Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Environmental Psychology συσχέτισε τη διαβίωση των παιδιών σε ένα πράσινο περιβάλλον με την χαμηλότερη πιθανότητα διάγνωσης ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας).
Η έρευνα επικεντρώνεται στα πιθανά οφέλη του φυσικού περιβάλλοντος στη νευροανάπτυξη των παιδιών και υποστηρίζει, ότι η ανάπτυξη περισσότερου πρασίνου σε αστικές περιοχές και «γκρίζες γειτονιές» θα μπορούσε να βοηθήσει στην υποστήριξη της ψυχικής υγείας των παιδιών.
ΔΕΠΥ: Το Νο1 σημάδι στους ενήλικες όταν τακτοποιούν το σπίτι τους
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Πολωνία από τον ερευνητή Dorota Buczyłowska και την ομάδα του. Η ΔΕΠΥ είναι μια κοινή νευροαναπτυξιακή διαταραχή, που επηρεάζει το 5-7% των παιδιών παγκοσμίως. Η κατάσταση χαρακτηρίζεται από συμπτώματα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας. Τα παιδιά που διαγιγνώσκονται με ΔΕΠΥ συχνά αντιμετωπίζουν πρόσθετες προκλήσεις, όπως δυσκολία σε κοινωνικό, εκπαιδευτικό και επαγγελματικό περιβάλλον, καθώς και αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης άλλων ψυχιατρικών διαταραχών.
Δεδομένης της ποικιλίας των γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που συμβάλλουν στη ΔΕΠΥ, οι ερευνητές έχουν εντοπίσει ότι η έκθεση σε φυσικό περιβάλλον και η σωματική δραστηριότητα συμβάλλουν θετικά. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ο χώρος πρασίνου μπορεί να ωφελήσει την ψυχική υγεία μειώνοντας το άγχος και ενισχύοντας τη γνωστική λειτουργία.
Άσκηση και κοινωνικοποίηση
Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους η έκθεση στον πράσινο μπορεί να επηρεάσει τη διάγνωση της ΔΕΠΥ έχουν παραμείνει ασαφείς, οι ερευνητές εστίασαν στο γεγονός ότι όπου υπάρχει πάρκο και χώρος πράσινου τα παιδιά έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να ασκηθούν σωματικά και να κοινωνικοποιηθούν τα οποία είναι γνωστά ότι υποστηρίζουν την υγιή νευροανάπτυξη τους.
Η μελέτη ήταν μέρος της ευρύτερης έρευνας για την επίδραση του περιβάλλοντος στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, NeuroSmog, η οποία είχε στόχο να αξιολογήσει τις επιπτώσεις περιβαλλοντικών παραγόντων όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, στη νευροανάπτυξη των παιδιών. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από τον Οκτώβριο του 2020 έως το Σεπτέπβριο του 2022 σε 689 παιδιά ηλικίας 10–13 ετών που ζούσαν στη νότια Πολωνία.
Τα παιδιά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: σε εκείνα που είχαν διαγνωστεί ήδη με ΔΕΠΥ και σε αυτά που δεν είχαν την πάθηση. Η ομάδα ΔΕΠΥ αποτελούνταν από παιδιά που παραπέμπονταν από ψυχολόγους, γιατρούς ή γονείς, ενώ η ομάδα ελέγχου επιλέχθηκε τυχαία από τοπικά σχολεία.
Όλα τα παιδιά υποβλήθηκαν σε ενδελεχή ψυχολογική αξιολόγηση από έμπειρους κλινικούς ψυχολόγους, για τη διάγνωση ή τον αποκλεισμό της ΔΕΠΥ με βάση τις τελευταίες διεθνείς οδηγίες. Η αξιολόγηση περιλάμβανε διάφορα γνωστικά και συμπεριφορικά μέτρα, όπως τεστ μνήμης, προσοχής και εκτελεστικής λειτουργίας. Ζητήθηκε επίσης από τους γονείς, να απαντήσουν σε ερωτηματολόγια σχετικά με τη συμπεριφορά των παιδιών τους, το περιβάλλον της γειτονιάς και τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας τους.
Μήπως το παιδί σας έχει ΔΕΠΥ και δεν είναι απλά άτακτο; Πώς θα το καταλάβετε
Η επίδραση των δέντρων στην ψυχική υγεία
Στη συνέχεια οι ερευνητές εξέτασαν το περιβάλλον που ζούσαν τα παιδιά, όπως το εάν είχαν κήπο, εάν ζούσαν σε γειτονιές με δέντρα και εάν υπήρχε πάρκο σε απόσταση 500 μέτρων από τα σπίτια τους. Όλα αυτά τα συνέκριναν με επιπλέον στοιχεία όπως εάν η γειτονιά είναι ασφαλής, εάν τα παιδιά αντιλαμβάνονταν το πράσινο περιβάλλον γύρο τους και εάν είχαν κοινωνικές σχέσεις και σωματική δραστηριότητα.
Αυτό που προέκυψε είναι ότι ακόμη και λίγα δέντρα στη γειτονιά είναι αρκετά για να μειωθεί η πιθανότητα ανάπτυξης ΔΕΠΥ στα παιδιά η οποία μειώνεται περεταίρω εάν συνδιαστεί και με σωματική άσκηση. Αυτό που υπογράμμισαν είναι ότι σε περιοχές με δέντρα τα παιδιά ενθαρρύνονται να τρέξουν και να αθλούνται, κάτι που με τη σειρά του θα μπορούσε να έχει θετικά αποτελέσματα στη νευροανάπτυξή τους.
Εκτός από τα δέντρα, θετικά λειτούργησε η παρουσία ενός κήπου στο σπίτι καθώς συνέβαλε στην ανάπτυξη ισχυρότερων συναισθημάτων κοινωνικής συνοχής στη γειτονιά. Αν και η κοινωνική συνοχή, δηλαδή η αίσθηση εμπιστοσύνης, υποστήριξης και σύνδεσης μέσα σε μια κοινότητα έχει σε προηγούμενες έρευνες δείξει ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην προαγωγή της ψυχικής υγείας, δεν προέκυψε ότι συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση ΔΕΠΥ, ωστόσο είναι σημαντικός παράγοντας για τη γενική ευημερία των παιδιών.
Το εντυπωσιακό είναι ότι η μελέτη διαπίστωσε, ότι ένα περιβάλλον με δέντρα, όπου τα παιδιά απολαμβάνουν τη σκιά τους και τη βιοποικιλότητα του χώρου, είναι πιο ευεργετικό από χώρους άθλησης με γρασίδι. Διαπίστωσαν επίσης ότι τα παιδιά έχουν διαφορετικά ψυχικά οφέλη όταν βρίσκονται κοντά στη φύση, απ ότι σε ένα πάρκο ή σε παιδικές χαρές με γκαζόν.
Ωστόσο, οι ερευνητές υπογράμμισαν την ανάγκη συνέχισης της έρευνας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ώστε να επικεντρωθούν στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του περιβάλλοντος στη νευροανάπτυξη των παιδιών. Το σίγουρο πάντως είναι, ότι τα παιδιά που ζουν σε ένα πράσινο περιβάλλον, έχουν εκτός από καλύτερη ποιότητα ζωής, μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν ΔΕΠΥ.
ΔΕΠΥ: Το κοινό πρόβλημα των παιδιών ηλικίας 8-9 ετών που αυξάνει τον κίνδυνο
«Οι πολεοδόμοι θα πρέπει επομένως να δώσουν προτεραιότητα στην πρόσβαση στον πράσινο χώρο στην αστική αρχιτεκτονική για να μειώσουν την επιβάρυνση της ψυχικής υγείας στον αστικό παιδικό πληθυσμό» καταλήγουν οι επιστήμονες.