Όχι: Μια τόσο μικρή και τόσο ισχυρή λέξη που σπάνια λέμε. Τι μας κάνει να φοβόμαστε το Όχι ακόμα και σε τοξικές καταστάσεις και περιστάσεις;
«Θα δουλέψεις μέχρι αργά το βράδυ και σήμερα, έτσι; Έχουμε μείνει πίσω στη δουλειά!», «Να βγούμε Τρίτη βράδυ με την παρέα; Έλα αμέσως μετά το γραφείο!», «Θα μου κρατήσεις απόψε τα παιδιά; Και το σαββατοκύριακο, όπως πάντα, ε;». Όχι! Όχι! και Όχι! θέλετε να βροντοφωνάξετε, αλλά σιωπαίνετε κουνώντας συγκαταβατικά το κεφάλι.
Το έχουμε ζήσει ή το ζούμε λίγο-πολύ όλοι μας. Ενώ γνωρίζουμε ότι το Όχι είναι μια απάντηση που δικαιούμαστε να δίνουμε, το βάζουμε στο mute μέχρι νεωτέρας. Κι αν κάποια στιγμή, κάπου, κάποτε, μαζέψαμε τα κομμάτια μας, ανασυνταχτήκαμε και τολμήσαμε να πούμε Όχι στον εργοδότη, τον συνάδελφο, τον φίλο, τον σύντροφό μας, γιατί ξεχάσαμε πόσο λυτρωτική, απελευθερωτική και ανακουφιστική υπήρξε εκείνη η στιγμή;
Οι 3 μύθοι που αφήνουν τα Όχι μας ανείπωτα
1. Αξία έχουν μόνο τα θέλω των άλλων:
Όλοι μας έχουμε την τάση να δίνουμε ασυναίσθητα μεγαλύτερη έμφαση, προσοχή και αξία στη γνώμη των άλλων, στα δικά τους θέλω, στις δικές τους προτεραιότητες. Σαν μια λανθάνουσα καλοσύνη ή μια υπολανθάνουσα ενοχή να μας κάνει να θέλουμε να βρισκόμαστε στο ίδιο μήκος κύματος μαζί τους, και αν τυχόν χαθεί η σωστή συχνότητα, γινόμαστε «εγωιστές», «παρίες», «μικρόψυχοι».
2.Η αυταγάπη είναι εγωισμός:
Τι πραγματικά θέλουμε εμείς; Τι μας κάνει να νιώθουμε καλά; Τι προσδοκάμε; Τι μας κάνει χαρούμενους; Ποια είναι τα ολόδικά μας όνειρα; Νομίζουμε ότι το να νοιάζεσαι για τον εαυτό σου, να του δίνεις προτεραιότητα και να τον φροντίζεις, είναι μια εγωιστική στάση ζωής, και όχι ο μοναδικός δρόμος για την προσωπική μας ευδαιμονία.
3.Πρέπει να είμαστε «τα καλά παιδιά»:
Διδαχτήκαμε από μικροί να είμαστε «τα καλά παιδιά» που δεν χαλάνε το χατίρι σε κανέναν, που χαμογελούν στωικά, δεν αρνούνται, δεν δημιουργούν προβλήματα, δεν αντιστέκονται, δεν διεκδικούν. Και μέσα μας φώλιασε η πεποίθηση ότι αν χάσουμε την ταμπέλα του καλού παιδιού, θα χάσουμε και την αγάπη και την αποδοχή των άλλων, και θα μείνουμε μόνοι.
Οι μεγάλες αλήθειες πίσω από την ανοχή μας
Δεν λέμε Όχι στον τοξικό εργοδότη μας, γιατί φοβόμαστε ότι θα μας απολύσει, αλλά κυρίως γιατί φοβόμαστε να αναζητήσουμε μια δουλειά στην οποία θα μας σέβονται και θα μας εκτιμούν.
Δεν λέμε Όχι στον φίλο μας που απαιτεί να περνά το δικό του και δεν σέβεται τις προσωπικές μας ανάγκες, γιατί φοβόμαστε ότι θα μας απορρίψει, αλλά κυρίως γιατί φοβόμαστε να είμαστε αληθινοί και ειλικρινείς στις φιλίες μας.
Δεν λέμε Όχι στο παιδί μας που μας επιβαρύνει υπερβολικά με χάρες, εξυπηρετήσεις, απαιτήσεις, γιατί φοβόμαστε μήπως και το κακοκαρδίσουμε, αλλά κυρίως γιατί φοβόμαστε να θέσουμε ακριβή όρια στη σχέση μας.
Δεν λέμε Όχι στη μητέρα μας που νομίζει ότι ξέρει τα πάντα και έχει σε όλα δίκιο, γιατί φοβόμαστε τη σεισμική δόνηση που θα γεννήσει η σύγκρουση μαζί της- άλλωστε εκείνη δεν ήταν που μάς έμαθε να λέμε πάντα «Ναι»;
Τα 5 μυστικά για σαφή και αποτελεσματικά Όχι
1.Καταρχάς, δώστε χρόνο στον εαυτό σας να σκεφτεί καθαρά, να πειστεί πρώτα ο ίδιος ότι η άρνησή σας είναι ουσιαστική. Μιλήστε στον εαυτό σας, γιατί όχι, και εξηγήστε του ότι αξίζει να τολμά, ότι αξίζει πολλά περισσότερα.
2.Μην περιμένετε να φτάσετε στο μη περαιτέρω. Κρατώντας το Όχι μέσα σας για πολύ καιρό θα καταλήξετε να ξεπεράσετε τα όριά σας, να καταρρεύσετε, να πάθετε κρίσεις πανικού.
3.Παραμείνετε σταθεροί στην άρνησή σας, έτσι ώστε να γίνει αξιόπιστη και σεβαστή.
4.Φροντίστε το Όχι σας να είναι σαφές, ξεκάθαρο και κατανοητό. Συνοδεύστε το με επιχειρήματα και μην αφήσετε τον αποδέκτη του με δεύτερες, νεφελώδεις σκέψεις.
5.Ακολουθήστε τη «μέθοδο Σάντουιτς», ξεκινώντας με μια θετική δήλωση, συνεχίζοντας με την άρνηση, και κλείνοντας με μία ακόμα θετική δήλωση.
Για παράδειγμα, εάν κάποιος σάς καλεί να βγείτε το βράδυ αλλά είστε πολύ κουρασμένοι, μπορείτε να πείτε: «Σε ευχαριστώ πολύ που σκέφτηκες να με καλέσεις, το εκτιμώ πολύ! Δεν θα καταφέρω να έρθω, ξυπνάω πολύ νωρίς το πρωί. Θέλω όμως πολύ να σε δω, και θα το κανονίσουμε με την πρώτη ευκαιρία!».
Η Heidi Grant Halvorson, κοινωνική ψυχολόγος και Διευθύντρια στο Motivation Science Center του Πανεπιστημίου της Κολούμπια, εξηγεί πόσο σημαντικές είναι οι λέξεις που επιλέγουμε, και διευκρινίζει τη διαφορά ανάμεσα στο «Όχι, δεν θέλω» και «Όχι, δεν μπορώ».
Το «Όχι, δεν θέλω» έχει μια δυναμική, βιώνεται ως μια επιλογή του ατόμου, που συνδέεται με την προσωπική του ενδυνάμωση. Πρόκειται για μια επιβεβαίωση της αποφασιστικότητας και της θέλησής του.
Από την άλλη, το «Όχι, δεν μπορώ» υπονοεί έναν περιορισμό, κάτι που επιβάλλεται στο άτομο, και υπονομεύει την προσωπικότητά του.
Έτσι, η φράση «Όχι, δεν θέλω» είναι ένας ψυχολογικά ενθαρρυντικός τρόπος για να λέμε Όχι, ενώ η φράση «Όχι, δεν μπορώ» είναι ένας ψυχολογικά εξουθενωτικός τρόπος για να αρνούμαστε.
Τι πραγματικά κερδίζετε από τα Όχι που λέτε:
1.Τονώνετε την αυτοπεποίθησή σας καθώς νιώθετε ότι αξίζετε να σας αποδέχονται και να σας αγαπούν για αυτό που αληθινά είστε.
2.Στρέφετε την προσοχή σας και αφιερώνετε τον χρόνο σας σε ό,τι σημαντικότερο έχετε σε αυτόν τον κόσμο: τον εαυτό σας. Και, όχι, δεν είναι καθόλου εγωιστικό. Είναι το δικαίωμά σας στην ευτυχία.
3.Νιώθετε λύτρωση, πολλές φορές αναμεμειγμένη με ψήγματα ενοχής που σταδιακά εξαφανίζονται. Στο τέλος πάντα μένει αυτή η ανεπανάληπτη αίσθηση ότι είπατε ανοιχτά τη γνώμη σας, ότι αντισταθήκατε, ότι υπερασπιστήκατε τον εαυτό σας.
4.Πετάτε από πάνω σας το ασήκωτο φορτίο για τις ευθύνες των άλλων, και αναλαμβάνετε εξολοκλήρου την ευθύνη για τις δικές σας πράξεις, επιλογές και απόψεις.
5.Κάνετε ένα καλό ξεκαθάρισμα στις σχέσεις σας. Αν δεν κρατάτε στην ντουλάπα σας ρούχα που δεν σας κάνουν ή δεν σας αναδεικνύουν, γιατί κρατάτε σχέσεις που έχουν πάψει από καιρό να σας χωρούν; Από το ξεκαθάρισμα θα φύγουν πολλοί, οι λίγοι όμως που θα μείνουν θα είναι αυτοί που σας αξίζουν πραγματικά.
Υιοθετήστε το Όχι στο προσωπικό σας λεξιλόγιο, και σύντομα θα έχετε κατακτήσει το Ναι στην προσωπική σας ευδαιμονία. Και, ΝΑΙ, την αξίζετε.