Ανησυχία προκαλεί η εμφάνιση του ιού Marburg και στην Ευρώπη, μετά τα δύο κρούσματα στο Αμβούργο της Γερμανίας, καθώς είναι από τους πιο θανατηφόρους ιούς που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι μοιάζει περισσότερο με τον ιό Έμπολα καθώς μεταδίδεται μέσω άμεσης επαφής με τα σωματικά υγρά μολυσμένων ατόμων και επιφάνειες και υλικά όπως κλινοσκεπάσματα, γι’ αυτό κινδυνεύουν κυρίως οι συγγενείς και όσοι φροντίζουν ανθρώπους που έχουν μολυνθεί.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αξιολογεί την πιθανότητα μιας νέας πανδημίας, που μέχρι στιγμής εντοπίζεται στη Ρουάντα, ως «χαμηλή» σε παγκόσμιο επίπεδο – ράγμα που σημαίνει ότι είναι απίθανο μέχρι στιγμής να μετατραπεί σε παγκόσμια επιδημία. Αυτό συμβαίνει επειδή ο ιός δεν είναι τόσο μεταδοτικός όσο η Covid-19 που μπορούσε να εξαπλωθεί μέσω μικροσκοπικών αναπνευστικών σωματιδίων τα οποία εισπνέονταν ή έρχονταν σε επαφή με τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα.
Όταν όμως ο άνθρωπος μολυνθεί, ο ιός είναι πολύ θανατηφόρος, Το ανησυχητικό ωστόσο είναι, ότι δεν υπάρχουν ακόμη εγκεκριμένες θεραπείες ή εμβόλια που να τον αναστρέφουν ή να τον αποτρέπουν.
Ο Marburg, μπορεί να προκαλέσει στους πάσχοντες αιμορραγία από τα μάτια και τα τελευταία δεδομένα για επιβεβαιωμένα κρούσματα στην Αφρική, υποδηλώνουν ότι είναι πιθανό να σκοτώσει τουλάχιστον τους μισούς από αυτούς που μολύνει.
Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι η αναλογία κρουσμάτων-θνησιμότητας (CFR) φτάνει έως και υο 88%, που σημαίνει ότι μπορεί να σκοτώσει σχεδόν 9 στους 10 ανθρώπους που θα μολύνει.
Πώς είναι η κατάσταση στη Ρουάντα
Η Ρουάντα, μια χώρα στην κεντρική Αφρική, κήρυξε επιδημία την Παρασκευή και μια μέρα αργότερα αναφέρθηκαν οι πρώτοι έξι θάνατοι. Έχουν επιβεβαιωθεί 26 κρούσματα και ο πληθυσμός έχει κληθεί να αποφύγει τη σωματική επαφή για να βοηθήσει στον περιορισμό της εξάπλωσης. Για όσους έχουν μολυνθεί είναι διαθέσιμη μόνο υποστηρικτική θεραπεία, όπως ενυδάτωση, με την ελπίδα να δοθεί στο ανοσοποιητικό σύστημα η καλύτερη ευκαιρία να καταπολεμήσει τον ιό.
Γιατί ονομάζεται Marburg και πόσο καιρό τον γνωρίζουν οι επιστήμονες
Ο ιός Marburg αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1967, όταν εμφανίστηκαν ταυτόχρονα κρούσματα αιμορραγικού πυρετού σε εργαστήρια στο Marburg, τη Φρανκφούρτη της Γερμανίας και το Βελιγράδι της τότε Γιουγκοσλαβίας (τώρα Σερβία), όταν έφτασε ένα κοινό φορτίο μολυσμένων αφρικανικών πράσινων πιθήκων.
Υπήρξαν οκτώ διαδοχικά κρούσματα που αφορούσαν πολλαπλές λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της τρέχουσας εστίας στην Ισημερινή Γουινέα και το Καμερούν ενώ ο ιός συνήθως συνδέεται με κρούσματα στην Αγκόλα, την Γκάνα, την Κένυα, τη Νότια Αφρική και την Ουγκάντα.
Πόσο άσχημα ήταν τα προηγούμενα κρούσματα και πού εμφανίστηκαν
Πριν από αυτό το ξέσπασμα, μόνο 78 κρούσματα είχαν καταγραφεί παγκοσμίως από το 2007 έως το 2023. Η εμφάνιση του ιού στη Ρουάντα είναι ήδη το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα σε αυτό το χρονικό πλαίσιο, μετά τα 40 κρούσματα στην Ισημερινή Γουινέα το 2023. Είναι ακόμα πολύ πίσω από την επιδημία του 2004-2005 στην Αγκόλα, όπου από τα 252 μολυσμένα άτομα έχασαν τη ζωή τους 227 (90%).
Πόσο μακριά είναι η θεραπεία
Οι ειδικοί έχουν δηλώσει ότι μπορεί να χρειαστούν πολλαπλά κρούσματα για να αναλυθεί σωστά η αποτελεσματικότητα των πιθανών φαρμάκων και «χρόνια» προτού γίνει τακτικά διαθέσιμο ένα αποτελεσματικό θεραπευτικό σχήμα.
Ο καθηγητής Jimmy Whitworth, ειδικός στη διεθνή δημόσια υγεία στο London School of Hygiene & Tropical Medicine, είπε κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας το 2023: «Συνήθως οι εστίες του ιού Marburg αναπτύσσονται πολύ γρήγορα, μόνο λίγα κρούσματα μολύνονται και η εστία εξαφανίζεται γρήγορα μόλις ελεγχθεί. Κι αυτό δεν βοηθά στην παρασκευή εμβολίου καθώς θα χρειαστεί να δοκιμαστεί σε πολλά κρούσματα προτού έχουμε μια σαφή απάντηση για το εάν λειτουργεί».
Ωστόσο, οι υγειονομικές υπηρεσίες ελπίζουν ότι ο ιός θα περιοριστεί και θα ελεγχθεί προτού επεκταθεί περισσότερο. Ο Δρ Μάικλ Χεντ, ανώτερος ερευνητής στον τομέα της παγκόσμιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, υποστήριξε πως «δεν υπάρχει άμεσο χρονοδιάγραμμα για το πότε μπορεί να δούμε ένα εμβόλιο κατά του Marburg».
Πειραματικά εμβόλια στην Βρετανία και ίσως στη Ρουάντα
Εκτός από το ότι δεν υπάρχουν εμβόλια, δεν υπάρχουν και εγκεκριμένες θεραπείες για τον ιό. Ωστόσο, ο ΠΟΥ αξιολογεί επί του παρόντος μια σειρά από πιθανές θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων αίματος, ανοσοθεραπειών και φαρμακευτικών θεραπειών.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), οι πειραματικές θεραπείες δεν έχουν ποτέ δοκιμαστεί σε ανθρώπους αν και έχουν γίνει συζητήσεις για τη δοκιμή μερικών θεραπειών σε ασθενείς στη Ρουάντα.
Εάν τεθεί κάτι τέτοιο σε ισχύ, αναμένεται να ακολουθήσει ένα μοντέλο που ονομάζεται «εμβολιασμός δακτυλίου», το οποίο έχει αναπτυχθεί σε προηγούμενα κρούσματα Έμπολα για δοκιμές εμβολίων. Αυτό περιλαμβάνει τον εμβολιασμό ατόμου που έχει έρθει σε στενή επαφή με ασθενή του Marburg, και κινδυνεύει από πιθανή μόλυνση. Στη συνέχεια οι επιστήμονες μελετούν πόσο μπορεί να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει τον ιό προτού αρρωστήσει βαριά.
Ένα υποψήφιο εμβόλιο μάλιστα δοκιμάζεται επί του παρόντος στη Βρετανία και χρησιμοποιεί την ίδια τεχνολογία με το εμβόλιο των Oxford/AstraZeneca για την Covid. Ονομάζεται ChAdOx1 Marburg και δημιουργήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. 46 Βρετανοί έλαβαν το πειραματικό εμβόλιο νωρίτερα φέτος, αν και τα αποτελέσματα δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί.
Τι ξέρουμε μέχρι στιγμής για τα συμπτώματα
Ένα βασικό σύμπτωμα του Marburg είναι ένα μη κνησμώδες εξάνθημα που εμφανίζεται στο στήθος, την πλάτη ή το στομάχι.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποστηρίζει ότι συνήθως ξεκινά με ξαφνικό υψηλό πυρετό και σοβαρό πονοκέφαλο. Εκπρόσωπος του ΠΟΥ δήλωσε ότι «είναι σημαντικό για τα άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα παρόμοια με το Marburg, να αναζητήσουν έγκαιρα φροντίδα για υποστηρικτική θεραπεία που μπορεί να βελτιώσει την επιβίωση τους».
Τα πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν επίσης «σοβαρή αδιαθεσία» και μυϊκούς πόνους, ενώ την τρίτη ημέρα εμφανίζουν σοβαρή υδαρή διάρροια, κοιλιακές κράμπες, ναυτία και έμετο. Η διάρροια μπορεί να αποτελέσει σοβαρό κίνδυνο για τη ζωή, εάν οι ασθενείς δεν παραμείνουν ενυδατωμένοι, όπως για παράδειγμα να μεταφερθούν σε νοσοκομείο για παροχή ορού.
Την πρώτη εβδομάδα ένα βασικό σύμπτωμα του ιού Marburg μπορεί να εμφανιστεί ένα μη κνησμώδες εξάνθημα που εμφανίζεται ανασηκωμένο σε επίπεδες περιοχές στο στήθος, την πλάτη ή το στομάχι.
Οι ασθενείς που έχουν προσβληθεί σοβαρά μπορεί να αρχίσουν να αιμορραγούν πολύ. Αυτή η αιμορραγία μπορεί να είναι εσωτερική αλλά και από τη μύτη, τα ούλα, τα μάτια, τον κόλπο, τα ούλα, το ορθό ή τα σημεία της ένεσης. Αργότερα συμπτώματα μπορεί να κάνουν τους ασθενείς να υποφέρουν από ίκτερο, φλεγμονή του παγκρέατος, σοβαρή απώλεια βάρους, παραλήρημα, σοκ, ηπατική ανεπάρκεια και πολυοργανική δυσλειτουργία.
Μετά από μια εβδομάδα, οι ασθενείς συχνά παρουσιάζουν ανέκφραστα πρόσωπα με ζωγραφισμένα χαρακτηριστικά «σαν φαντάσματα» και μάτια χαμένα, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Ο ΠΟΥ υποστηρίζει ότι «κατά τη διάρκεια της σοβαρής φάσης της ασθένειας, οι ασθενείς παρουσίασαν υψηλό πυρετό. Η συμμετοχή του κεντρικού νευρικού συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση, ευερεθιστότητα και επιθετικότητα. Ορχίτιδα (φλεγμονή των όρχεων) έχει αναφερθεί περιστασιακά στην όψιμη φάση. Σε θανατηφόρες περιπτώσεις, ο θάνατος συμβαίνει συνήθως μεταξύ οκτώ και εννέα ημερών μετά την έναρξη, συνήθως πριν από σοβαρή απώλεια αίματος και σοκ».