Η νόσος Πάρκινσον είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη νευρολογική πάθηση στον κόσμο. Ενώ τα συμπτώματά της, όπως το τρέμουλο και επιβράδυνση της κίνησης, αρχίζουν να εμφανίζονται όταν ο εγκέφαλος δεν μπορεί πλέον να παράγει αρκετή ντοπαμίνη, η βασική αιτία αυτής της διαδικασίας παραμένει μυστήριο.
Ωστόσο, ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών δείχνει τώρα μια πιθανή προέλευση και ακόμη και μια πιθανή πορεία δράσης για όσους θέλουν να προστατευτούν από την ασθένεια.
Αυτό το καλοκαίρι, μια μελέτη στο περιοδικό Gut ανέλυσε τα ιατρικά αρχεία 24.624 ατόμων με νόσο Πάρκινσον και διαπίστωσε ότι τέσσερις παθήσεις του εντέρου -ευερέθιστο έντερο, δυσκοιλιότητα, γαστροπάρεση και δυσκολία στην κατάποση- συσχετίστηκαν με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Για την Becky Jones, της φιλανθρωπικής οργάνωσης Parkinson’s UK, αυτή ήταν μόνο η τελευταία σε μια σειρά πολλά υποσχόμενων μελετών.
«Υπάρχουν αυξανόμενα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι το έντερο μπορεί να εμπλέκεται στη νόσο Πάρκινσον. Ομάδες μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται α-συνουκλεΐνη, που είναι γνωστό ότι σχετίζεται με τη νόσο Πάρκινσον, έχουν βρεθεί στο έντερο μερικών ατόμων με την πάθηση, μερικές φορές πριν εμφανιστούν στον εγκέφαλο», αναφέρει.
Αυτές οι συνδέσεις οδήγησαν ορισμένους ερευνητές στην θεωρία Braak. «Υποδηλώνει ότι, για μερικούς ανθρώπους, η νόσος Πάρκινσον μπορεί να ξεκινήσει κάπου αλλού εκτός από τον εγκέφαλο, όπως το έντερο», λέει η Jones και εξηγεί:
«Αυτές οι συστάδες πρωτεΐνης α-συνουκλεΐνης αρχίζουν να κολλάνε μαζί στο έντερο και στη συνέχεια ταξιδεύουν προς το πνευμονογαστρικό νεύρο που συνδέει το έντερο με τον εγκέφαλο. Μόλις μπουν στον εγκέφαλο, αρχίζουν να προκαλούν περαιτέρω βλάβες και εξαπλώνονται στα κύτταρα που παράγουν ντοπαμίνη και σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου».
Πρόσφατη έρευνα διερεύνησε περαιτέρω τη σύνδεση μεταξύ της διαταραχής του εγκεφάλου και του εντέρου. Τον Ιανουάριο, το Nature Communications δημοσίευσε μια μελέτη που δείχνει ότι το 30% των βακτηρίων του εντέρου που βρίσκονται σε άτομα με νόσο Πάρκινσον διαφέρει από αυτό σε νευρολογικά υγιείς ανθρώπους, ενώ τον Μάιο, μια μελέτη σε ζώα από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι εντόπισε συγκεκριμένα στελέχη βακτηρίων στο έντερο, που μπορεί να είναι η αιτία της νόσου Πάρκινσον.
Το Parkinson’s UK υποστηρίζει ερευνητικά προγράμματα που εμβαθύνουν και στις δύο αυτές συνδέσεις με το έντερο. «Δεν γνωρίζουμε ακόμη τι προκαλεί τη νόσο Πάρκινσον ή πώς οι άνθρωποι μπορούν να προστατευτούν από αυτήν. Αλλά η διατήρηση μιας υγιεινής, ισορροπημένης διατροφής και η σωματική δραστηριότητα είναι ενδεδειγμένη σε όλους», λέει η Jones.
7 τροφές που συμβάλλουν στην υγεία του εντέρου και αποτρέπουν το Πάρκινσον
- Ψάρια
- Φυτικές ίνες
- Φυτικά τρόφιμα
- Τρόφιμα με χρώμα
- Τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση
- Ελαιόλαδο
- Φρούτα
1. Ακολουθήστε τα ψάρια
Το 2019, μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ που εξέτασε δεδομένα υγείας από 47.679 συμμετέχοντες διαπίστωσε ότι όσοι ακολουθούσαν τις πιο υγιεινές μεσογειακές δίαιτες, στις οποίες το ψάρι έχει προτεραιότητα ως πηγή πρωτεΐνης, είχαν 30% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν πρώιμα συμπτώματα Πάρκινσον.
«Δεκάδες μελέτες δείχνουν ότι διατροφικά πρότυπα όπως η μεσογειακή διατροφή μειώνουν τον κίνδυνο για μια σειρά ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της νόσου Πάρκινσον», λέει ο κορυφαίος ερευνητής μικροβιώματος Tim Spector, καθηγητής γενετικής επιδημιολογίας στο King’s College του Λονδίνου.
Το 2018, Σουηδοί ερευνητές ανακάλυψαν ότι η πιθανή δυναμική των ψαριών για την πρόληψη της νόσου Πάρκινσον μπορεί να συνδέεται με μια συγκεκριμένη χημική ουσία, που βρίσκεται σε αφθονία σε πολλά είδη. «Η παρβαλβουμίνη συλλέγει την πρωτεΐνη του Πάρκινσον και την εμποδίζει να συσσωρευτεί», εξήγησε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Pernilla Wittung-Stafshede. Η ρέγγα, ο μπακαλιάρος και το λυθρίνι είναι από τα ψάρια που περιέχουν υψηλές ποσότητες παρβαλβουμίνης.
2. Επικεντρωθείτε στις φυτικές ίνες
«Τα βακτήρια του εντέρου ευδοκιμούν με φυτικές ίνες. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι στον δυτικό κόσμο λαμβάνουν λίγο περισσότερο από τα μισά από τα 30 γραμμάρια φυτικών ινών την ημέρα που χρειάζονται για την υγεία τους», λέει στην Telegraph η Δρ. Emily Leeming, εγγεγραμμένη διατροφολόγος.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η φλεγμονή συνδέεται με ορισμένα συμπτώματα του Πάρκινσον και ότι τα άτομα με νόσο Πάρκινσον έχουν δείκτες φλεγμονής στο αίμα και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Όταν τροφοδοτούμε τα βακτήρια του εντέρου μας με φυτικές ίνες, αυτές τα διασπούν και παράγουν υγιή μόρια που ονομάζονται λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου που έχουν αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα.
«Μια εύκολη λύση για να λάβετε αρκετές φυτικές ίνες είναι να βάλετε στο μισό πιάτο σας λαχανικά και στο ένα τέταρτο δημητριακά ολικής αλέσεως», προτείνει η Δρ. Leeming.
3. Συστρατευτείτε με τα φυτά
«Αν και δεν υπάρχουν πειστικές αποδείξεις σχετικά με το ποιες ακριβώς τροφές μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο, η έρευνα για τη νόσο Πάρκινσον και το μικροβίωμα του εντέρου είναι πραγματικά συναρπαστική», λέει η Δρ. Federica Amati, ιατρική επιστήμονας και διατροφολόγος. «Η φροντίδα της υγείας και του μικροβιώματος του εντέρου με μια δίαιτα φιλική προς το έντερο, πλούσια σε φυτικά τρόφιμα είναι μια σημαντική στρατηγική για τη μείωση του κινδύνου και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων για τους ασθενείς».
«Η αύξηση της πρόσληψης φυτικών τροφών σε 30 την εβδομάδα σχετίζεται με ένα ποικίλο μικροβίωμα του εντέρου», συμφωνεί ο Δρ. Spector. Στην πραγματικότητα, μια μεγάλης κλίμακας μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο φάνηκε να επιβεβαιώνει τα οφέλη μιας φυτικής διατροφής ως προστατευτικού μέτρου έναντι της νόσου Πάρκινσον.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα της UK Biobank, διαπίστωσε ότι οι υγιεινές φυτικές τροφές συσχετίστηκαν με 25% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Τα ανθυγιεινά φυτικά τρόφιμα (όπως τα ραφιναρισμένα δημητριακά, τα γλυκά και τα επιδόρπια) δεν προσέφεραν τέτοια οφέλη.
«Αυτά τα αποτελέσματα είναι σημαντικά γιατί βοηθούν στη βελτίωση και ενημέρωση των μηνυμάτων δημόσιας υγείας που λαμβάνουν υπόψη τις φυτικές δίαιτες και παρέχουν στοιχεία ότι αυτή η απλή διατροφική αλλαγή έχει τη δυνατότητα να μειώσει τον κίνδυνο της νόσου Πάρκινσον», έγραψαν οι ερευνητές.
4. Βάλτε χρώμα στο φαγητό σας
Ωστόσο, δεν αρκεί να τρώτε αρκετό από το αγαπημένο σας λαχανικό. «Οι πολυφαινόλες είναι μια ομάδα αντιοξειδωτικών που δίνουν το χρώμα στα φρούτα και τα λαχανικά –από το πράσινο στο σπανάκι μέχρι το κόκκινο της ντομάτας», λέει η Δρ. Leeming και συμπληρώνει:
«Διαφορετικά βακτήρια προτιμούν διαφορετικούς τύπους, οπότε τρώγοντας φυτικά τρόφιμα με πολλά χρώματα θα είστε βέβαιοι ότι παίρνουν τον τύπο τροφής που τους αρέσει. Αν αυτό ακούγεται δύσκολο, διαλέξτε τις έτοιμες μικτές επιλογές την επόμενη φορά που θα ψωνίσετε, όπως ανάμεικτα κουτιά φασόλια, ανάμεικτη σαλάτα και φρούτα από τα μούρα του δάσους».
5. Βρείτε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση
«Έξι μερίδες τροφών που έχουν υποστεί ζύμωση την ημέρα συνδέονται με λιγότερη φλεγμονή και μεγαλύτερη μικροβιακή ποικιλομορφία», λέει η Δρ. Leeming. Έξι μερίδες μπορεί να ακούγονται πολλές, αλλά να θυμάστε ότι τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση περιλαμβάνουν το γιαούρτι, τα μη παστεριωμένα τυριά και το κεφίρ.
«Ορισμένα τρόφιμα, όπως το ψωμί με προζύμι, ζυμώνονται, αλλά τα βακτήρια έχουν πεθάνει κατά το μαγείρεμα. Έτσι, ενώ εξακολουθεί να έχει οφέλη όπως ότι είναι πιο εύκολο στην πέψη και ότι διαθέτει περισσότερα θρεπτικά συστατικά για απορρόφηση, δεν περιέχει ζωντανά μικρόβια πλέον», προειδοποιεί η ειδικός.
6. Εντρυφήστε στη μαγεία του ελαιολάδου
Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο έχει συνδεθεί με χαμηλότερο κίνδυνο για τη νόσο Πάρκινσον και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Η έξτρα παρθένα ελιά είναι ιδιαίτερα υψηλή σε πολυφαινόλες, ένα είδος αντιοξειδωτικών με τα οποία τα βακτήρια του εντέρου αρέσκονται να τρέφονται και να τα μεταβολίζουν και έχουν αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα.
Μια μελέτη του 2022 σε περίπου 92.000 άνδρες και γυναίκες στις ΗΠΑ έδειξε ότι -κατά τη διάρκεια 28 ετών παρακολούθησης- οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν τη μεγαλύτερη ποσότητα ελαιολάδου (μεγαλύτερη από 1/2 κουταλιά της σούπας ή 7 γραμμάρια, κάθε μέρα) είχαν 29% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως το Πάρκινσον ή το Αλτσχάιμερ.
7. Κάντε σύμμαχο τα φρούτα
Το 2021, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Neurology έριξε φως στη δύναμη των πλούσιων σε αντιοξειδωτικά φρούτων όπως τα πορτοκάλια, οι φράουλες και τα ακτινίδια.
«Η βελτίωση της διατροφής είναι ένας γνωστός τρόπος βελτίωσης της συνολικής υγείας, αλλά η έρευνα για το πώς ακριβώς η διατροφή επηρεάζει τον κίνδυνο ενός ατόμου για νόσο Πάρκινσον ήταν κάπως ανάμεικτη», δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης Essi Hantikainen από το ιταλικό Πανεπιστήμιο του Milano-Bicocca και πρόσθεσε:
«Η μεγάλη μας μελέτη διαπίστωσε ότι η βιταμίνη C και η βιταμίνη Ε συνδέονται με 32% χαμηλότερο κίνδυνο για τη νόσο Πάρκινσον και παρατηρήσαμε ότι η συσχέτιση μπορεί να είναι ακόμη ισχυρότερη όταν η πρόσληψη τόσο της βιταμίνης C όσο και της Ε είναι υψηλή».
Οι βιταμίνες C και Ε είναι αντιοξειδωτικά -θρεπτικά συστατικά που μπορούν να μειώσουν ή ακόμα και να αποτρέψουν την κυτταρική βλάβη και τη φλεγμονή. Προσθέστε λοιπόν λίγο σπανάκι πλούσιο σε βιταμίνη Ε στο smoothie σας για να ενισχύσετε την υγεία σας.