«Μερικοί το προτιμούν καυτό» -ειδικά όταν πρόκειται για το φαγητό. Μπορούν όμως τα καυτερά τρόφιμα -και συγκεκριμένα ένα διάσημο καυτερό συστατικό που δίνει σε πολλά πικάντικα τρόφιμα την ιδιαίτερη γεύση τους- να ωφελήσουν την υγεία μας; Τα επιστημονικά στοιχεία έχουν την απάντηση.
Τα πικάντικα τρόφιμα αποτελούν σημαντικό στοιχεία σε πολλές κουζίνες, χάρη σε συστατικά όπως η πάπρικα, το τσίλι και το πιπέρι. Η θερμότητα που βιώνουμε όταν τρώμε πικάντικα τρόφιμα οφείλεται σε μια ουσία που ονομάζεται καψαϊκίνη. Αυτά τα τρόφιμα με περισσότερη καψαϊκίνη, όπως το πιπέρι καγιέν ή οι πιπεριές τσίλι, εκπέμπουν μια ισχυρότερη αίσθηση θερμότητας, ενώ μικρότερες ποσότητες βρίσκονται και σε άλλα μπαχαρικά όπως η κανέλα και ο κόλιανδρος.
Το Nο1 μπαχαρικό που καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα και ανακουφίζει από φούσκωμα και δυσπεψία
Το καυτερό συστατικό με τα αναρίθμητα οφέλη για την υγεία
Σήμερα εξετάζουμε τα οφέλη του τσίλι, το οποίο είναι πλούσιο σε καψαϊκίνη για την υγεία:
- Μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού
- Ανακουφίζει τη ρινική συμφόρηση
- Προστατεύει την καρδιά
- Μπορεί να προστατεύει από άνοια και Αλτσχάιμερ
- Μειώνει τον πόνο
1. Εγκεφαλικό
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι έτρωγαν ένα πικάντικο πιάτο μόνο μία φορά την εβδομάδα μείωναν τον κίνδυνο ενός απειλητικού για τη ζωή ισχαιμικού εγκεφαλικού (όπου σχηματίζεται θρόμβος στα στενά αιμοφόρα αγγεία του κρανίου, διακόπτοντας τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο) κατά 13% σε σχέση με όσους έτρωγαν σπάνια ή ποτέ πικάντικα πιάτα.
Και όσοι έτρωγαν καυτερό φαγητό τρεις φορές την εβδομάδα ή περισσότερες είχαν σχεδόν 20% λιγότερες πιθανότητες να υποστούν απόφραξη, σύμφωνα με τη μελέτη του Ιατρικού Πανεπιστημίου Guangxi στην Κίνα.
Αυτή η επίδραση ήταν ιδιαίτερα εμφανής και στα παχύσαρκα άτομα –η παχυσαρκία είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο. «Τα παχύσαρκα άτομα μπορεί να ωφεληθούν από τη μεγαλύτερη συχνότητα κατανάλωσης πικάντικων τροφίμων», σημείωσαν οι ερευνητές.
Μια θεωρία είναι ότι τα οφέλη για την υγεία οφείλονται στις επιδράσεις της καψαϊκίνης -του συστατικού που δίνει στο τσίλι την πικάντικη γεύση του. Η καψαϊκίνη αυξάνει τον μεταβολισμό κατά περίπου 8% και με τη σειρά του αυτό αποτρέπει την παχυσαρκία.
Από την κατανάλωση τσίλι μπορούν να ωφεληθούν και όσοι έχουν υποστεί εγκεφαλικό, καθώς μια μελέτη στο Journal of Stroke and Cerebrovascular Diseases το 2019 διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με εγκεφαλικό που έλαβαν συμπλήρωμα καψαϊκίνης είχαν λιγότερες πιθανότητες να υποφέρουν από δυσφαγία, ένα πρόβλημα που καθιστά δύσκολη την κατάποση φαγητού και ποτού και επηρεάζει έως και το 80% των ασθενών εγκεφαλικού.
Η πικάντικη ένωση έχει αποδειχθεί ότι διεγείρει τους υποδοχείς στους μύες του λαιμού, κάνοντας τους να συστέλλονται πιο εύκολα, βοηθώντας έτσι στην κατάποση.
2. Ρινική συμφόρηση
Τα πικάντικα τρόφιμα έχουν αποδειχθεί ότι ωφελούν την ευημερία μας και με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, έχετε παρατηρήσει ποτέ πώς η ρινική σας συμφόρηση φαίνεται να εξαφανίζεται όταν απολαμβάνετε ένα ζεστό, πικάντικο γεύμα;
Αυτό συμβαίνει επειδή η καψαϊκίνη στα τσίλι απελευθερώνει έναν ατμό που ερεθίζει τις βλεννώδεις μεμβράνες που επενδύουν τα ρουθούνια: αυτό το λεπτό στρώμα παγιδεύει τα εισερχόμενα μικρόβια και απελευθερώνει βλέννα για να τα αφαιρέσει από τη μύτη. Η καψαϊκίνη ενεργοποιεί την απελευθέρωση βλέννας, η οποία μπορεί να καθαρίσει τη συμφόρηση και να διευκολύνει την αναπνοή για λίγο.
Σε ορισμένες χώρες οι γιατροί συνταγογραφούν ένα ρινικό σπρέι με βάση την καψαϊκίνη για τη μη αλλεργική ρινίτιδα, μια πάθηση όπου το ρινικό μπούκωμα προκαλείται από κρυολόγημα ή ερεθισμό από ρύπους όπως ο καπνός του τσιγάρου. Σε κλινικές δοκιμές, τα σπρέι τσίλι εξάλειψαν τα συμπτώματα σε περίπου 40% των ασθενών.
3. Καρδιά
Το τσίλι μπορεί, επίσης, να κάνει καλό και στην καρδιά. Σε μια από τις μεγαλύτερες μελέτες για τα οφέλη μιας πικάντικης διατροφής για την υγεία, που παρουσιάστηκε το 2020 στο συνέδριο της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι κατανάλωναν τακτικά πιάτα που περιέχουν τσίλι είχαν 26% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιακές παθήσεις σε σχέση με εκείνους που έτρωγαν σπάνια ή ποτέ.
Η μελέτη, από το Ινστιτούτο Καρδιάς, Αγγείων και Θώρακα του Κλίβελαντ στο Οχάιο, ανέλυσε τις διατροφικές συνήθειες περισσότερων από 570.000 ανθρώπων που είχαν λάβει μέρος σε διάφορες μελέτες για τη διατροφή και την υγεία. Προηγούμενη έρευνα δείχνει ότι το τσίλι μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή, η οποία μπορεί να επηρεάσει τα αιμοφόρα αγγεία γύρω από την καρδιά, οδηγώντας σε μπλοκαρίσματα που τελικά προκαλούν καρδιακή προσβολή.
Ωστόσο, οι Αμερικανοί ερευνητές τόνισαν ότι είναι πολύ νωρίς για να πούμε με βεβαιότητα ότι η κατανάλωση πικάντικου φαγητού σώζει ζωές, καθώς η μελέτη τους δεν έλαβε υπόψη την ποσότητα ή τον τύπο τσίλι (ορισμένα είναι πιο καυτά από άλλα) που έτρωγαν οι εθελοντές.
4. Άνοια
Επιπρόσθετα, η έρευνα δείχνει ότι η τακτική κατανάλωση τσίλι μπορεί να προστατεύσει από την άνοια. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2020 σε ποντίκια από επιστήμονες στον Καναδά διαπίστωσε ότι η διατροφή τους με λιχουδιές με καψαϊκίνη προστατεύει από τον σχηματισμό πλακών αμυλοειδούς, τις επιβλαβείς εναποθέσεις που πιστεύεται ότι ευθύνονται για τα συμπτώματα του Αλτσχάιμερ, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας μνήμης και των εναλλαγών της διάθεσης.
Γράφοντας στο περιοδικό Translational Psychiatry, οι ερευνητές τόνισαν ότι, εκτός από το να εμποδίζει τον σχηματισμό πλάκας, η καψαϊκίνη φαίνεται να μειώνει τη φλεγμονή στον εγκέφαλο, η οποία συνδέεται επίσης με τη γνωστική έκπτωση.
Γήρανση: 6 τροφές που αυξάνουν τη φλεγμονή και σας κάνουν να γερνάτε πιο γρήγορα
Ωστόσο, μια άλλη μελέτη, από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αυστραλίας το 2019, διαπίστωσε ότι η κατανάλωση περισσότερων από 50 γραμμάρια τσίλι την ημέρα μπορεί να διπλασιάσει τον κίνδυνο μείωσης της μνήμης και κακής γνωστικής ικανότητας.
Η 15ετής έρευνα, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 4.500 εθελοντές, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η υπερβολική ποσότητα πικάντικου φαγητού μπορεί στην πραγματικότητα να βλάψει τα εγκεφαλικά κύτταρα, προδιαθέτοντας για εμφάνιση Αλτσχάιμερ.
5. Πόνος
Αυτό που είναι κοινώς αποδεκτό είναι ότι η καψαϊκίνη από το τσίλι μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο. Δρα στα νεύρα που ανιχνεύουν τον πόνο, καθιστώντας τα λιγότερο ευαίσθητα. Για παράδειγμα, ένα έμπλαστρο που παρασκευάζεται με καψαϊκίνη χρησιμοποιείται συχνά στο βρετανικό Σύστημα Υγείας (NHS) για τη θεραπεία νευροπαθητικού πόνου, όπως αυτός που βιώνουν άτομα με διαβήτη, όπου η κακή κυκλοφορία στα πόδια και τα άκρα μπορεί να βλάψει τα νεύρα.
Μελέτες δείχνουν ότι το επίθεμα με βάση το τσίλι, το οποίο περιέχει ένα υγρό φτιαγμένο με καψαϊκίνη που διαρρέει, μπορεί να μειώσει τον νευροπαθητικό πόνο έως και 50%. Ακόμη και μόνο η κατανάλωση καψαϊκίνης σε τακτική βάση μπορεί να αυξήσει την ανοχή μας στον πόνο, σύμφωνα με μια μελέτη του 2020 στο Journal of Pain.
Οι ερευνητές έδωσαν σε 60 μαθητές είτε ένα σνακ με ζάχαρη είτε ένα σνακ με βάση το τσίλι και στη συνέχεια μέτρησαν την ικανότητά τους να αντέχουν τον πόνο όταν τα χέρια τους βυθίζονταν σε παγωμένο νερό. Όσοι έλαβαν το πικάντικο σνακ κατάφεραν να αντέξουν τον πόνο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και τα αποτελέσματα διήρκεσαν για εβδομάδες μετά τη δοκιμή, υποδηλώνοντας ότι βελτίωσε τη μακροπρόθεσμη ανοχή στον πόνο.
Η Susan Brain, καθηγήτρια φαρμακολογίας στο King’s College του Λονδίνου, αναφέρει: «Αν φάτε καυτερό τσίλι και νιώθετε το αίσθημα καύσου, είναι η καψαϊκίνη που το προκαλεί δεσμεύοντας και ενεργοποιώντας τις νευρικές ίνες στο σώμα που μεταδίδουν τα σήματα πόνου. Αυτός ο πόνος υποχωρεί σύντομα καθώς η καψαϊκίνη τα απευαισθητοποιεί».
Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες
Όμως, δεν είναι όλα τα στοιχεία γύρω από το τσίλι θετικά. Το 2021, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Κινέζικης Ιατρικής της Nanjing εξέτασαν δεδομένα από 16 προηγούμενες μελέτες για το τσίλι και τους γαστρικούς όγκους και διαπίστωσαν ότι όσοι έτρωγαν πολλές φορές την εβδομάδα είχαν 50% μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου από ό,τι όσοι έτρωγαν περιστασιακά -πιθανώς επειδή η υπερβολική πρόσληψη καψαϊκίνης μπορεί να ερεθίζει το βλεννογόνο του στομάχου.
Επίσης, η κατανάλωση πολύ πικάντικου φαγητού θα μπορούσε να μειώσει τη σεξουαλική επιθυμία. Μια πρόσφατη μελέτη 373 ανδρών διαπίστωσε ότι όσοι έτρωγαν πικάντικα φαγητά τρεις φορές την εβδομάδα ή περισσότερες είχαν μειωμένη λίμπιντο και δυόμισι φορές περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από στυτική δυσλειτουργία από εκείνους που κατανάλωναν καυτερά πιάτα λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα.
Ένας λόγος μπορεί να είναι η επίδραση στα επίπεδα των ανδρικών ορμονών. Γράφοντας στο περιοδικό Translational Andrology and Urology τον Σεπτέμβριο, οι ερευνητές σημείωσαν : «Τα επίπεδα τεστοστερόνης μειώθηκαν σημαντικά με την αύξηση της συχνότητας κατανάλωσης πικάντικων τροφών».
Οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Κίνας, υποστήριξαν επίσης ότι η κατανάλωση πολλών καυτερών τροφών θα μπορούσε να είναι δείκτης για μια παχυντική δίαιτα και παχυσαρκία, τα οποία μπορούν εξίσου να μειώσουν τη σεξουαλική ορμή.
Πότε η κατανάλωση κόκκινης πιπεριάς αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας – Nέα μελέτη
«Το μήνυμα που πρέπει να κρατήσουμε από όλα αυτά είναι να τρώμε λογικές ποσότητες καυτερών τροφίμων, ως μέρος μιας υγιεινής, ισορροπημένης διατροφής με πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Τότε σίγουρα δεν θα μας κάνουν κακό», κατέληξε ο καθηγητής Brain.