Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό GeroScience αναδεικνύει μια ενδιαφέρουσα σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης ενός συγκεκριμένου τροφίμου και της μειωμένης πιθανότητας εμφάνισης συμπτωμάτων που οδηγούν στην άνοια.
Η άνοια περιλαμβάνει μια σειρά από γνωστικές διαταραχές που επηρεάζουν τη μνήμη, τη σκέψη και τις κοινωνικές δεξιότητες, καθιστώντας δύσκολη την καθημερινότητα. Δεν είναι μεμονωμένη νόσος, αλλά μια ομάδα συμπτωμάτων που μπορεί να προκληθούν από διάφορες καταστάσεις, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η αγγειακή άνοια.
Καθώς προχωρά, οι ασθενείς ενδέχεται να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν οικείους ή να διαχειριστούν συναισθήματα, κάτι που επηρεάζει τη ζωή τη δική τους και των φροντιστών.
Άνοια: Τα 3 παράξενα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν με την αλλαγή της ώρας
Η αύξηση της άνοιας αποτελεί σοβαρή παγκόσμια πρόκληση. Αυτή τη στιγμή, πάνω από 50 εκατομμύρια άτομα ζουν με την πάθηση, και η εκτίμηση είναι ότι αυτός ο αριθμός θα τριπλασιαστεί μέχρι το 2050. Παρά τις προόδους στην έρευνα, δεν υπάρχει θεραπεία, και οι διαθέσιμες θεραπείες προσφέρουν μόνο περιορισμένα οφέλη.
Για αυτόν τον λόγο, η ανάγκη για αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης που να καθυστερούν ή να μειώνουν την εμφάνιση της γνωστικής δυσλειτουργίας είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Ο ρόλος της διατροφής στην πρόληψη της άνοιας
Οι ερευνητές έχουν στραφεί σε παράγοντες του τρόπου ζωής και κυρίως στη διατροφή για να υποστηρίξουν την υγεία του εγκεφάλου.
Η διατροφή έχει αναδειχθεί ως υποσχόμενος τομέας πρόληψης της άνοιας, με τη Μεσογειακή Διατροφή, που περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και υγιή λιπαρά να σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο άνοιας. Οι ξηροί καρποί, σημαντικό στοιχείο αυτής της διατροφής, περιέχουν θρεπτικά συστατικά που είναι γνωστά για τα οφέλη τους στην εγκεφαλική λειτουργία.
Ωστόσο, προηγούμενες έρευνες για τους ξηρούς καρπούς και τη γνωστική υγεία έχουν δείξει αντικρουόμενα αποτελέσματα, δημιουργώντας κενό στην κατανόησή μας για τον πραγματικό αντίκτυπό τους στον κίνδυνο άνοιας. Η νέα μελέτη αποσκοπούσε να εξετάσει εάν η κατανάλωση ξηρών καρπών θα μπορούσε να σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης όλων των τύπων της πάθησης.
Αλτσχάιμερ: Η Νο1 τροφή που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατά 30%
Οι ξηροί καρποί μπορούν να αποτρέψουν την άνοια
Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι ενήλικες μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας που καταναλώνουν τακτικά ξηρούς καρπούς έχουν 12% χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν άνοια σε σύγκριση με εκείνους που δεν τους καταναλώνουν. Η σύνδεση αυτή είναι πιο έντονη για όσους τρώνε μια χούφτα ανάλατους ξηρούς καρπούς καθημερινά, προσφέροντας σημαντικά οφέλη για την εγκεφαλική υγεία.
Για τον σκοπό αυτό, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τη UK Biobank, μια εκτενή βάση δεδομένων υγείας που παρακολουθεί πάνω από μισό εκατομμύριο ανθρώπους. Επιλέχθηκαν 50.386 συμμετέχοντες ηλικίας 40 έως 70 ετών, οι οποίοι ανέφεραν πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή τους, τις συνήθειες τους και την υγειονομική τους κατάσταση.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι όσοι δήλωσαν ότι είχαν ήδη άνοια κατά την αρχική φάση της μελέτης αποκλείστηκαν, ώστε τα αποτελέσματα να αντικατοπτρίζουν μόνο νέες περιπτώσεις. Η κατανάλωση ξηρών καρπών αξιολογήθηκε με τη χρήση του Oxford WebQ, ενός ερωτηματολογίου που ρωτά τους συμμετέχοντες πόσο συχνά τρώνε διάφορα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των ξηρών καρπών.
Τηλεόραση: Πόσες ώρες την ημέρα αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας
Οι ερευνητές χώρισαν τους συμμετέχοντες σε δύο κύριες κατηγορίες: αυτούς που κατανάλωναν ξηρούς καρπούς καθημερινά και αυτούς που δεν κατανάλωναν καθόλου. Επίσης, δημιούργησαν τρεις ομάδες βάσει της πρόσληψης: καμία, έως μία χούφτα την ημέρα και περισσότερες από μία χούφτες. Αυτή η προσέγγιση επέτρεψε μια πιο λεπτομερή σύγκριση της κατανάλωσης ξηρών καρπών για να δουν αν η υψηλότερη πρόσληψη προσφέρει μεγαλύτερα οφέλη.
Στο τέλος της μελέτης, το 2,8% των συμμετεχόντων, ή 1.422 άτομα, διαγνώστηκαν με άνοια. Όταν οι ερευνητές συνέκριναν τους καταναλωτές ξηρών καρπών με τους μη καταναλωτές, διαπίστωσαν ότι η τακτική κατανάλωση ξηρών καρπών συνδέθηκε με 12% μειωμένο κίνδυνο για τη νόσο, με αυτό το αποτέλεσμα να παραμένει σημαντικό ακόμη και μετά την προσαρμογή για παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, ο δείκτης μάζας σώματος, η εκπαίδευση και οι συνήθειες.
Αυτό το αποτέλεσμα ήταν πιο έντονο για όσους κατανάλωναν έως μία χούφτα ξηρών καρπών καθημερινά, οι οποίοι φαίνεται ότι είχαν τα μεγαλύτερα οφέλη. Οι ανάλατοι ξηροί καρποί, όπως τα αμύγδαλα και τα κάσιους, φάνηκαν πιο ευεργετικοί από τους αλατισμένους. Σημειωτέον, η μελέτη δεν βρήκε πρόσθετα οφέλη από την κατανάλωση περισσότερων από μία χούφτες την ημέρα, υποδηλώνοντας ότι η μέτρια πρόσληψη μπορεί να είναι επαρκής για την απόκτηση των πιθανών οφελών για τον εγκέφαλο.
Οι γυναίκες ωφελούνται περισσότερο
Πέρα από τα κύρια ευρήματα, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η σύνδεση μεταξύ ξηρών καρπών και μειωμένου κινδύνου άνοιας ήταν πιο έντονη σε συγκεκριμένες υποομάδες. Οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, οι μη καπνιστές και άτομα με λιγότερους παράγοντες κινδύνου στον τρόπο ζωής—όπως η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, η τακτική άσκηση και οι υγιείς συνήθειες ύπνου—φαίνεται να ωφελούνται περισσότερο.
Ωστόσο, τα οφέλη παρατηρήθηκαν σε ευρύ φάσμα πληθυσμού, υποδεικνύοντας ότι οι ξηροί καρποί μπορεί να μειώνουν τον κίνδυνο άνοιας ευρύτερα.
Παρά τα υποσχόμενα ευρήματα, η μελέτη έχει αρκετούς περιορισμούς. Η κατανάλωση ξηρών καρπών βασίστηκε σε αυτοαναφορές, οι οποίες μπορεί να είναι ανακριβείς λόγω λανθασμένων μνημονικών ή τάσης αναφοράς πιο υγιεινών συνηθειών. Επιπλέον, καθώς η μελέτη ήταν παρατηρητική, δείχνει μόνο συσχετίσεις και όχι αιτίες, αν και οι ερευνητές προσαρμόστηκαν σε γνωστούς παράγοντες κινδύνου.
Τέλος, η εστίαση στην κατανάλωση ξηρών καρπών ως πιθανή μέθοδο πρόληψης της άνοιας είναι ελπιδοφόρα, ωστόσο οι μηχανισμοί που εξηγούν πώς οι ξηροί καρποί προστατεύουν την υγεία του εγκεφάλου παραμένουν υποθετικοί. Οι ξηροί καρποί είναι πλούσιοι σε αντιοξειδωτικά, υγιή λιπαρά και βιοενεργές ενώσεις που μπορεί να μειώνουν τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες, παράγοντες που πιστεύεται ότι σχετίζονται με τη γνωστική δυσλειτουργία.
Άνοια: Το Νο1 πράγμα που πρέπει να κάνετε στα 40 για να την προλάβετε, σύμφωνα με τους ειδικούς
Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα, συμπεριλαμβανομένων κλινικών δοκιμών, για να κατανοηθούν καλύτερα οι επιδράσεις τους στην εγκεφαλική λειτουργία και αν άλλα τρόφιμα με παρόμοια θρεπτικά προφίλ προσφέρουν αντίστοιχα οφέλη.