Ερευνητές του UTHealth Houston εντόπισαν μια νέα μοριακή οδό που εξηγεί πώς μια μετάλλαξη στο γονίδιο ACTA2 μπορεί να οδηγήσει άτομα περίπου 30 ετών -με φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης και χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου- να αναπτύξουν καρδιακές παθήσεις.
Η αθηροσκλήρωση είναι η συσσώρευση λιπών, χοληστερόλης και άλλων ουσιών μέσα και πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών. Μπορεί να αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι την έχουν μέχρι να υποστούν καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι κλασικοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης περιλαμβάνουν την υψηλή χοληστερόλη, την υψηλή αρτηριακή πίεση, τον διαβήτη, το κάπνισμα, την παχυσαρκία, την έλλειψη άσκησης και τη διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.
«Το γονίδιο ACTA2 κωδικοποιεί μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη που δεν έχει καμία σχέση με τη χοληστερόλη. Ήταν έκπληξη για εμάς το ότι τα άτομα με αυτή τη γονιδιακή μετάλλαξη είχαν υπερβολική αθηροσκλήρωση σε νεαρή ηλικία και χωρίς παράγοντες κινδύνου», δηλώνει η Dianna Milewicz, MD, Ph.D., ανώτερη συγγραφέας της νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο European Heart Journal και διευθύντρια του Τμήματος Ιατρικής Γενετικής στο McGovern Medical School στο UTHealth Houston.
Οι μεταλλάξεις στο γονίδιο ACTA 2 ευθύνονται για πρώιμες καρδιακές παθήσεις
Μια μελέτη του 2009 με επικεφαλής την ίδια επιστήμονα διαπίστωσε ότι ένας αριθμός μεταλλάξεων στο γονίδιο ACTA2 προδιαθέτει τους ανθρώπους να αναπτύξουν πρώιμη στεφανιαία νόσο (30 ετών ή νεότεροι).
Η απεικόνιση του καρδιακού ασβεστίου σε άτομα με μεταλλάξεις ACTA2 θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο για την παρακολούθηση της ανάπτυξης πρώιμης αθηροσκλήρωσης
Το ACTA2 βρίσκεται συνήθως στα λεία μυϊκά κύτταρα, τα οποία ευθυγραμμίζουν τις αρτηρίες και επιτρέπουν στις αρτηρίες να συστέλλονται για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και της ροής. Η Milewicz και η ομάδα της διαπίστωσαν ότι η πρωτεΐνη που κωδικοποιείται από αυτό το γονίδιο δεν αναδιπλώνεται σωστά λόγω της μετάλλαξης και προκαλεί στρες στα λεία μυϊκά κύτταρα, τα οποία στη συνέχεια αναγκάζουν το κύτταρο να παράγει περισσότερη χοληστερόλη εσωτερικά, ανεξάρτητα από τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, οδηγώντας στον σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας.
«Αυτό το εύρημα είναι μοναδικό καθώς βρήκαμε ένα εντελώς νέο μονοπάτι για την αθηροσκλήρωση, το οποίο εξηγεί γιατί εδώ και χρόνια γνωρίζουμε ότι οι στατίνες προστατεύουν τους ανθρώπους από καρδιακή προσβολή, ακόμη και εκείνους των οποίων τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα είναι φυσιολογικά. Στα άτομα με μεταλλάξεις ACTA2, οι στατίνες μπλοκάρουν τη χοληστερόλη που παράγεται από τα στρεσαρισμένα λεία μυϊκά κύτταρα», δήλωσε η Milewicz, η οποία είναι, επίσης, πρόεδρος Καρδιαγγειακής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή McGovern.
Οι στατίνες μειώνουν τα επεισόδια καρδιακής προσβολής ακόμα και σε άτομα με φυσιολογική χοληστερόλη
«Στη μελέτη μας, η μεταλλαγμένη πρωτεΐνη που παράγεται από τη μετάλλαξη ACTA2 προκάλεσε πίεση στα κύτταρα που βρίσκονται στα τοιχώματα των αρτηριών. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί άλλοι παράγοντες που μπορούν να στρεσάρουν τα κύτταρα. Τώρα εργαζόμαστε πάνω σε παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο, όπως η υπέρταση, η οποία επίσης στρεσάρει τα κύτταρα και ενεργοποιεί αυτό το νέο μονοπάτι για τη στεφανιαία νόσο», προσθέτει η ερευνήτρια.
Ένα από τα αποτελέσματα του στρες στα λεία μυϊκά κύτταρα που σχετίζονται με την αθηροσκλήρωση είναι η εναπόθεση ασβεστίου στις αρτηρίες. «Η απεικόνιση του καρδιακού ασβεστίου σε άτομα με μεταλλάξεις ACTA2 θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο για την παρακολούθηση της ανάπτυξης της πρώιμης αθηροσκλήρωσης σε αυτά τα άτομα. Αυτό θα επέτρεπε στους γιατρούς να αποφασίσουν σε ποια ηλικία θα ξεκινήσουν αυτοί οι ασθενείς την χρήση στατινών», είπε η Milewicz.
Οι στατίνες προλαμβάνουν τη στεφανιαία νόσο μειώνοντας τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Ενδεικτικό είναι ότι περισσότερα από τα μισά εμφράγματα συμβαίνουν σε φαινομενικά υγιείς άνδρες και γυναίκες με μέτρια ή χαμηλά επίπεδα LDL-χοληστερόλης στο πλάσμα. Οι στατίνες μειώνουν, επίσης, τα επεισόδια καρδιακής προσβολής σε άτομα με φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης.