Κούραση, πεσμένο ανοσοποιητικό, σιδηροπενική αναιμία; Χρειάζεστε σίδηρο αλλά και σε ποιες άλλες περιπτώσεις;
Ο σίδηρος είναι ένα απαραίτητο μέταλλο που με τη βοήθεια του κυκλοφορικού μεταφέρει το οξυγόνο σε όλο το σώμα. Το μέταλλο αυτό απαιτείται για την παραγωγή υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων και για τη σωστή λειτουργία της αιμοσφαιρίνης.
Η αιμοσφαιρίνη, μια πρωτεΐνη μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια, συνεργάζεται με τον σίδηρο για να μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες σε όλα τα μέρη του σώματος.
Μεταφέρει το οξυγόνο στο αίμα στους ιστούς και τα όργανα και στη συνέχεια παίρνει το διοξείδιο του άνθρακα από τα όργανα και τους ιστούς πίσω στους πνεύμονες.
Ο ρόλος της αιμοσφαιρίνης είναι πολύ σημαντικός για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού, καθώς παρέχει επίσης οξυγόνο στους μυς και τον εγκέφαλο για να υποστηρίξει τα επίπεδα ενέργειας, επηρεάζοντας τις καθημερινές σωματικές και πνευματικές λειτουργίες.
Μην υποτιμάτε τη σιδηροπενία. Μπορεί να κρύβει πολλές σοβαρές καταστάσεις και νόσους που απειλούν την υγεία σας.
Όταν έχετε ανεπαρκή επίπεδα σιδήρου τότε μιλάμε για σιδηροπενική αναιμία ή σιδηροπενία. Επίσης αναιμία εμφανίζουν όσοι τραυματίστηκαν, υπάρχει αιμορραγία ή πάσχουν από γαστρεντερικές παθήσεις που επηρεάζουν την απορρόφηση του σιδήρου.
Ανεπάρκεια σε θρεπτικά συστατικά στον οργανισμός όπως φυλλικό οξύ, πρωτεΐνη και βιταμίνη C, μπορεί επίσης να συμβάλει στην αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου.
Πώς θα καταλάβετε ότι έχετε έλλειψη σε σίδηρο;
Αυτά είναι τα συμπτώματα:
- κόπωση
- έλλειψη ενέργειας
- δυσκολία στην αναπνοή
- συχνές ιώσεις και λοιμώξεις
- δυσκολία στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματός σας ή συχνά αίσθημα κρύου
- χλωμό δέρμα
- αίσθημα καρδιακών παλμών (φτερουγίσματα)
- πονοκέφαλος
- βουητό
- φαγούρα
- πόνος στη γλώσσα ή δυσκολία στην κατάποση
- αλλοίωση στη γεύση
- απώλεια μαλλιών
- λαχτάρα για μη διατροφικά είδη, όπως πάγο ή χώμα
- στοματική χειλίτιδα
- κοίλα και εύθραυστα νύχια
- σύνδρομο ανήσυχων ποδιών
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του σιδήρου
Στους άνδρες
Σίδηρος: 55-160 μg/dl
Φερριτίνη: 30-400 ng/mL
Αιμοσφαιρίνη: πάνω από 14 g/dl
Στις γυναίκες
Σίδηρος:45-155 μg/dl,
Φερριτίνη:13-150 ng/mL
Αιμοσφαιρίνη: πάνω από 12 g/dl
Πότε χρειάζεστε σίδηρο
Η μειωμένη κατανάλωση κρέατος στις μέρες μας σπανίως οδηγεί σε σιδηροπενία. Όταν όμως συνδυάζεται με αυξημένες ανάγκες όπως η έντονη σωματική άσκηση μπορεί να αποτελέσει αιτία σιδηροπενικής αναιμίας. Αλλά υπάρχουν και άλλες καταστάσεις που οδηγούν σε έλλειψη. Έτσι λοιπόν χρειάζεστε σίδηρο όταν:
Έχετε κάποια πάθηση
Όπως αιμορροϊδες, μηνορραγίες και μητρορραγίες, πεπτικό έλκος (στομάχου ή δωδεκαδακτύλου), καρκίνος παχέος εντέρου και στομάχου, ελκώδη κολίτιδα, νόσο Crohn, διαφραγματοκήλη, αγγειοδυσπλασίες και άλλοι καλοήθεις νόσοι του πεπτικού όπως πολύποδες παχέος εντέρου, τηλεαγγειεκτασίες κ.ά.,
Κάνετε στερητικές δίαιτες
Eάν ακολουθείτε συχνά δίαιτες εξπρές τότε ενδέχεται να έχετε εξαντλήσει τα αποθέματα σιδήρου στον οργανισμό σας. Όσοι ακολουθούν φτωχή διατροφή σε κρέας, έχουν κάποιες γαστρεντερικές παθήσεις, έχουν απώλεια αίματος (π.χ. βαριά έμμηνος ρύση), παρουσιάζουν συχνά έλλειψη σιδήρου. Από τον οργανισμό μας απορροφάται το 10%-30% του αιμικού σιδήρου (βρίσκεται στις ζωικές τροφές) και το 2%-10% του μη αιμικού σιδήρου (φυτικές αλλά και ζωικές τροφές).
Διανύετε περίοδο εγκυμοσύνης
Οι ημερήσιες ανάγκες μας σε σίδηρο κυμαίνονται από 1-1,2 mg αλλά όσες γυναίκες βρίσκονται σε εγκυμοσύνη χρειάζονται πολύ περισσότερο σίδηρο, περί τα 30mg. Αυτό συμβαίνει γιατί στην εγκυμοσύνη αυξάνονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια, η σύνθεση των οποίων απαιτεί περισσότερο σίδηρο.
Γυμνάζεστε έντονα
Οι αθλητές διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έλλειψης σιδήρου επειδή ενδέχεται να χρειάζονται περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια για να μεταφέρουν οξυγόνο, ώστε να μπορούν να αποδώσουν. Άλλες αιτίες εμφάνισης έλλειψης σιδήρου μπορεί να είναι οι προπονήσεις σε υψόμετρο, η απώλεια σιδήρου μέσω του ιδρώτα και των ούρων, η απώλεια αίματος λόγω της περιόδου στις γυναίκες αθλήτριες.
Έχετε τριχόπτωση
Η τριχόπτωση οφείλεται σε διάφορες αιτίες μεταξύ των οποίων είναι τα γονίδια, η λήψη φαρμάκων, οι πολυκυστικές ωοθήκες, οι στερητικές δίαιτες, τα προβλήματα του θυρεοειδούς, η παχυσαρκία, το στρες και τα δερματολογικά προβλήματα. Σε ό,τι αφορά στο κομμάτι της διατροφής, η ανεπάρκεια σιδήρου αποτελεί σύμφωνα με τους ειδικούς βασική αιτία τριχόπτωσης.
Παίρνετε πολλά παυσίπονα
Η συχνή λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων όπως η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεμονώδη (π.χ., ιβουπροφένη) μπορεί να προκαλέσει μικρές αιμορραγίες στο πεπτικό σύστημα απ’ όπου υπάρχει απώλεια αίματος, με αποτέλεσμα την εκδήλωση αναιμίας. Γι’ αυτό και συνιστάταται να λαμβάνετε τα αντιφλεγμονώδη με γεμάτο στομάχι ή μαζί με κάποιο γαστροπροστατευτικό φάρμακο που θα σας συστήσει ο γιατρός.
Είστε άνω των 50
Καθώς μεγαλώνουμε ορισμένες λειτουργίες του οργανισμού γίνονται με πιο αργό ρυθμό. Μια από αυτές είναι και ο βαθμός απορρόφησης του σιδήρου από το έντερο. Μάλιστα συχνά συστήνεται η λήψη μιας πολυβιταμίνης σε όσους είναι άνω των 55 ετών με σκοπό την ενίσχυση της εντερικής απορρόφησης του σιδήρου.
Η φαρμακευτική σας αγωγή εξαντλεί το σίδηρο
Μερικά φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του σώματος σας να απορροφήσει σίδηρο. Τα φάρμακα που μπορούν να εξαντλήσουν το σίδηρο είναι:
- κινολόνες, μία κατηγορία αντιβιοτικών που περιλαμβάνει σιπροφλοξασίνη και λεβοφλοξασίνη,
- τετρακυκλίνη,
- ρανιτιδίνη και ομεπραζόλη (για έλκη, καούρα και άλλα προβλήματα στο στομάχι,
- αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE) για υψηλή αρτηριακή πίεση,
- κολεστιπόλη και χολεστυραμίνη για παράγοντες απομόνωσης χολικού οξέος που μειώνουν την χοληστερόλη.
Εάν ανησυχείτε ότι κάποιο φάρμακο προκαλεί συμπτώματα αναιμίας, απευθυνθείτε στον γιατρό σας αλλά μην σταματήσετε να παίρνετε το φάρμακό σας από μόνοι σας.
Ο σίδηρος απορροφάται καλύτερα όταν λαμβάνεται με άδειο στομάχι, με νερό ή χυμό φρούτων, περίπου 1 ώρα πριν ή 2 ώρες μετά τα γεύματα. Ωστόσο, για να μειωθεί η πιθανότητα στομαχικής διαταραχής, ο σίδηρος μπορεί να λαμβάνεται με φαγητό ή αμέσως μετά τα γεύματα, σύμφωνα με την Mayo Clinic.
Πoιοι παράγοντες μειώνουν την απορρόφηση σιδήρου
-
- Η κατανάλωση γαλακτομικών ταυτόχρονα με συμπληρώματα σιδήρου.
- Η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες, όπως δημητριακά ολικής αλέσεως, ωμά λαχανικά ή επεξεργασμένα τρόφιμα που περιέχουν φωσφορικά άλατα ταυτόχρονα με τη λήψη του συμπληρώματος σιδήρου.
- Η κατανάλωση καφέ ή τσαγιού ή ανθρακούχων ποτών ταυτόχρονα με τη λήψη του συμπληρώματος σιδήρου.
- Η λήψη σιδήρου ταυτόχρονα με συμπληρώματα βιταμινών ή μετάλλων ή φάρμακα (αντι-όξινα).
Τι παρενέργειες έχει η λήψη σιδήρου
Δεν βιώνουν όλοι παρενέργειες από τα δισκία σιδήρου. Περιστασιακά προκαλούν στομαχικές διαταραχές, ναυτία, πόνο στην κοιλιά, δυσκοιλιότητα ή διάρροια. Αυτά συνήθως βελτιώνονται καθώς το σώμα σας προσαρμόζεται.
Είναι φυσιολογικό τα δισκία σιδήρου να σκουραίνουν τα ούρα και τα κόπρανα σας.
Πώς να λάβετε το σίδηρο
Η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου με τροφή ή τη νύχτα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των διαταραχών της κοιλιάς.
Εάν η δυσκοιλιότητα είναι πρόβλημα, η αύξηση της ημερήσιας πρόσληψης υγρών και φυτικών ινών μπορεί να σας βοηθήσει. Η αλλαγή του συμπληρώματος, της συχνότητας ή της δόσης μπορεί να βοηθήσει. Θα πρέπει να το συζητήσετε με το γιατρό σας πριν κάνετε οποιαδήποτε αλλαγή στη δόση.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχουν πολλά συμπληρώματα σιδήρου διαθέσιμα με πολύ μικρές μόνο ποσότητες σιδήρου που δεν προκαλούν παρενέργειες. Δεν είναι αρκετά ισχυρά για να αυξήσουν τα επίπεδα σιδήρου σας αρκετά γρήγορα.
Άλλοι τρόποι χορήγησης σιδήρου
Εάν τα δισκία σιδήρου δεν είναι ανεκτά, και εάν η αναιμία είναι σημαντική, μπορεί να χρειαστεί ενδοφλέβια χορήγηση σιδήρου. Αυτό δεν απαιτείται συχνά καθώς οι παραπάνω προτάσεις είναι συνήθως αποτελεσματικές.
Η ενδοφλέβια χορήγηση απαιτείται μόνο στις περιπτώσεις δυσαπορρόφησης σιδήρου από το έντερο. Η διαφορά σε χρόνο αποκατάστασης επιπέδων αιμοσφαιρίνης μεταξύ ενδοφλέβιας και από του στόματος αγωγής είναι μόλις λίγες ημέρες και η ενδοφλέβια χορήγηση δεν δικαιολογείται όταν δεν υπάρχει ειδική ένδειξη.
Οι ενδομυϊκές ενέσεις σιδήρου δεν συνιστάται καθώς είναι επώδυνες και μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες (απόστημα, επώδυνα διηθήματα, αναφυλαξία).