Πρόσφατα, επιστήμονες της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας αποκάλυψαν μια ανησυχητική τάση. Όσοι γεννήθηκαν στις τρεις δεκαετίες μεταξύ 1965 και 1996 διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, για 17 διαφορετικούς καρκίνους από εκείνους που γεννήθηκαν νωρίτερα ή αργότερα.
Έτσι είναι οι άνθρωποι που σήμερα είναι μεταξύ 40 και 60 ετών αυτοί που πιθανότατα θα αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος των περίπου 35 εκατομμυρίων περιπτώσεων καρκίνου που αναμένεται να διαγνωστούν σε όλο τον κόσμο το 2050, προτείνει η έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2024.
Αυτοί οι άνδρες κινδυνεύουν από 17 τύπους καρκίνου – Το κοινό χαρακτηριστικό τους
Οι ερευνητές εντόπισαν εννέα καρκίνους -συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού, του εντέρου και των όρχεων- για τους οποίους τα άτομα αυτής της ηλικιακής κατηγορίας διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, παρά την προηγούμενη μείωση στις παλαιότερες γενιές.
Επίσης, σε άνοδο σε άτομα ηλικίας 40 έως 60 ετών είναι τα μελανώματα, ο καρκίνος του πνεύμονα και ο καρκίνος του προστάτη, καθώς και τυπικά πιο σπάνιοι καρκίνοι όπως ο καρκίνος της χοληδόχου κύστης, ο καρκίνος του ενδομητρίου (μήτρας), ο καρκίνος των ωοθηκών και ο καρκίνος του στομάχου.
«Παρ ‘όλα αυτά, ο καρκίνος παραμένει πρωτίστως μια ασθένεια των γηρατειών. Υπάρχει ακόμη ένα σχετικά μικρό ποσοστό νεότερων ανθρώπων που αναπτύσσουν καρκίνο, αλλά αυτή η αύξηση μας ανησυχεί πολύ», αναφέρει ο καθηγητής Richard Simcock, επικεφαλής ιατρικός υπεύθυνος στο Macmillan Cancer Support.
«Δεν υπάρχει κάποια θεωρία για το γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά γνωρίζουμε σε γενικές γραμμές τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρκίνου εάν ανήκουν σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα», προσθέτει.
‘Εχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες για την αύξηση του καρκίνου σε αυτές τις ηλικίες. Αρκετές μελέτες έχουν συσχετίσει την αύξηση των περιστατικών με τη διατροφή αλλά και με χημικές ουσίες που βρίσκονται σε διάφορα προιόντα και τρόφιμα.
Ας δούμε τι μπορείτε να κάνετε για να προστατευθείτε από τους καρκίνους που εμφανίζονται πιο συχνά σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.
Πώς να μειώσετε τον κίνδυνο για καρκίνο
- Αποφύγετε την αύξηση βάρους
- Η άσκηση είναι καθοριστική
- Βελτιώστε την υγεία του εντέρου
- Χρησιμοποιήστε αντηλιακό και μείνετε στη σκιά
- Μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ
- Αποφύγετε το παθητικό κάπνισμα
1. Αποφύγετε την αύξηση βάρους
Δεν είναι μυστικό ότι το βάρος είναι ένας μεγάλος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου, ακόμα κι αν δεν είστε ακόμη 60 ετών. Αλλά τι ακριβώς συνδέει το βάρος και τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου δεν είναι ακόμη σαφές, σύμφωνα με τον Δρ. Simcock.
«Δεν γνωρίζουμε αν αυτός ο αυξημένος κίνδυνος οφείλεται στο ίδιο το βάρος του ατόμου, στην έλλειψη άσκησης, στα πράγματα που τρώτε -έχει γίνει πολλή συζήτηση για τα επεξεργασμένα και υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα- ή άλλους λόγους που μπορεί να είναι παχύσαρκος, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη», εξηγεί.
«Στην τελευταία περίπτωση, μπορεί να είναι ο λόγος της παχυσαρκίας, παρά η ίδια η παχυσαρκία, ο παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη του καρκίνου», προσθέτει. Ωστόσο, η συμβουλή είναι ότι όσοι είναι μεταξύ 40 και 60 ετών καλό είναι να προσπαθούν να διατηρήσουν το βάρος τους σε ένα υγιές εύρος για να μειώσουν την πιθανότητα να αναπτύξουν τη νόσο.
Κάποιες έρευνες έδειξαν ότι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για γυναίκες που έχουν ήδη περάσει την εμμηνόπαυση. Μια μελέτη σε περισσότερες από 100.000 γυναίκες διαπίστωσε ότι ακόμη και εκείνες που έχασαν λίγο βάρος -από 2 έως 4,5 κιλά- μείωσαν σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.
Μια άλλη διαπίστωσε ότι οι υπέρβαρες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχασαν τουλάχιστον το 5% του συνολικού τους βάρους μείωσαν τον κίνδυνο όλων των καρκίνων που σχετίζονται με το βάρος, και ιδιαίτερα του καρκίνου του ενδομητρίου, ο οποίος αυξάνεται σε άτομα κάτω των 60 ετών, παρά την προηγούμενη μείωση στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες.
2. Η άσκηση είναι καθοριστική
Ομοίως, η αδράνεια θα μπορούσε να είναι ένας σημαντικός παράγοντας στη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου, ιδιαίτερα σε σπανιότερους καρκίνους όπου η αύξηση της διάγνωσης είναι ανεξήγητη, σύμφωνα με τον Δρ. Simcock.
«Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι πιο συνηθισμένος σε γυναίκες που είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες», εξηγεί, κάτι που μπορεί να είναι αποτέλεσμα παραγόντων του τρόπου ζωής και όχι του ίδιου του βάρους.
Μια άλλη σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε φέτος διαπίστωσε ότι τρεις φορές περισσότεροι καρκίνοι μπορούν να συνδεθούν με τη σωματική αδράνεια από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Σχεδόν το 5% όλων των διαγνώσεων στην Αυστραλία -όπου διεξήχθη η έρευνα- οφείλονταν σε έλλειψη άσκησης.
Από αυτά, σχεδόν το 2% θα μπορούσε να είχε αποτραπεί εάν τα άτομα που είχαν διαγνωσθεί είχαν αυξήσει τη σωματική τους δραστηριότητα κατά μόλις 40 λεπτά την εβδομάδα μια δεκαετία νωρίτερα. Και πάλι, όμως, είναι δύσκολο να εντοπιστεί ακριβώς γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό.
«Όμως, ενώ αυτό διερευνάται και αναπτύσσονται πιο περίπλοκες θεωρίες, η συμβουλή είναι να γνωρίζετε πώς ο τρόπος ζωής σας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο και να λάβετε μέτρα για να είστε πιο δραστήριοι», σημειώνει ο Δρ. Simcock.
3. Βελτιώστε την υγεία του εντέρου σας
«Τα τελευταία χρόνια καταλάβαμε πραγματικά περισσότερα για το πώς το μικροβίωμα μας -τα βακτήρια που ζουν μέσα και πάνω μας- επηρεάζουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου και στη συνέχεια πώς ανταποκρινόμαστε στη θεραπεία», αναφέρει ο ειδικός και συμπληρώνει:
«Έχουμε μερικά πραγματικά ενδιαφέροντα δεδομένα τώρα για να δείξουμε ότι το μικροβίωμα μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο κάποιος ανταποκρίνεται στη θεραπεία του καρκίνου, ειδικά στην ανοσοθεραπεία για τον καρκίνο του πνεύμονα και το μελάνωμα».
«Αυτή η θεραπεία φαίνεται να λειτουργεί απίστευτα καλά για μερικούς ανθρώπους αλλά όχι για άλλους, και τώρα πιστεύουμε ότι αυτό μπορεί να συνδέεται με το βακτηριακό περιεχόμενο του εντέρου», εξηγεί περαιτέρω.
Αν και η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη, αυτό υποδηλώνει ότι η διατήρηση ενός υγιούς εντέρου θα μπορούσε να είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ανθεκτικότητα στον καρκίνο.
Από την άλλη πλευρά, μια ξεχωριστή μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάιο διαπίστωσε ότι η τακτική κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας σε άτομα με καρκίνο του παχέος εντέρου.
Για να τρώτε υγιεινά για το έντερό σας, προσπαθήστε να αποφύγετε τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα και να τρώτε περισσότερα πρεβιοτικά και προβιοτικά τρόφιμα, όπως γιαούρτι, μπανάνες, βρώμη και φασόλια.
Καρκίνος: Οι τροφές που δεν τρώει ποτέ ένας ογκολόγος – Αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο
4. Χρησιμοποιήστε αντηλιακό και μείνετε στη σκιά
Οι καρκίνοι του δέρματος αυξάνονται σε άτομα ηλικίας 40 έως 60 ετών, συχνά λόγω της έκθεσης στον ήλιο που είχαν τα άτομα αυτά πριν από χρόνια ή και δεκαετίες. Οι μη μελανωματικοί καρκίνοι του δέρματος είναι συνηθισμένοι και μπορούν να αντιμετωπιστούν με σχετική ευκολία, αλλά τα μελανώματα είναι πιο θανατηφόρα και αυξάνονται σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία.
«Δεν είναι ασυνήθιστο ότι ένα ηλιακό έγκαυμα τώρα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος 10 ή 15 χρόνια αργότερα. Αυτή η αύξηση του καρκίνου μπορεί να οφείλεται στα ευκολότερα ταξίδια στο εξωτερικό, τα οποία δεν ήταν τόσο διαθέσιμα στις παλαιότερες γενιές όταν ήταν παιδιά», δηλώνει ο Δρ. Simcock.
Αξίζει, ακόμα, να προστατεύσετε το DNA στο δέρμα σας από οποιαδήποτε περαιτέρω βλάβη, για να μειώσετε τον κίνδυνο μελανώματος. Εδώ ισχύει η συμβατική συμβουλή: χρησιμοποιήστε αντηλιακό με υψηλό SPF για να αποφύγετε το μαύρισμα και το κάψιμο και μείνετε στη σκιά όταν μπορεί να υπάρχει κίνδυνος εγκαύματος από τον ήλιο.
5. Μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ
Η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου που σχετίζεται με καρκίνους του στόματος και του στομάχου, οι οποίοι αυξάνονται σε άτομα ηλικίας κάτω των 60 ετών, καθώς και με τον καρκίνο του μαστού στις γυναίκες.
«Κάθε επιπλέον μονάδα αλκοόλ που πίνει μια γυναίκα τακτικά την εβδομάδα θα αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Το αλκοόλ φαίνεται να συνδέεται με τον αριθμό των καρκίνων που βλέπουμε στον οισοφάγο, το στόμα και το στομάχι», εξηγεί ο Δρ. Simcock.
Το ανεπαίσθητο σύμπτωμα του καρκίνου που φαίνεται σε σεντόνια και μαξιλάρια κάθε πρωί
Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για τους άνδρες, οι οποίοι πίνουν πολύ περισσότερο κατά μέσο όρο από τις γυναίκες. Μια μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι οι άνδρες που πίνουν τουλάχιστον πέντε φορές την εβδομάδα έχουν τουλάχιστον 46% υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου, ακόμη και όταν πίνουν λιγότερες από πέντε μονάδες (περίπου δύο μπίρες ή δύο ποτήρια κρασί) την ημέρα.
Οι άνδρες που πίνουν είχαν σχεδόν το ένα τρίτο περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του στομάχου σε σχέση με τους μη πότες, ενώ δεν βρέθηκε τέτοια συσχέτιση στις γυναίκες. Η μείωση σε ένα ή καθόλου ποτό τις περισσότερες ημέρες θα μπορούσε να μειώσει τις πιθανότητές σας να αναπτύξετε καρκίνο του ήπατος κατά 21% εάν καταναλώνετε τέσσερα ή περισσότερα ποτά την ημέρα.
6. Αποφύγετε το παθητικό κάπνισμα
Όλοι έχουμε συνηθίσει να ακούμε ότι το κάπνισμα είναι το σημαντικότερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε για να αυξήσουμε τις πιθανότητές μας να αναπτύξουμε καρκίνο. Ωστόσο, ο καρκίνος του πνεύμονα αυξάνεται σε άτομα ηλικίας 40 έως 60 ετών, ακόμη και μεταξύ εκείνων που δεν έχουν καπνίσει ποτέ.
Ένας παράγοντας μπορεί να είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, η οποία έχει γίνει ολοένα και πιο έντονη τα τελευταία χρόνια, αλλά είναι λίγα τα πράγματα μπορούν να κάνουν για αυτό πολλοί άνθρωποι που ζουν στις πόλεις.
Οι 4 κοινές λοιμώξεις που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο – Πώς θα προστατευθείτε
Τα δεδομένα σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένουν «αμφιλεγόμενα». Ωστόσο, περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα και καρκίνου του μαστού έχουν συνδεθεί με την εισπνοή παθητικού καπνίσματος. «Είναι σοφό να αποφεύγετε το παθητικό κάπνισμα, καθώς αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα», καταλήγει ο Δρ. Simcock.