Ο καφές είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ποτά στον κόσμο και τα υψηλά επίπεδα καφεΐνης του είναι μεταξύ των βασικών λόγων. Είναι ένα φυσικό διεγερτικό που προσφέρει μια έκρηξη ενέργειας που απλά δεν την χορταίνουμε.
Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι προτιμούν να περιορίζουν την πρόσληψη καφεΐνης για λόγους υγείας ή άλλους. Ο καφές χωρίς καφεΐνη ή «ντεκαφεϊνέ» είναι ευρέως διαθέσιμος και η κατανάλωσή του αναφέρεται ότι αυξάνεται. Η Lauren Ball, καθηγήτρια Κοινοτικής Υγείας και Ευημερίας στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ και η Emily Burch, διαιτολόγος, ερευνήτρια και λέκτορας στο Southern Cross University αναλύουν στο The Conversation τον «μύθο» του ντεκαφεϊνέ.
Πώς φτιάχνεται ο καφές ντεκαφεϊνέ;
Η αφαίρεση της καφεΐνης διατηρώντας άθικτα το άρωμα και τη γεύση ενός κόκκου καφέ δεν είναι απλή υπόθεση. Ο καφές χωρίς καφεΐνη παρασκευάζεται αφαιρώντας την περιεκτικότητα σε καφεΐνη από τους πράσινους, μη καβουρδισμένους κόκκους καφέ και βασίζεται στο γεγονός ότι η καφεΐνη διαλύεται στο νερό.
Τρεις βασικές μέθοδοι χρησιμοποιούνται για την απομάκρυνση της καφεΐνης: χημικοί διαλύτες, υγρό διοξείδιο του άνθρακα (CO2) ή απλό νερό με ειδικά φίλτρα. Τα πρόσθετα βήματα που απαιτούνται σε όλες αυτές τις μεθόδους επεξεργασίας είναι αυτά που κάνουν τον καφέ χωρίς καφεΐνη συχνά πιο ακριβό.
Μέθοδοι που βασίζονται σε διαλύτες
Οι περισσότεροι ντεκαφεϊνέ καφέδες παρασκευάζονται με μεθόδους που βασίζονται σε διαλύτες καθώς είναι η φθηνότερη διαδικασία. Αυτή η μέθοδος χωρίζεται σε δύο ακόμη τύπους: άμεση και έμμεση.
Η άμεση μέθοδος περιλαμβάνει το άχνισμα των κόκκων καφέ και, στη συνέχεια, τον συνεχή εμποτισμό τους σε έναν χημικό διαλύτη (συνήθως χλωριούχο μεθυλένιο ή οξικό αιθυλεστέρα) ο οποίος συνδέεται με την καφεΐνη και την εξάγει από τους κόκκους.
Μετά από έναν προκαθορισμένο χρόνο, η καφεΐνη έχει εκχυλιστεί και οι κόκκοι καφέ μαγειρεύονται στον ατμό για άλλη μια φορά για να απομακρυνθούν τυχόν υπολείμματα χημικού διαλύτη.
Η έμμεση μέθοδος εξακολουθεί να χρησιμοποιεί έναν χημικό διαλύτη, αλλά δεν έρχεται σε άμεση επαφή με τους κόκκους του καφέ. Αντίθετα, οι κόκκοι μουλιάζονται σε ζεστό νερό, στη συνέχεια το νερό διαχωρίζεται και οι κόκκοι υποβάλλονται σε επεξεργασία με τον χημικό διαλύτη.
Η καφεΐνη συνδέεται με τον διαλύτη στο νερό και εξατμίζεται. Το νερό χωρίς καφεΐνη στη συνέχεια επιστρέφει στους κόκκους για να απορροφήσει ξανά τις γεύσεις και τα αρώματα του καφέ.
Οι χημικές ουσίες διαλύτη (ιδιαίτερα το χλωριούχο μεθυλένιο) που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις διαδικασίες αποτελούν πηγή διαμάχης σχετικά με τον καφέ χωρίς καφεΐνη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το μεθυλενοχλωρίδιο θεωρείται ήπια καρκινογόνο σε υψηλές δόσεις. Το χλωριούχο μεθυλένιο και ο οξικός αιθυλεστέρας χρησιμοποιούνται συνήθως σε καθαριστικά χρωμάτων, καθαριστικά βερνικιών νυχιών και απολιπαντικά.
Ωστόσο, τόσο ο Κώδικας Προτύπων Τροφίμων της Αυστραλίας όσο και ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ επιτρέπουν τη χρήση αυτών των διαλυτών για την επεξεργασία του καφέ χωρίς καφεΐνη. Έχουν επίσης αυστηρά όρια στην ποσότητα των χημικών ουσιών που μπορεί να υπάρχουν ακόμα στα κόκκους, και στην πραγματικότητα ουσιαστικά κανένας διαλύτης δεν μένει πίσω.
Μέθοδοι που δεν βασίζονται σε διαλύτες
Οι μέθοδοι που δεν βασίζονται σε διαλύτες αφού χρησιμοποιούν υγρό διοξείδιο του άνθρακα ή νερό γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς καθώς δεν περιλαμβάνουν χημικούς διαλύτες.
Στη μέθοδο CO2, το υγρό διοξείδιο του άνθρακα αντλείται σε ένα θάλαμο υψηλής πίεσης με τους κόκκους, όπου συνδέεται με την καφεΐνη και στη συνέχεια απομακρύνεται μέσω υψηλής πίεσης, αφήνοντας πίσω τους ντεκαφεϊνέ κόκκους.
Η μέθοδος του νερού είναι ακριβώς αυτό που ακούγεται –περιλαμβάνει την εξαγωγή καφεΐνης από κόκκους καφέ χρησιμοποιώντας νερό. Υπάρχουν παραλλαγές σε αυτή τη μέθοδο, αλλά τα βασικά βήματα είναι τα εξής.
Στην αρχική παρτίδα, οι πράσινοι κόκκοι καφέ μουλιάζονται σε ζεστό νερό, δημιουργώντας ένα εκχύλισμα πλούσιο σε καφεΐνη και γευστικές ενώσεις. Αυτό το εκχύλισμα πράσινου καφέ περνά μέσα από φίλτρα ενεργού άνθρακα, τα οποία παγιδεύουν τα μόρια καφεΐνης ενώ επιτρέπουν στις γεύσεις να περάσουν.
Μόλις δημιουργηθεί με αυτόν τον τρόπο, το εκχύλισμα χωρίς καφεΐνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μουλιάσει μια νέα παρτίδα πράσινων κόκκων καφέ – καθώς οι γεύσεις έχουν ήδη κορεστεί στο εκχύλισμα, το μόνο πράγμα που θα διαλυθεί από τους κόκκους είναι η καφεΐνη.
Αφαιρείται πλήρως η καφεΐνη από το ντεκαφεϊνέ;
Η μετάβαση στον ντεκαφεϊνέ μπορεί να μην είναι τόσο ανεξάρτητη από την καφεΐνη όσο νομίζετε. Είναι απίθανο το 100% της καφεΐνης να αφαιρεθεί επιτυχώς από τους κόκκους του καφέ. Ακριβώς όπως η περιεκτικότητα του καφέ σε καφεΐνη μπορεί να ποικίλλει, ορισμένες μικρές ποσότητες καφεΐνης εξακολουθούν να υπάρχουν στον ντεκαφεϊνέ.
Ωστόσο, η ποσότητα είναι αρκετά μέτρια. Θα χρειαστεί να πιείτε περισσότερα από δέκα φλιτζάνια ντεκαφεϊνέ για να φτάσετε στο επίπεδο καφεΐνης που συνήθως υπάρχει σε ένα φλιτζάνι καφέ με καφεΐνη.
Ο καφές χωρίς καφεΐνη έχει διαφορετική γεύση;
Μερικοί λένε ότι ο ντεκαφεϊνέ καφές έχει διαφορετική γεύση. Ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο η καφεΐνη αφαιρείται από τους κόκκους, ορισμένα αρωματικά στοιχεία μπορεί να συνεκχυλιστούν με την καφεΐνη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
Η καφεΐνη συμβάλλει επίσης στην πικρή γεύση του καφέ, οπότε όταν αφαιρείται, αλλάζει και η πικρή γεύση.
Ο καφές με καφεΐνη και ο ντεκαφεϊνέ έχουν τα ίδια οφέλη για την υγεία;
Τα οφέλη για την υγεία που βρέθηκαν από την κατανάλωση καφέ χωρίς καφεΐνη είναι παρόμοια με αυτά του καφέ με καφεΐνη, συμπεριλαμβανομένου του χαμηλότερου κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, ορισμένων μορφών καρκίνου και της συνολικής θνησιμότητας. Πιο πρόσφατα, ο καφές έχει συνδεθεί με βελτιωμένη διαχείριση βάρους με την πάροδο του χρόνου.
Τα περισσότερα από τα οφέλη για την υγεία έχουν αποδοθεί στην κατανάλωση τριών φλιτζανιών ντεκαφεϊνέ την ημέρα. Το μέτρο είναι το κλειδί και να θυμάστε ότι τα μεγαλύτερα οφέλη για την υγεία θα προέλθουν από την ισορροπημένη διατροφή.