Πώς να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας όταν το παιδί σας κάνει coming out, δηλαδή αυτό-αποκαλύπτει τη διαφορετικότητά του και την ομοφυλοφιλία; Η Βίβιαν Γρίβα, ψυχολόγος – συστημική ψυχοθεραπεύτρια απαντά στις απορίες μας.
Πολλοί γονείς σοκάρονται όταν το παιδί αποκαλύπτει ότι είναι ομοφυλόφιλος. Η ομοφυλοφιλία γνωρίζουμε πλέον και επιστημονικά ότι δεν είναι πάθηση, αν και το 1992 η κατηγορία «ομοφυλοφιλία» αφαιρέθηκε από τη Διεθνή Ταξινόμηση των Ασθενειών (ICD-10) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO). Επίσης η ομοφυλοφιλία δεν είναι διαταραχή της φυλετικής ταυτότητας του ατόμου, δεν αποτελεί προσωπική αποτυχία των γονιών ούτε είναι αποτέλεσμα κακής διαπαιδαγώγησης των γονιών.
Επίσης, δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι μια κακή ανατροφή, η σεξουαλική κακοποίηση ή άλλα τραυματικά γεγονότα στη ζωή ενός παιδιού μπορεί να επηρεάσουν τη σεξουαλική του κατεύθυνση. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι λόγοι είναι γονιδιακοί και ορμονικοί (ιδίως κατά την περίοδο της κύησης, οι οποίοι επηρεάζουν την εγκεφαλική δομή) καθώς και περιβαλλοντικοί, όχι όμως επιλογή του παιδιού.
Τι είναι το coming out;
Ο όρος προέρχεται από τη φράση «Coming out of the closet» (έξοδος από τη ντουλάπα). Είναι μια διεθνής έκφραση που δηλώνει την πράξη της γνωστοποίησης του σεξουαλικού προσανατολισμού ή/και της ταυτότητας φύλου από ένα άτομο που είναι ομοφυλόφιλο, Bi, Trans, Queer, προς την οικογένειά του, τους φίλους του και το ευρύτερο κοινωνικό του περιβάλλον (σχολείο, χώρος εργασίας κ.τλ.). Ως μεταφορορική έννοια εκφράζει την κοινωνική κατάσταση των ατόμων που βιώνουν πόνο και καταπίεση, και με το coming out διεκδικούν την αναγνώριση της ταυτότητάς τους και της αξιοπρέπειας τους.
Μόλις έκανε coming out, πώς να αντιδράσετε
Όπως όλοι οι γονείς γνωρίζουν, η γονεϊκότητα δεν συνοδεύεται από εγχειρίδιο και δεν είναι πάντα εύκολο να γνωρίζουν πώς να ανταποκριθούν σε κάθε περίπτωση.
Αναγνωρίστε ότι σας εμπιστεύεται: Εάν το παιδί σας αποκάλυψε το «μυστικό» του, σημαίνει ότι σας εμπιστεύεται για να μοιραστεί μαζί σας αυτό το κομμάτι του. Μην προδώσετε λοιπόν την εμπιστοσύνη του σε εσάς.
Αγκαλιάστε το: Είναι κατανοητό να έχετε απορίες και ερωτήσεις ή να μην είστε σίγουροι πώς να απαντήσετε και πώς να δείξετε ότι το υποστηρίζετε. Το πώς θα ανταποκριθείτε στην αρχή έχει μεγάλη σημασία για την ψυχολογία του παιδιού. Η άμεση πρώτη σας απάντηση είναι καταλυτική. Αν δεν ξέρετε τι να κάνετε απλώς αγκαλιάστε το και πείτε του «Σε ευχαριστώ που μου το είπες». Επίσης, είναι σημαντικό να ρωτήσετε το παιδί σας πώς νιώθει μετά από αυτήν την αποκάλυψη.
Δώστε προσοχή σε 3 πράγματα: «Όταν το παιδί είναι μικρό αλλά έχει συνειδητοποιήσει ότι είναι διαφορετικό, η αγάπη και η αποδοχή της οικογένειας και των φίλων είναι το σημαντικότερο πράγμα.» λέει η Βίβιαν Δρίβα, ψυχολόγος -συστημική ψυχοθεραπεύτρια, και προτείνει να επικεντρωθείτε σε τρία πράγματα:
1 Στη διαχείριση των δικών σας συναισθημάτων
2 Στη θετική συμπεριφορά
3 Στη σωστή ενημέρωση
Απευθυνθείτε σε έναν ειδικό: «Είναι φυσικό να έχετε τα δικά σας συναισθήματα που σχετίζονται με αυτήν την πληροφορία τις, αλλά είναι σημαντικό να επικεντρωθείτε στο παιδί σας», λέει η ειδικός. «Το παιδί μπορεί να φοβάται να αποκαλύψει αυτήν την πληροφορία εάν νιώθει και γνωρίζει ότι θα επηρεάσει και θα κλονίσει τη σχέση σας. Να είστε φιλικοί και θετικοί με τον τόνο και τη γλώσσα του σώματός σας για να νιώσει ασφαλές.»
Όσο για την ενημέρωση, είναι θεμιτό να παραδεχτείτε ότι δεν ξέρετε. «Προσπαθήστε να ενημερώνεστε σωστά για να βοηθήστε το παιδί σας», εξηγεί η ειδικός. Το πιο σημαντικό είναι να δείξετε στο παιδί σας ότι το αγαπάτε και ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα πράγματα.
Τι να πείτε
Αν δεν ξέρετε πώς να απαντήσετε όταν το παιδί σας κάνει coming out, δεν πειράζει. Μπορείτε να του πείτε «Χαίρομαι πολύ που ήσουν αρκετά γενναίο και άνετο στο να το μοιραστείς μαζί μου. Συνειδητοποιώ ότι έχω πολλά να μάθω για αυτήν τη διαδικασία, αλλά θέλω να μάθω περισσότερα για το πώς μπορώ να σε υποστηρίξω». Τα παιδιά δεν περιμένουν από εσάς να έχετε όλες τις απαντήσεις. Θέλουν απλώς να τα αγαπάτε για αυτό που είναι.
Τι να μην πείτε
Η συζήτηση μπορεί φέρει στην επιφάνεια δύσκολα συναισθήματα, όχι μόνο για το παιδί σας, αλλά και για εσάς. Αλλά δεν είναι σωστό να ρίξετε την ευθύνη σε αυτό για το τι και πώς νιώθετε, ειδικά αν αυτά τα συναισθήματα δεν είναι θετικά.
Μην μοιραστείτε τα δικά σας αρνητικά συναισθήματα με το παιδί σας. «Υπάρχει πολύ πένθος ή αίσθημα απώλειας. Και παρόλο που η επεξεργασία του πένθους χρειάζεται χρόνο, οι γονείς θα πρέπει να παρέχουν αυτό που χρειάζονται τα παιδιά τους: υποστήριξη και αγάπη άνευ όρων.» λέει η ειδικός.
Γι αυτό: Μην πείτε στο παιδί σας «Πώς μπόρεσες να μου το κάνεις αυτό;» – το παιδί δεν έχει κάνει κάτι με σκοπό να σας βλάψει ούτε σας επιτίθεται. Μην αντιδράσετε με ενοχές «Τι έκανα λάθος;», δεν κάνατε σε τίποτα λάθος. Μην ξεσπάσετε στο παιδί με φωνές ή ακόμη και χειροδικώντας. Αποφύγετε ορισμένες φράσεις και λέξεις καθώς και τις κατηγορίες προς το παιδί.
Μην αρνείστε την κατάσταση. Το παιδί δεν περνάει κάποια φράση και αν πιστεύετε ότι «δεν ξέρει τι του γίνεται» κάνετε λάθος.
Ζητήστε βοήθεια: Για να μπορέσετε να διαχειριστείτε τα άβολα και δύσκολα συναισθήματα και την απώλεια απευθυνθείτε σε έναν ψυχοθεραπευτή ή σε έναν καλό φίλο. Μπορεί το σοκ για εσάς αρχικά να είναι μεγάλο αλλά μη μείνετε αμετακίνητοι στις στερεοτυπικές και παρωχημένες πεποιθήσεις και μην απορρίψετε το παιδί σας με διάφορους τρόπους.
Που αλλού μπορείτε να απευθυνείτε
Μπείτε στη σελίδα του facebook στο Υπερήφανοι Γονείς για ενημέρωση και υποστήριξη από γονείς σε γονείς. Αυτή η ομάδα έχει ως στόχο την ενδυνάμωση και την πληροφόρηση των γονέων, την παύση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων γύρω από τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου.