Η εντομοφαγία φαίνεται μια εναλλακτική και βιώσιμη πηγή τροφής για το μέλλον, αφού εισάγεται σιγά-σιγά στο διατροφολόγιο των ευρωπαϊκών χωρών, μετά από απόφαση της Κομισιόν.
Η εντομοφαγία ήταν κοινή πρακτική, από την αρχαία Κίνα έως τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Εξακολουθεί να επικρατεί σε χώρες όπως η Κίνα, η Ταϊλάνδη, η Ιαπωνία, η Κολομβία, το Μεξικό, το Περού, η Βραζιλία και σε ορισμένα μέρη της Αφρικής. Πριν από λίγους μήνες η ΕΕ έδωσε την έγκριση της να κυκλοφορήσουν τροφές με συστατικά από έντομα όπως γρύλος, αλευροσκουλήκι και ακρίδα και φαίνεται ότι το μέλλον της διατροφής, η εντομοφαγία, είναι ήδη εδώ.
Μάλιστα το 58% των ατόμων που συμμετείχαν σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Universitat Oberta de Catalunya (UOC) με θέμα την κατανάλωση εντόμων δήλωσε ότι, -με τη σωστή ενημέρωση- τα έντομα θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία εναλλακτική και βιώσιμη πηγή πρωτεΐνης, μελλοντικά και ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της διατροφής τους!
Τα αποτελέσματα της μελέτης Consumers’ Acceptability and Perception of Edible Insects as an Emerging Protein Source δημοσιεύτηκαν στο International Journal of Environmental Research and Public Health.
Η μελέτη αποτελεί μέρος της διδακτορικής διατριβής της Marta Ros, φοιτήτριας του διδακτορικού προγράμματος του UOC στην Υγεία και την Ψυχολογία.
Ο σκοπός ήταν να προσδιοριστούν οι παράμετροι που θα βοηθούσαν στη βελτίωση της αποδοχής της κατανάλωσης εντόμων, ώστε να εξεταστεί το ενδεχόμενο να αποτελέσουν βιώσιμη πηγή πρωτεΐνης σε μελλοντικές δίαιτες.
Τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση βρώσιμων εντόμων
Λόγω της ταχείας εξάντλησης των φυσικών πόρων, της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας της βιοποικιλότητας, από το 2013, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) επισημαίνει την ανάγκη αναθεώρησης των σύγχρονων πρακτικών της επιστήμης των τροφίμων για την αύξηση του εμπορίου και της κατανάλωσης και αποδοχής των εντόμων ως πηγή τροφής. Πολλές μελέτες έχουν δείξει τις θετικές επιπτώσεις που έχει η κατανάλωση εντόμων στην υγεία των ανθρώπων και των ζώων.
Στα ζώα, οι μελέτες δείχνουν θετικά αποτελέσματα για:
- τον έλεγχο του βάρους,
- τη μείωση των επιπέδων γλυκόζης και χοληστερόλης και
- την αύξηση του μιικροβιώματος του εντέρου.
Στους ανθρώπους δείχνουν ότι τα βρώσιμα έντομα συμβάλλουν:
- στη βελτίωση της υγείας του εντέρου,
- στη μείωση της συστηματικής φλεγμονής και
- στη σημαντική αύξηση των συγκεντρώσεων αμινοξέων στο αίμα.
Τα λίπη που περιέχουν τα βρώσιμα έντομα είναι πλούσια σε ακόρεστα λιπαρά οξέα, και σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία μπορεί να έχουν οφέλη στη διατροφή.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν φάει ποτέ έντομα
Η συγκεκριμένη μελέτη βασίζεται στις απαντήσεις 1.034 ατόμων που συμμετείχαν σε έρευνα σχετικά με την κατανάλωση εντόμων. Η συντριπτική πλειοψηφία, 86%, δήλωσε ότι δεν έχει φάει ποτέ έντομα και μόνο το 13% δήλωσε ότι έχει φάει. Ο κύριος λόγος που αναφέρθηκε για τη μη κατανάλωση εντόμων ήταν:
- η αηδία (38%),
- η έλλειψη συνήθειας (15%),
- οι αμφιβολίες σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων (9%) και
- οι πολιτιστικοί λόγοι (6%).
Αυτή η απροθυμία για την κατανάλωση εντόμων φαίνεται επίσης όταν ζητήθηκε από τους παραλήπτες της έρευνας να εξετάσουν αν θα ήταν διατεθειμένοι να τα συμπεριλάβουν στη συνήθη διατροφή τους. Μόνο το 16% δήλωσε ότι θα το έκανε, ενώ το 82% απάντησε ότι δεν θα το έκανε.
Η πλειοψηφία, 71%, δήλωσε επίσης ότι δεν θα μαγείρευε έντομα στο σπίτι, ενώ το 28% δήλωσε ότι θα το έκανε.
Στην ερώτηση αν θα προσέφεραν πιάτα που περιέχουν έντομα σε ένα εστιατόριο, το 73% απάντησε όχι, ενώ το 25% απάντησε θετικά.
Η πλειοψηφία (81% στην περίπτωση αυτή) πίστευε ότι το ευρύ κοινό δεν θα ήταν δεκτικό σε πιάτα με έντομα, ενώ το 16% πίστευε ότι θα ήταν.
Πως θα γίνει ελκυστική η εντομοφαγία
Οι περισσότεροι ερωτηθέντες ανέφεραν ότι ο τρόπος με τον οποίο τα έντομα προετοιμάζονται για κατανάλωση είναι σημαντικός για την προσέλκυση των καταναλωτών. Πιο συγκεκριμένα, το 70% των ερωτηθέντων υποστήριξε ότι μια προετοιμασία που δεν αποκαλύπτει το φυσικό σχήμα των εντόμων θα τα έκανε ευκολότερα καταναλώσιμα. Από την άλλη πλευρά, το 10% πίστευε ότι τα έντομα θα ήταν πιο ελκυστικά για τους καταναλωτές αν φαινόταν η φυσική τους εμφάνιση. Με διαφορά, η πιο δημοφιλής μορφή μεταξύ των ερωτηθέντων ήταν το αλεύρι (23%), ακολουθούμενη από τα μπισκότα (6%) και τις μπάρες (5,8%).
Η μελέτη προσδιόρισε τις παραμέτρους που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την αποδοχή των εντόμων από τους καταναλωτές με σκοπό την εισαγωγή τους ως βιώσιμη πηγή πρωτεΐνης στις μελλοντικές δίαιτες. Οι απαντήσεις βοήθησαν στη μελέτη των τομέων που σχετίζονται με την αποδοχή: νεοφοβία, κοινωνικά πρότυπα, εξοικείωση, εμπειρίες των καταναλωτών και κατανόηση των πλεονεκτημάτων.
Οι συγγραφείς της μελέτης υπογραμμίζουν ότι οι άνδρες φαίνεται να είναι πιο ανοιχτοί στην κατανάλωση εντόμων από ό,τι οι γυναίκες και σημειώνουν ότι η ηλικιακή ομάδα που είναι πιο δεκτική να τα δοκιμάσει είναι μεταξύ 40 και 59 ετών.
Μια εναλλακτική λύση λόγω της αύξησης του πληθυσμού μέχρι το 2050
Η σημαντική αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού που προβλέπεται για τα επόμενα έτη έως το 2050 λόγω της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης στις περισσότερες χώρες, απαιτεί την αναζήτηση εναλλακτικών πηγών πρωτεΐνης.
Το αυξημένο κόστος παραγωγής ζωικών πρωτεϊνών και οι αυξανόμενες περιβαλλοντικές πιέσεις στη γεωργία και την κτηνοτροφία έχουν οδηγήσει στην αναζήτηση παραγωγικών εναλλακτικών λύσεων και καινοτόμων τεχνικών για την απόκτηση τροφίμων που λαμβάνουν υπόψη τις διατροφικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικοπολιτιστικές πτυχές της βιωσιμότητας των τροφίμων.
Η χρήση των εντόμων ως τροφή για κατανάλωση από τους ανθρώπους, σημειώνει η μελέτη, θα μπορούσε να ικανοποιήσει αυτές τις απαιτήσεις και να αποδειχθεί μια έγκυρη στρατηγική για τη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας σε όλο τον κόσμο.
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα έντομα μπορούν να αναπτυχθούν σε οργανικά υπολείμματα (λειτουργώντας ως βιομετατροπείς), καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο και παράγουν λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου. Για παράδειγμα, συγκρίνοντας την παραγωγή εντόμων με εκείνη του βοείου κρέατος, τα αέρια του θερμοκηπίου μειώνονται κατά 95% και η κατανάλωση ενέργειας κατά 62%.