Εν μέσω μιας αυξανόμενης κρίσης νευροεκφυλιστικών προβλημάτων, μια πρόσφατη μελέτη επεσήμανε την πιθανή σχέση μεταξύ μιας πρακτικής στο τηγάνισμα που χρησιμοποιείται συχνά στο μαγείρεμα τόσο στο σπίτι όσο και στα εστιατόρια και του αυξημένου νευροεκφυλισμού στον εγκέφαλο.
Η κατανάλωση τηγανητού φαγητού όχι μόνο προσθέτει θερμίδες αλλά εγκυμονεί και αρκετούς κινδύνους για την υγεία. Οι ερευνητές ανακάλυψαν τώρα ότι μια κοινή πρακτική που εφαρμόζεται σε πολλά σπίτια, εστιατόρια και fast-food, θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο νευροεκφυλισμού και εγκεφαλικής βλάβης.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας μελέτης σε αρουραίους που παρουσιάστηκε στο Discover BMB 2024, την ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Εταιρείας Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας, η συχνή επαναχρησιμοποίηση του τηγανόλαδου και συγκεκριμένα οι δίαιτες που περιείχαν επαναχρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια οδήγησαν σε σημαντικά αυξημένα επίπεδα νευροεκφυλισμού σε σύγκριση με μια τυπική δίαιτα.
«Το τηγάνισμα σε υψηλές θερμοκρασίες έχει συνδεθεί με πολλές μεταβολικές διαταραχές, αλλά δεν έχουν υπάρξει μακροχρόνιες έρευνες για την επίδραση της κατανάλωσης λαδιού και τις επιβλαβείς επιπτώσεις του στην υγεία», δήλωσε η Kathiresan Shanmugam, αναπληρώτρια καθηγήτρια από το Κεντρικό Πανεπιστήμιο του Tamil Nadu της Ινδίας, που ηγήθηκε της μελέτης.
«Από όσο γνωρίζουμε είμαστε πρώτοι που αναφέρουμε ότι η μακροπρόθεσμη χρήση επαναχρησιμοποιημένου τηγανισμένου λαδιού αυξάνει τον νευροεκφυλισμό στους απογόνους της πρώτης γενιάς»,
Χρησιμοποιημένα και μη χρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια
Οι αρουραίοι που συμμετείχαν στη μελέτη χωρίστηκαν σε πέντε ομάδες. Σε κάθε ομάδα δόθηκε είτε τυπική τροφή είτε τυπική τροφή συμπληρωμένη με 0,1 ml ημερησίως μη επαναχρησιμοποιημένου σησαμέλαιου, μη επαναχρησιμοποιημένου ηλιέλαιου, επαναχρησιμοποιημένου σησαμέλαιου ή επαναχρησιμοποιημένου ηλιελαίου για 30 ημέρες. Τα επαναχρησιμοποιημένα έλαια χρησιμοποιήθηκαν για την προσομοίωση των επιπτώσεων του επαναχρησιμοποιημένου λαδιού τηγανίσματος.
Οι αρουραίοι που κατανάλωναν επαναχρησιμοποιημένο σησαμέλαιο ή ηλιέλαιο είχαν αυξημένο οξειδωτικό στρες και φλεγμονή στο ήπαρ. Είχαν επίσης σημαντική βλάβη στο κόλον και συναφείς αλλαγές στις ενδοτοξίνες και τους λιποπολυσακχαρίτες -δηλαδή τοξίνες που απελευθερώνονται από ορισμένα βακτήρια.
Οι ερευνητές παρατήρησαν υψηλότερα επίπεδα νευροεκφυλισμού σε αρουραίους που κατανάλωναν επαναχρησιμοποιημένο λάδι και στους απογόνους τους σε σύγκριση με τους αρουραίους που ακολουθούσαν κανονική διατροφή. Αυτό αποδίδεται στη διαταραχή του άξονα ήπατος-έντερου-εγκεφάλου που σχετίζεται με το επαναχρησιμοποιημένο λάδι.
«Ως αποτέλεσμα, ο μεταβολισμός των λιπιδίων του ήπατος μεταβλήθηκε σημαντικά και η μεταφορά του σημαντικού για τον εγκέφαλο ωμέγα-3 λιπαρού οξέος DHA μειώθηκε. Αυτό, με τη σειρά του, είχε ως αποτέλεσμα νευροεκφυλισμό, ο οποίος φάνηκε στην ιστολογία του εγκεφάλου των αρουραίων που κατανάλωναν το επαναχρησιμοποιημένο λάδι καθώς και τους απογόνους τους», έγραψαν οι ερευνητές.
Η σύσταση των επιστημόνων για τη μείωση της βλάβης και του κινδύνου
Η ομάδα διεξήγαγε περαιτέρω πειράματα με τη χρήση γλουταμινικού μονονάτριου για την προώθηση της νευροτοξικότητας στους απογόνους των αρουραίων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι απόγονοι που έλαβαν επαναχρησιμοποιημένα έλαια ήταν πιο πιθανό να παρουσιάσουν νευρωνική βλάβη από την ομάδα ελέγχου που δεν λάμβανε λάδι ή εκείνους που έλαβαν μη επαναχρησιμοποιημένο λάδι.
Για να μειωθεί ο κίνδυνος φλεγμονής του ήπατος και νευροεκφυλισμού, οι ερευνητές συνιστούν τη λήψη συμπληρωμάτων με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και θρεπτικά συστατικά όπως η κουρκουμίνη και η ορυζανόλη. Ωστόσο, απαιτούνται πρόσθετες μελέτες σε ανθρώπους για να επαληθευτεί η επίδραση.