Είναι ένα εξαιρετικό αρχαίο μπαχαρικό που φημίζεται από την αρχαιότητα για το βαθύ κόκκινο χρώμα, το έντονο άρωμα, τη γεύση και τις ιατρικές και αφροδισιακές του ιδιότητες.
Το μπαχαρικό αυτό έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία. Έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες, προστατεύει τα εγκεφαλικά κύτταρα από προοδευτική βλάβη και βελτιώνει τη μνήμη. Επίσης, έχει αντικαρκινικές ιδιότητες και μειώνει τις φλεγμονές. Παράλληλα βοηθά στη μείωση της όρεξης και στην απώλεια βάρους.
Θεωρείται πως είναι το πιο ακριβό μπαχαρικό στον κόσμο, λόγω της απαιτητικής και χειρωνακτικής διαδικασίας συλλογής και επεξεργασίας του φυτού.
Κρόκος Κοζάνης
Πρόκειται για τον κρόκο Κοζάνης (ή ελληνικό σαφράν) που είναι γνωστός για την εξαιρετική του ποιότητα, το ζωηρό του χρώμα και την έντονη γεύση του.
Σήμερα, το ελληνικό σαφράν προέρχεται αποκλειστικά από την περιοχή της Κοζάνης. Η καλλιέργειά του στην περιοχή αυτή χρονολογείται από τον 17ο αιώνα, καθώς, οι ιδιαίτερες εδαφοκλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν εκεί, σε συνδυασμό με τις εξειδικευμένες γνώσεις για την καλλιέργεια και τη συγκομιδή των φυτών, δίνουν ένα προϊόν εξαιρετικής ποιότητας.
Ο κρόκος συλλέγεται με το χέρι από το λουλούδι Crocus sativus. Κατά τη συγκομιδή, τα άνθη του φυτού συλλέγονται προσεκτικά με το χέρι. Στη συνέχεια χωρίζονται οι στήμονες και τα στίγματα από το υπόλοιπο άνθος. Το σημαντικότερο και δυσκολότερο μέρος είναι η ξήρανση, η οποία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και δεξιότητα. Εάν δεν γίνει σωστά, η ποιότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προϊόντος μπορεί να αλλάξουν.
Το μπαχαρικό που χρησιμοποιείται πλέον σε πιάτα και συνταγές σε όλο τον κόσμο και μοιάζει με νήμα, είναι τα στίγματα του άνθους.
Τα οφέλη του κρόκου Κοζάνης για την υγεία:
- Είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό
- Αντιμετωπίζει την κατάθλιψη
- Έχει αντικαρκινικές ιδιότητες
- Μειώνει τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου
- Λειτουργεί ως αφροδισιακό
- Βοηθά στην απώλεια βάρους
- Κάνει καλό στους ασθενείς με Ατσχάιμερ
1. Είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό
Ο κρόκος περιέχει μια εντυπωσιακή ποικιλία φυτικών ενώσεων. Αυτές δρουν ως αντιοξειδωτικά – μόρια που προστατεύουν τα κύτταρά σας από τις ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες.
Στα αξιοσημείωτα αντιοξειδωτικά του κρόκου περιλαμβάνονται: κροκίνη, κροκετίνη, safranal και καμφερόλη.
Η κροκίνη και η κροκετίνη είναι καροτενοειδείς χρωστικές που ευθύνονται για το κόκκινο χρώμα του κρόκου. Και οι δύο ενώσεις έχουν αντικαταθλιπτικές ιδιότητες, προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα από προοδευτική βλάβη, βελτιώνουν τη φλεγμονή, μειώνουν την όρεξη και βοηθούν στην απώλεια βάρους.
Το Safranal δίνει στο σαφράν την ξεχωριστή γεύση και το άρωμά του. Έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της διάθεσης, της μνήμης και της μαθησιακής σας ικανότητας, καθώς και στην προστασία των εγκεφαλικών κυττάρων σας από το οξειδωτικό στρες.
Τέλος, η καμφερόλη βρίσκεται στα πέταλα των λουλουδιών του κρόκου. Αυτή η ένωση έχει συνδεθεί με οφέλη για την υγεία, όπως μειωμένη φλεγμονή, αντικαρκινικές ιδιότητες και αντικαταθλιπτική δράση.
2. Αντιμετωπίζει την κατάθλιψη
Ο κρόκος έχει το παρατσούκλι το «μπαχαρικό του ήλιου». Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο ξεχωριστό χρώμα του, αλλά και στο γεγονός ότι μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της διάθεσής σας.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα σαφράν ήταν σημαντικά πιο αποτελεσματικά από τα εικονικά φάρμακα στη θεραπεία των συμπτωμάτων της ήπιας έως μέτριας κατάθλιψης.
Άλλες μελέτες διαπίστωσαν ότι η λήψη 30 mg σαφράν καθημερινά ήταν εξίσου αποτελεσματική με τη φλουοξετίνη, την ιμιπραμίνη και την σιταλοπράμη – συμβατικές θεραπείες για την κατάθλιψη. Επιπλέον, λιγότεροι άνθρωποι παρουσίασαν παρενέργειες από το σαφράν σε σχέση με άλλες θεραπείες.
Τόσο τα πέταλα του κρόκου όσο και το στίγμα που μοιάζει με νήμα φαίνεται να είναι αποτελεσματικά κατά της ήπιας έως μέτριας μορφής κατάθλιψης.
3. Έχει αντικαρκινικές ιδιότητες
Ο κρόκος έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά, τα οποία βοηθούν στην εξουδετέρωση των επιβλαβών ελεύθερων ριζών. Οι βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες έχουν συνδεθεί με χρόνιες ασθένειες, όπως ο καρκίνος.
Μελέτες έχουν δείξει ότι ο κρόκος και οι ενώσεις του σκοτώνουν επιλεκτικά τα καρκινικά κύτταρα του παχέος εντέρου ή καταστέλλουν την ανάπτυξή τους, ενώ αφήνουν ανέπαφα τα υγιή κύτταρα.
Η επίδραση αυτή ισχύει επίσης για τα καρκινικά κύτταρα του δέρματος, του μυελού των οστών, του προστάτη, του πνεύμονα, του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και πολλών άλλων καρκινικών κυττάρων.
Παράλληλα μελέτες διαπίστωσαν ότι η κροκίνη – το κύριο αντιοξειδωτικό του κρόκου – μπορεί να κάνει τα καρκινικά κύτταρα πιο ευαίσθητα στα χημειοθεραπευτικά φάρμακα.
4. Μειώνει τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου
Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS) είναι ένας όρος που περιγράφει τα σωματικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά συμπτώματα που εμφανίζονται πριν από την έναρξη της περιόδου.
Μελέτες δείχνουν ότι ο κρόκος μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του PMS.
Σε γυναίκες ηλικίας 20-45 ετών, η λήψη 30 mg σαφράν καθημερινά ήταν πιο αποτελεσματική από ένα εικονικό φάρμακο στη θεραπεία των συμπτωμάτων του PMS, όπως ευερεθιστότητα, πονοκέφαλοι, λιγούρες και πόνος.
Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι η απλή μυρωδιά σαφράν για 20 λεπτά βοήθησε στη μείωση των συμπτωμάτων του PMS, όπως το άγχος, και μείωσε τα επίπεδα της ορμόνης του στρες κορτιζόλης.
5. Λειτουργεί ως αφροδισιακό
Τα αφροδισιακά είναι τρόφιμα ή συμπληρώματα που βοηθούν στην ενίσχυση της λίμπιντο. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο κρόκος μπορεί να έχει αφροδισιακές ιδιότητες – ειδικά σε άτομα που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά.
Για παράδειγμα, η λήψη 30 mg σαφράν καθημερινά για 4 εβδομάδες βελτίωσε σημαντικά τη στυτική λειτουργία σε σχέση με το εικονικό φάρμακο σε άνδρες με στυτική δυσλειτουργία που σχετίζεται με αντικαταθλιπτικά.
Επιπλέον, μια ανάλυση έξι μελετών έδειξε ότι η λήψη σαφράν βελτίωσε σημαντικά τη στυτική λειτουργία, τη λίμπιντο και τη συνολική ικανοποίηση, αλλά όχι τα χαρακτηριστικά του σπέρματος.
Παράλληλα, γυναίκες με χαμηλή σεξουαλική επιθυμία λόγω λήψης αντικαταθλιπτικών που έλαβαν 30 mg σαφράν ημερησίως επί 4 εβδομάδες, μείωσαν τον πόνο που σχετίζεται με το σεξ και αύξησαν τη σεξουαλική επιθυμία, σε σύγκριση με εικονικό φάρμακο.
6. Βοηθά στην απώλεια βάρους
Το τσιμπολόγημα είναι μια συνηθισμένη συνήθεια που μπορεί να σας κάνει να πάρετε βάρος. Σύμφωνα με έρευνες, ο κρόκος μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του τσιμπολογήματος, περιορίζοντας την όρεξή σας.
Σε μια μελέτη διάρκειας 8 εβδομάδων, οι γυναίκες που έλαβαν συμπληρώματα σαφράν ένιωθαν σημαντικά πιο χορτάτες, τσιμπολογούσαν λιγότερο συχνά και έχασαν σημαντικά περισσότερο βάρος από τις γυναίκες στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.
Σε μια άλλη μελέτη 8 εβδομάδων, η λήψη συμπληρώματος εκχυλίσματος σαφράν βοήθησε σημαντικά στη μείωση της όρεξης, του δείκτη μάζας σώματος, της περιφέρειας μέσης και της συνολικής μάζας λίπους.
7.Κάνει καλό στους ασθενείς με Αλτσχάιμερ
Ο κρόκος Κοζάνης μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη σε ενήλικες που πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ. Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σαφράν μπορεί να βελτιώσουν τη γνωστική ικανότητα στους ασθενείς.
Ο κρόκος Κοζάνης προστίθεται εύκολα στη διατροφή σας. Χρησιμοποιείται σε πολύ μικρές δόσεις. Ο κρόκος έχει λεπτή γεύση και έντονο άρωμα και συνδυάζεται καλά με αλμυρά πιάτα, όπως η παέγια, τα ριζότο και άλλα πιάτα με ρύζι.
Ο καλύτερος τρόπος για να αναδείξετε τη μοναδική γεύση του κρόκου είναι να μουλιάσετε τις κλωστές του κρόκου σε ζεστό -αλλά όχι βραστό- νερό. Προσθέστε τις κλωστές και το υγρό στη συνταγή σας για να πετύχετε μια βαθύτερη, πιο πλούσια γεύση. Ο κρόκος είναι εύκολα διαθέσιμος και μπορεί να αγοραστεί σε μορφή κλωστών ή σε σκόνη. Είναι καλύτερο να αγοράζετε τις κλωστές, καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και είναι λιγότερο πιθανό να νοθευτούν.