθήσουν τα βακτήρια του οργανισμού μας να συνθέτουν βιταμίνες (π.χ βιταμίνη Κ και φυλλικό οξύ), να αυξάνουν την απορρόφηση των μετάλλων, να αυξάνουν ή να μειώνουν το pH, να αποτοξινώνουν τον οργανισμό από καρκινογόνες ουσίες.
- Βοηθούν στην καταπολέμηση του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου.
- Κρίνονται απαραίτητα σε περίοδο λήψης αντιβιοτικών είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της μικροχλωρίδας του εντέρου.
- Μειώνουν κατά ένα μικρό ποσοστό τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα.
- Συνιστώνται σε κάθε γυναίκα που παρουσιάζει επαναλαμβανόμενα επεισόδια γυναικολογικών ή ουρολογικών λοιμώξεων.
Τα πρεβιοτικά
- Μπορούν να αποτελέσουν υποστρώματα για την ανάπτυξη της εντερικής μικροχλωρίδας
- Συμβάλλουν στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας
- Βοηθούν στον έλεγχο του σακχάρου αίματος.
Ποια είναι τα προβιοτικά και που θα τα βρείτε
Τα προβιοτικά περιέχονται σε όλα τα τρόφιμα στην παραγωγή των οποίων χρησιμοποιούνται μικροοργανισμοί. Αναγνωρίζονται από το γένος όπως Lactobacillus και το είδος κάθε γένους – π.χ. Lactobacillus acidophilus ή Lactobacillus casei. Επίσης σε κάθε είδος υπάρχουν διαφορετικά στελέχη όπως Lactobacillus acidophilus NCFM ή Lactobacillus acidophilus La-1- τα οποίαμπορεί να έχούν διαφορετικά χαρακτηριστικά και ιδιότητες.
- Bifidobacterium bifidum: παράγει πολλές βιταμίνες, κυρίως της ομάδας B, πεπτικά ένζυμα και οξέα.
- Lactobacillus acidophilus: παράγει λακτάση, αντιβιοτικές ουσίες, βοηθάει στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών του γάλακτος και μείωση της χοληστερόλης, πολεμά παθογόνα βακτήρια και μύκητες.
- Lactobacillus bulgaricus: Δεν βρίσκεται μόνιμα, αλλά «επισκέπτεται» το έντερο. Μαζί με το streptococcus thermophilus δημιουργεί τη ζύμωση στο γάλα και παράγει το γιαούρτι.
- Bifidobacterium bifidum και bifidobacterium longum: Κατοικούν στο παχύ έντερο, στο τέλος του λεπτού εντέρου και στον κόλπο. Στα νεογέννητα που θηλάζουν, αλλά και μέχρι την εφηβεία, αποτελούν το 99% της χλωρίδας του εντέρου του ανθρώπου.
Πηγές
- Φρέσκα γαλακτοκομικά προϊόντα και ζυμωμένα τρόφιμα, ειδικά το φρέσκο «ζωντανό» γιαούρτι – πρωταγωνιστής στην περιεκτικότητα σε προβιοτικά,
- κεφίρ,
- cottage cheese,
- τυρί,
- μπίρα,
- κρασί.
Ποια είναι τα πρεβιοτικά και που θα τα βρείτε
Τα πρεβιοτικά εντοπίζονται κυρίως – αλλά όχι αποκλειστικά – σε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες. Τα πιο γνωστά πρεβιοτικά είναι τα:
- φρουκτο – ολιγοσακχαρίδια (Fructo-oligosaccharides, FOS)
- Ινουλίνη (inulin)
- Γαλακτο – ολιγοσακχαρίδια (Galacto-oligosaccharides, GOS)
- λακτουλόζη (lactulose)
- Ολιγοσακχαρίτες του μητρικού γάλακτος
Πηγές
- Δημητριακά – ειδικά τα ολικής αλέσεως,
- φρούτα και λαχανικά,
- όσπρια,
- μέλι,
- μητρικό γάλα.