Ενώ η γήρανση είναι ένα φυσικό μέρος της ζωής, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορούν να επιταχύνουν τον ρυθμό της περισσότερο από όσο θα θέλαμε. Μεταξύ των μεγαλύτερων ενόχων για αυτό είναι η διατροφή.
Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε φλεγμονώδη συστατικά ευθύνονται ιδιαίτερα για την επιτάχυνση της γήρανσης. Μπορούν να οδηγήσουν σε ένα φαινόμενο γνωστό ως οξειδωτικό στρες, το οποίο είναι βασικός ένοχος για την πρόωρη γήρανση. Αυτή η αυξημένη απόκριση μπορεί να επηρεάσει τα πάντα, από κύτταρα και όργανα έως το δέρμα και τη συνολική ζωτικότητα.
Τα καλά νέα είναι ότι στο παιχνίδι της γήρανσης δεν είναι όλα χαμένα, σύμφωνα με τους ειδικούς, οι οποίοι μοιράζονται οδηγίες σχετικά με το τι πρέπει να αποφεύγετε και εξηγούν ότι απλώς το να προσέχετε τι τρώτε θα μπορούσε να κάνει μια αξιοσημείωτη διαφορά και να επιβραδύνει το ρολόι της γήρανσης.
6 τρόφιμα που επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης
- Τηγανιτά
- Ζάχαρη
- Κρέας
- Καφές
- Γαλακτοκομικά
- Λευκοί υδατάνθρακες
1. Τα τηγανιτά
Εκατομμύρια άνθρωποι λατρεύουν τα τηγανιτά φαγητά. Οι πατάτες, οι ροδέλες κρεμμυδιού και άλλα τηγανιτά τρόφιμα είναι όλα τραγανά και νόστιμα. Η διαδικασία που τους προσδίδει αυτές τις ιδιότητες, ωστόσο, συμβάλλει στη γήρανση. Το βαθύ τηγάνισμα περιλαμβάνει τη χρήση ελαίων που είναι πλούσια σε τρανς λιπαρά, τα οποία είναι γνωστό ότι πυροδοτούν μια φλεγμονώδη διαδικασία στο σώμα.
Ο Δρ. Troy Pittman, πλαστικός χειρουργός, σημειώνει στο U.S. News & World Report: «Τα τηγανισμένα με λάδι σε υψηλές θερμοκρασίες τρόφιμα μπορούν να απελευθερώσουν ελεύθερες ρίζες που προκαλούν κυτταρική βλάβη στο δέρμα. Η έκθεση σε αυτές τις ρίζες μπορεί ενδεχομένως να επιταχύνει τη διαδικασία γήρανσης».
Είναι εκείνες οι ελεύθερες ρίζες που εισάγουν το οξειδωτικό στρες στο σώμα. Όταν υπάρχουν πάρα πολλές ελεύθερες ρίζες και δεν υπάρχουν αρκετά αντιοξειδωτικά για την καταπολέμησή τους, η φλεγμονή αυξάνεται. Η διαιτολόγος Sarah Keathley του Top Nutrition Coaching, εξηγεί ότι η αντίδραση του σώματος στο στρες μπορεί να οδηγήσει σε μια χιονοστιβάδα επιπτώσεων γήρανσης.
«Αυτή η απόκριση μπορεί να προκαλέσει βλάβη στις πρωτεΐνες του σώματος, ειδικά στο κολλαγόνο και την ελαστίνη, που είναι βασικοί αγωγοί για να διατηρήσουμε το δέρμα μας υγιές. Αν δεν κρατάμε υπό έλεγχο τις ελεύθερες ρίζες, το σώμα μπορεί να έχει σημάδια αυξημένης γήρανσης με ρυτίδες, λεπτές γραμμές, χαλάρωση και αποχρωματισμό του δέρματος».
Όμως, δεν είναι μόνο το δέρμα που επηρεάζεται. «Αυτή η απόκριση του οξειδωτικού στρες δεν έχει επίδραση μόνο στο δέρμα, αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σοβαρές χρόνιες ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ, η αρθρίτιδα, ο καταρράκτης και η νόσος Πάρκινσον, μεταξύ άλλων», προσθέτει η Keathley.
2. Η ζάχαρη
Όσο γλυκιά κι αν είναι, η ζάχαρη μπορεί να έχει τρομερή επίδραση στη γήρανση. Ενώ είναι γνωστή για τον αντίκτυπό της στο βάρος, μπορεί επίσης να προκαλέσει όλεθρο στο δέρμα -και μάλιστα με πολλούς τρόπους.
Η κατανάλωση υπερβολικής ζάχαρης μπορεί να προκαλέσει μια βιολογική διαδικασία γνωστή ως γλυκοζυλίωση, η οποία συμβαίνει όταν τα μόρια της ζάχαρης προσκολλώνται σε λιπίδια και πρωτεΐνες. Αυτό δημιουργεί μια ένωση γνωστή ως τελικό προϊόν προηχωρημένης γλυκοζυλίωσης (AGE), η οποία είναι γνωστό ότι επιταχύνει τη γήρανση αλλάζοντας δραματικά τις λειτουργίες του σώματος και αυξάνοντας τις ελεύθερες ρίζες.
Ο Δρ, Sanchari Sinha Dutta επισημαίνει ότι αυτή η αύξηση των ελεύθερων ριζών μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένους δείκτες φλεγμονής στο σώμα και να μειώσει την ικανότητα των κυττάρων να αναπαράγονται όπως κάνουν συνήθως σε νεαρή ηλικία. Η διατροφολόγος Lacy Puttuck του Top Nutrition Coaching συμβουλεύει να αποφεύγετε τα παραδοσιακά ζαχαρούχα τρόφιμα, εάν ελπίζετε να επιβραδύνετε τη διαδικασία γήρανσης. Αναφέρει τα ντόνατς ως κοινό ένοχο:
«Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ραφιναρισμένη ζάχαρη. Αυτή είναι η προστιθέμενη ζάχαρη σε καραμέλες, αναψυκτικά και αρτοσκευάσματα. Προστίθεται ευρέως σε συσκευασμένα τρόφιμα και διατίθεται με διάφορες ονομασίες. Η πρόσληψη ραφιναρισμένης ζάχαρης μπορεί να οδηγήσει σε μια διαδικασία στο σώμα που επιταχύνει τις ρυτίδες του δέρματος διασπώντας το κολλαγόνο».
Μόλις επιβραδυνθεί η παραγωγή κολλαγόνου, οι ρυτίδες προχωρούν με πιο γρήγορο ρυθμό, επειδή το δέρμα είναι λιγότερο ελαστικό. Ο Δρ. Kiran Sethi, διάσημος δερματολόγος στο Δελχί, ανέφερε στη Vogue India, «Είναι ένας από τους πιο γρήγορους τρόπους για να γεράσει το δέρμα».
3. Διάφορα είδη κρέατος
Αν αγαπάτε τα χοτ ντογκ, το σαλάμι, τα λουκάνικα και τα καπνιστά κρέατα, πρέπει να δώσετε προσοχή. Είτε είναι επεξεργασμένα είτε μαγειρεμένα με συγκεκριμένο τρόπο, αυτά τα είδη κρέατος μπορούν να απελευθερώσουν επιβλαβείς ενώσεις στο σώμα που έχουν μακροχρόνια φλεγμονώδη δράση. Συγκεκριμένα, είναι γεμάτα με νιτρικό νάτριο και άλλα συντηρητικά, τα οποία μπορούν να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη ελεύθερων ριζών. Επειδή οι ελεύθερες ρίζες προκαλούν κυτταρική βλάβη, το δέρμα μπορεί να αποκτήσει μια θαμπή, γερασμένη, χαλαρή εμφάνιση με την πάροδο του χρόνου.
Η Courtney Pelitera εξηγεί ότι η μέθοδος μαγειρέματος για ορισμένα κρέατα μπορεί να έχει συγκεκριμένο αντίκτυπο. «Μέσω της διαδικασίας ψησίματος, το κρέας μπορεί να σχηματίσει καρκινογόνα υποπροϊόντα υψηλού κινδύνου που ονομάζονται ετεροκυκλικές αμίνες (HAs) και πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs). Αυτό συμβαίνει όταν τα κρέατα θερμαίνονται πάνω από τους 150 βαθμούς. Επιπλέον, το ψήσιμο κρέατος στη σχάρα σε υψηλές θερμοκρασίες δημιουργεί προηγμένες τελικά προϊόντα προχωρημένης γλυκοζυλίωσης, τα οποία επίσης δημιουργούν φλεγμονή».
Γήρανση: Η Νο1 άσκηση που επιβραδύνει τη διαδικασία και ενισχύει τη μακροζωία
Ο πλαστικός χειρουργός και δερματολόγος Δρ. Nadir Qazi τονίζει ότι η επίδραση στο δέρμα μπορεί να είναι εκπληκτική, εξηγώντας στο She Finds ότι τα επεξεργασμένα κρέατα μπορούν να αλλάξουν τη χημική ισορροπία του σώματος. Η μετάβαση σε άπαχα κρέατα όπως το κοτόπουλο και η γαλοπούλα, ή ακόμα και ο πειραματισμός με εναλλακτικές επιλογές φυτικής προέλευσης, θα μπορούσε να ικανοποιήσει την όρεξή σας προστατεύοντας παράλληλα το σώμα σας από την πρόωρη γήρανση.
4. Ο καφές
Προς μεγάλη απογοήτευση εκατομμυρίων ανθρώπων, ο καφές μπορεί να είναι υπεύθυνος για την επιτάχυνση της διαδικασίας γήρανσης. Αν και η προσθήκη ζάχαρης στον καφέ δεν βοηθά, στην πραγματικότητα φταίει η καφεΐνη στους κόκκους του καφέ. Ενώ ο καφές περιέχει ζωτικής σημασίας αντιοξειδωτικά που προστατεύουν από τις βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες, η ίδια η καφεΐνη αφυδατώνει και μπορεί να κάνει το δέρμα να φαίνεται άτονο.
Μια μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι η καφεΐνη θα μπορούσε να περιορίσει την παραγωγή κολλαγόνου και αυτό θα μπορούσε να αυξήσει το σχηματισμό λεπτών γραμμών και ρυτίδων, ενώ το δέρμα χάνει την ελαστικότητά του με την πάροδο του χρόνου. Ο Δρ. S. Manjula Jegasothy, εξηγεί στο InStyle: «Η υπερβολική κατανάλωση καφέ μπορεί να προκαλέσει πρόωρες ρυτίδες στο δέρμα και να το κάνει πιο χαλαρό με την πάροδο του χρόνου. Αυτές οι αλλαγές δίνουν στο δέρμα μια πιο γερασμένη εμφάνιση από ό,τι σε άτομα που δεν καταναλώνουν καφεΐνη».
Μπορεί, όμως, να υπάρχουν και κάποια καλά νέα, καθώς μια πρόσφατη μελέτη στο Journal of Cosmetic Dermatology έδειξε ότι η μέτρια κατανάλωση σχετίστηκε σημαντικά με μειωμένο κίνδυνο γήρανσης του δέρματος του προσώπου. Τι πρέπει λοιπόν να κάνει ένας λάτρης του καφέ; Η Courtney Pelitera συμβουλεύει να στοχεύει να πίνει περισσότερο νερό.
«Έχετε ένα μπουκάλι ή ένα ποτήρι νερό πάντα μαζί σας και πίνετε τακτικά γουλιές όλη την ημέρα. Ο στόχος πρέπει να είναι να πίνετε τουλάχιστον δύο λίτρα νερό», ανέφερε.
5. Τα γαλακτοκομικά
Αν και τα γαλακτοκομικά είναι πλούσια σε ευεργετικά συστατικά όπως ασβέστιο και πρωτεΐνες, μπορούν επίσης να προάγουν τη φλεγμονή σε μερικούς ανθρώπους. Συνήθως, ευθύνονται ιδιαίτερα τα γαλακτοκομικά προϊόντα με πλήρη λιπαρά. Τα κορεσμένα λίπη σε τρόφιμα όπως το τυρί, το βούτυρο και η κρέμα γάλακτος μπορούν να αυξήσουν τους φλεγμονώδεις δείκτες στο σώμα και να οδηγήσουν σε οξειδωτικό στρες, υπεύθυνο για την επιτάχυνση της γήρανσης των κυττάρων του δέρματος.
Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι δραματικά, καθώς η έρευνα διαπιστώνει ότι το οξειδωτικό στρες μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία γήρανσης του δέρματος με πολλούς τρόπους: αναστέλλοντας την παραγωγή κολλαγόνου, διασπώντας την ελαστίνη, περιορίζοντας την παραγωγή υαλουρονικού οξέος και κάνοντας το δέρμα να φαίνεται άτονο και ρυτιδωμένο.
Υπάρχει ακόμη και μια σχέση μεταξύ της κατανάλωσης της καζεΐνης που βρίσκεται στο γάλα και του σχηματισμού φραγμένων πόρων και ακμής. Αν και η ακμή από μόνη της δεν είναι αποτέλεσμα της γήρανσης, μπορεί να κάνει τα κύτταρα του δέρματος πιο ευάλωτα στους περιβαλλοντικούς στρεσογόνους παράγοντες που ευθύνονται για το σχηματισμό ρυτίδων με την πάροδο του χρόνου.
Η δερματολόγος Δρ. Jessica Krant λέει στο The Healthy: «Η έρευνα δείχνει ότι η τυπική δυτική διατροφή που αποτελείται από κρέας και γαλακτοκομικά, που περιέχει χοληστερόλη αλλά όχι φυτικές ίνες, προκαλεί φλεγμονή και γήρανση του δέρματος πιο γρήγορα». Αν σας αρέσουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, σκεφτείτε να αντικαταστήσετε τουλάχιστον μερικά από αυτά με φυτικές εναλλακτικές που παρασκευάζονται με γάλα αμυγδάλου ή βρώμης».
6. Οι λευκοί υδατάνθρακες
Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες δεν κάνουν καλό στο σώμα σας. Το λευκό ρύζι, τα λευκά ζυμαρικά, το άσπρο ψωμί και άλλα παρόμοια τρόφιμα προκαλούν φλεγμονή στο σώμα οδηγώντας σε αύξηση των επιπέδων σακχάρου. Ο διαιτολόγος Andrea Bailey λέει στο Prevention ότι αυτοί οι τύποι τροφών προκαλούν αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης με γρήγορο ρυθμό. Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες τυχαίνει επίσης να έχουν αδύναμα διατροφικά προφίλ, με πολύ λίγα μέταλλα, θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες.
Εξαιτίας αυτής της έλλειψης φυτικών ινών και θρεπτικών συστατικών, οι υδατάνθρακες μπορούν να κάνουν τη χειρότερη δουλειά -ενισχύοντας τη φλεγμονή και τη γλυκοζυλίωση- αρκετά γρήγορα, μειώνοντας το κολλαγόνο και την ελαστίνη ενώ παράλληλα σας κάνουν να αισθάνεστε πιο αδύναμοι καθώς τα επίπεδα σακχάρου πέφτουν εξίσου γρήγορα.
Γήρανση: Το περίεργο τεστ που αποκαλύπτει πόσων χρονών είστε πραγματικά – Γίνεται στο σπίτι
Η σταδιακή αντικατάσταση αυτών των βασικών προϊόντων με πιο υγιεινές εναλλακτικές, όπως η κινόα, το καστανό ρύζι και τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως, μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε κάποιες απαραίτητες αλλαγές ενώ υποστηρίζετε τη συνολική υγεία σας. Αυτοί οι πιο σύνθετοι υδατάνθρακες προωθούν την ενέργεια με σταθερό ρυθμό και περιέχουν επίσης θρεπτικά συστατικά που είναι καλά για εσάς.