Ο οργανισμός μας παράγει και απορροφά φυσικά διάφορες σημαντικές ουσίες, όπως βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά. Αυτές οι ουσίες διατηρούν το σώμα μας υγιές και λειτουργικό. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου μπορεί να αναπτύξουμε ελλείψεις και να χρειαστεί να λάβουμε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής συμπληρώματα για να διορθώσουμε το έλλειμμα.
Ωστόσο, ενώ η δημοτικότητα των συμπληρωμάτων που το περιέχουν αυξάνεται, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι δεν είναι για όλους και συνιστούν προσοχή πριν την έναρξη οποιασδήποτε συμπληρωματικής αγωγής.
Συνένζυμο Q10: Ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό για το δέρμα σας
Το συνένζυμο Q10 ή αλλιώς CoQ10 στην αγγλική ορολογία, είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που παράγεται φυσικά στο σώμα μας, ενώ ως συμπλήρωμα διατροφής αναδεικνύεται ως πιθανός σύμμαχος στην αντιμετώπιση καρδιακών παθήσεων και ημικρανιών, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες.
Αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή συμπληρώματα και, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, φαίνεται να είναι μια υποσχόμενη λύση για συγκεκριμένα προβλήματα υγείας. Η διαιτολόγος Devon Peart, RD, MHSc, BASc, εξηγεί τις πιθανές χρήσεις των συμπληρωμάτων συνενζύμου Q10 και ποιοι θα πρέπει να τα λαμβάνουν.
Τι είναι το συνένζυμο Q10;
Παρόλο που το συνένζυμο Q10 διατίθεται ως συμπλήρωμα, είναι ένα θρεπτικό συστατικό που παράγεται φυσικά στο σώμα μας. Πρόκειται για ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που προστατεύει τον εγκέφαλο, την καρδιά και τους μύες μας.
«Το συνένζυμο Q10 βρίσκεται σχεδόν σε όλα τα κύτταρα του σώματος», αναφέρει η Peart. «Συγκεντρώνεται κυρίως στα μιτοχόνδρια, δηλαδή στο “εργοστάσιο ενέργειας” του κυττάρου. Αυτό σημαίνει ότι συμμετέχει στην παραγωγή ενέργειας και τροφοδοτεί βιοχημικές αντιδράσεις». Επιπλέον, το συνένζυμο Q10 έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Ορισμένες τροφές περιέχουν επίσης συνένζυμο Q10, όπως:
- Λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, το σκουμπρί και οι σαρδέλες
- Αυγά
- Ξηροί καρποί
- Κοτόπουλο
- Εντόσθια, όπως συκώτι, καρδιά ή μυαλό
- Ολικής άλεσης δημητριακά
«Οι περισσότερες ανάγκες σας σε συνένζυμο Q10 καλύπτονται από αυτό που παράγει το σώμα σας”, λέει η Peart. “Ωστόσο, λαμβάνετε επίσης κάποια ποσότητα CoQ10 από τις τροφές».
Τι προκαλεί ανεπάρκεια στο συνένζυμο Q10;
Ορισμένες παθήσεις – συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του καρκίνου, του διαβήτη και των νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως το Πάρκινσον ή το Αλτσχάιμερ – μπορούν να οδηγήσουν σε χαμηλότερα επίπεδα συνένζυμου Q10. Η ηλικία είναι επίσης ένας παράγοντας που επηρεάζει τα επίπεδα του.
«Όπως συμβαίνει με πολλά άλλα πράγματα, είναι μια φυσική λειτουργία της ηλικίας – η ικανότητά σας να παράγετε συνένζυμο Q10 μειώνεται καθώς μεγαλώνετε», λέει η Peart, προσθέτοντας ότι η ικανότητα παραγωγής CoQ10 φτάνει στο μέγιστο στη δεκαετία των 20.
Ωστόσο, ο προσδιορισμός μιας ανεπάρκειας μπορεί να είναι δύσκολος, καθώς αυτό δεν θα εμφανιζόταν απαραίτητα σε μια εξέταση αίματος.
«Η ποσότητα CoQ10 στο αίμα σας δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα την ποσότητα στους ιστούς και τα κύτταρά σας», σημειώνει η Peart. «Τα επίπεδα CoQ10 στο αίμα σας μπορεί να είναι εντός φυσιολογικών ορίων, αλλά εξακολουθείτε να έχετε ανεπάρκεια αν δεν το απορροφάτε καλά».
«Είμαι φαρμακοποιός: Τα 3 κοινά συμπληρώματα διατροφής που δεν θα έπαιρνα ποτέ» Δείτε γιατί
Για τι είναι καλό το συνένζυμο Q10 ως συμπλήρωμα διατροφής;
Τα συμπληρώματα συνένζυμου Q10 δεν είναι απαραίτητα για όλους. «Αν έχετε μια ισορροπημένη διατροφή και είστε νέοι και υγιείς, πιθανότατα έχετε αρκετό συνένζυμο Q10 στο σώμα σας», λέει η Peart. «Τα συμπληρώματα μπορεί να είναι χρήσιμα αν υπάρχει ανεπάρκεια συνένζυμο Q10».
Αν και οι μελέτες σχετικά με την αποτελεσματικότητα του συνένζυμου Q10 έχουν καταλήξει σε διαφορετικά συμπεράσματα, τα συμπληρώματα θεωρούνται γενικά χρήσιμα για μερικές συγκεκριμένες καταστάσεις.
1. Ημικρανίες
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες των συμπληρωμάτων συνένζυμου Q10 μπορούν δυνητικά να μειώσουν τη συχνότητα, τη σοβαρότητα και τη διάρκεια των ημικρανιών. Μια ξεχωριστή μελέτη στην οποία το συνένζυμο συνδυάστηκε με μαγνήσιο και ριβοφλαβίνη έδειξε επίσης υποσχόμενα αποτελέσματα στη μείωση του πόνου και των επιπτώσεων της ημικρανίας.
Ωστόσο, οι δύο αυτές μελέτες είναι μικρές, πράγμα που σημαίνει ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα. Επιπλέον, τα θετικά αποτελέσματα συνέβησαν μόνο μετά τη λήψη υψηλής δόσης συμπληρώματος. Θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν αρχίσετε να παίρνετε συνένζυμο Q10 για τη θεραπεία της ημικρανίας.
2. Καρδιακές παθήσεις
Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι τα συμπληρώματα συνένζυμου Q10 είναι δυνητικά ωφέλιμα για άτομα που πάσχουν από καρδιακές παθήσεις. Σε μια μακροχρόνια μελέτη, άτομα που έπασχαν από μέτρια έως σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια και έπαιρναν καθημερινά συμπληρώματα συνένζυμου Q10 είχαν μειωμένο κίνδυνο – συγκεκριμένα 42% – να εμφανίσουν το πρώτο τους σημαντικό ανεπιθύμητο καρδιαγγειακό συμβάν.
Τα συμβάντα αυτά περιλαμβάνουν αιφνίδια νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια ή καρδιαγγειακό θάνατο. Οι συμμετέχοντες είχαν επίσης μειωμένο κίνδυνο για θανάτους που σχετίζονται με την καρδιά (43%) και θάνατο από όλες τις αιτίες (42%).
«Αυτή η συμπλήρωση με CoQ10 είναι επιπλέον των άλλων θεραπειών που χρησιμοποιείτε», προσθέτει η Peart. «Η συμπλήρωση με συνένζυμο Q10 προορίζεται να λειτουργεί παράλληλα με, και όχι να αντικαθιστά, αυτό που κάνετε ήδη».
Ωστόσο, μια επισκόπηση μελετών του 2020 σχετικά με τα συμπληρώματα συνένζυμου Q10 και την καρδιακή ανεπάρκεια σημείωσε ότι οι διαφορετικοί τύποι δοκιμών (και τα διαφορετικά συμπεράσματα από τις δοκιμές) σήμαιναν ότι πρόσθετη έρευνα και μεγαλύτερες μελέτες θα βοηθούσαν στην παραγωγή μιας σαφέστερης εικόνας.
Πιο συγκεκριμένα, η έκθεση σημείωσε ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για τον προσδιορισμό της ιδανικής αποτελεσματικής δόσης συμπληρώματος συνένζυμο Q10. Επιπλέον, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να προσδιοριστεί πώς μπορεί να λειτουργήσουν τα συμπληρώματα αυτά σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια που παίρνουν στατίνες.
Βοηθούν τα συμπληρώματα συνένζυμου Q10 αν παίρνετε στατίνες;
Οι στατίνες συνταγογραφούνται συχνά σε άτομα που πάσχουν από καρδιακές παθήσεις για να βοηθήσουν στη μείωση της χοληστερόλης. Το ισχυρό αυτό φάρμακο μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων. Σε ορισμένα άτομα, οι στατίνες μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες όπως μυϊκός πόνος, αδυναμία ή κράμπες.
Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα συνένζυμο Q10 που χρησιμοποιήθηκαν παράλληλα με άλλες θεραπείες μείωσαν τον μυϊκό πόνο και την αδυναμία. Επιπλέον, μια μελέτη του 2013 διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα συνένζυμο Q10 μείωσαν τη φλεγμονή σε άτομα που έπασχαν από στεφανιαία νόσο και έπαιρναν στατίνες.
Μια ανασκόπηση υπαρχουσών δοκιμών που δημοσιεύθηκε στις αρχές του 2020 συνέστησε πρόσθετη έρευνα και μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές για την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων σχετικά με τα συμπληρώματα αυτά στη μείωση των συμπτωμάτων που προκαλούνται από τις στατίνες.
Ωστόσο, «υπάρχουν επί του παρόντος γιατροί που συνιστούν συμπληρώματα CoQ10 επιπλέον των καθιερωμένων θεραπειών όπως οι στατίνες, καθώς τα συμπληρώματα θεωρούνται γενικά ασφαλή και δυνητικά ωφέλιμα», λέει η Peart.
Παίρνετε αντιπηκτικά χάπια ή στατίνες; Ποια τρόφιμα δεν πρέπει να καταναλώνετε
Είναι ασφαλή τα συμπληρώματα συνένζυμου Q10;
Η Peart σημειώνει ότι «η ασφάλεια της συμπλήρωσης με συνένζυμο Q10 δεν έχει ακόμη καθιερωθεί καλά», αλλά προσθέτει, «Λειτουργούμε με την υπόθεση ότι είναι ασφαλές να το παίρνουμε, εκτός και μέχρι να ανακαλύψουμε ότι δεν είναι».
Παρ’ όλα αυτά, είναι σημαντικό να συζητήσετε με το γιατρό σας για να βεβαιωθείτε ότι η λήψη συνένζυμου Q10 δεν θα έρθει σε σύγκρουση με οποιοδήποτε άλλο φάρμακο παίρνετε ήδη. «Για παράδειγμα, μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση», λέει η Peart.
«Αν παίρνετε αντιπηκτικά, μπορεί να είναι υπερβολικό να παίρνετε επίσης ένα συμπλήρωμα CoQ10. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το CoQ10 μπορεί να μειώσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Αν πάσχετε από διαβήτη, ανάλογα με την τρέχουσα θεραπεία σας, τα συμπληρώματα CoQ10 μπορεί να μην είναι κατάλληλα».
Αλλά αν δεν έχετε κάποια πάθηση που είναι πιθανό να μειώσει τα επίπεδα συνένζυμου Q10, τότε δεν χρειάζεται να πάρετε συμπλήρωμα.
«Μερικές φορές οι άνθρωποι προσεγγίζουν τη λήψη συμπληρωμάτων με την ιδέα ότι όσο περισσότερο τόσο καλύτερο», εξηγεί η Peart. «Αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια. Αν δεν έχετε ανεπάρκεια εξαρχής, τότε η συμπλήρωση πιθανότατα δεν θα κάνει καμία διαφορά».
Προσθέτει ότι το γεγονός ότι ένα συμπλήρωμα είναι χρήσιμο σε μία δόση δεν σημαίνει απαραίτητα ότι περισσότερο από αυτό θα είναι πιο χρήσιμο. «Δεν υπάρχει απαραίτητα πρόσθετο όφελος σε υψηλότερα επίπεδα συμπλήρωσης», λέει.
Επιπλέον, ακόμη και αν πάρετε ένα συμπλήρωμα, το σώμα σας μπορεί να μην το απορροφήσει απαραίτητα καλά. «Μπορείτε να πάρετε ένα συμπλήρωμα CoQ10 και αυτό μπορεί να αυξήσει την ποσότητα που κυκλοφορεί στο αίμα σας», λέει η Peart. «Αλλά πόσο βιοδιαθέσιμο είναι αυτό – πόσο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε – είναι ακόμη αβέβαιο».
Παρενέργειες συμπληρώματος συνένζυμου Q10
Η Peart σημειώνει ότι οι παρενέργειες του συνένζυμο Q10 είναι «σπάνιες», αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν διάρροια, ναυτία και καούρα. «Ειδικά αν κάνετε συμπλήρωση σε υψηλά επίπεδα».
Γενικά, πριν αρχίσετε να παίρνετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα, είναι πάντα καλύτερα να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. «100 mg την ημέρα είναι μια αρκετά τυπική δόση για το συνένζυμο Q10», λέει η Peart. «Αλλά δεν υπάρχει καθιερωμένη ιδανική δόση αυτή τη στιγμή. Η δοσολογία εξαρτάται επίσης από το για τι το χρησιμοποιείτε».
Στο τέλος της ημέρας, είναι σημαντικό να είστε προσεκτικοί πριν αρχίσετε να παίρνετε ένα συμπλήρωμα συνένζυμου Q10.
«Το συμπέρασμα είναι ότι αν είστε νέοι και υγιείς, δεν νομίζω ότι έχετε ανάγκη να συμπληρώσετε με συνένζυμο Q10», σημειώνει η Peart.
Το μαύρο-μωβ σιρόπι που μειώνει τα συμπτώματα της γρίπης και προστατεύει εγκέφαλο και ανοσοποιητικό
«Θα έλεγα ότι αν έχετε καρδιακή νόσο, ή αν έχετε ημικρανίες ή αν είστε άνω των 50, ίσως θέλετε να εξετάσετε το ενδεχόμενο συμπλήρωσης σε συνεννόηση με το γιατρό σας», καταλήγει.