Οι στατίνες συνταγογραφούνται από τους ιατρούς για τη μείωση της χοληστερόλης. Η αντιμετώπιση της χοληστερόλης είναι απαραίτητη γιατί οι υψηλές τιμές συνδέονται με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Ποιοι πρέπει, όμως, να λαμβάνουν στατίνες; Τις χρειάζονται όλοι όσοι τις παίρνουν; Τι έδειξε νέα έρευνα.
Οι στατίνες, σύμφωνα με τη Mayo Clinic, αποτελούν μια επαναστατική θεραπευτική προσέγγιση στην προστασία της καρδιάς, στη μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων καθώς και της θνητότητας από καρδιακά αίτια. Η χορήγησή τους πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας υπόψιν τόσο τα επίπεδα της χοληστερόλης όσο και το συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Γιατί αυξάνονται εμφράγματα και εγκεφαλικά στους νέους; Τι πρέπει να γνωρίζετε
Σύμφωνα με τους ειδικούς, για κάθε μείωση της LDL χοληστερίνης στο αίμα κατά 39 mg/dL, μειώνονται στα 5 χρόνια οι θάνατοι από στεφανιαία νόσο κατά 20%, τα εγκεφαλικά κατά 17% και τα μεγάλα καρδιαγγειακά επεισόδια (έμφραγμα, εγκεφαλικό, επέμβαση επαναιμάτωσης στεφανιαίων, θάνατοι από στεφανιαία) κατά 22%.
Για να μειώσετε τη χοληστερόλη, είναι απαραίτητη η υγιεινή διατροφή, η συστηματική άσκηση και ο ιατρός σας θα σας συμβουλεύσει αν πρέπει να πάρετε και στατίνες.
Νέα μελέτη για τις στατίνες
Μία νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Internal Medicine διαπιστώνει ότι πολλοί άνθρωποι που λαμβάνουν σήμερα στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης μπορεί στην πραγματικότητα να μην χρειάζονται αυτό το φάρμακο.
Επί του παρόντος, οι γιατροί χρησιμοποιούν τις λεγόμενες Pooled Cohort Equations (PCE) για να αποφασίσουν αν ένας ασθενής χρειάζεται στατίνες. Οι εξισώσεις αυτές λαμβάνουν υπόψη μια σειρά παραγόντων που παίζουν ρόλο στον κίνδυνο καρδιακής νόσου.
Πρόσφατα, οι ειδικοί σχεδίασαν μια νέα, πιο ακριβή εξίσωση που ονομάζεται «Πρόβλεψη του κινδύνου εκδήλωσης καρδιαγγειακών νοσημάτων» (PREVENT).
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι με τη νέα εξίσωση λιγότεροι άνθρωποι από αυτούς που παίρνουν σήμερα στατίνες πληρούν τα κριτήρια για να λάβουν το φάρμακο, ενώ δεν αποκλείεται άλλοι που δεν λαμβάνουν σήμερα στατίνες να χρειάζονται.
Οι στατίνες και οι καρδιακές παθήσεις
«Οι στατίνες χρησιμοποιούνται συνήθως στην κλινική πρακτική σε δύο σενάρια. Πρώτον, σε άτομα που έχουν ήδη υποστεί ένα καρδιαγγειακό επεισόδιο, όπως καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο και δεύτερον, σε άτομα με παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιακής νόσου» αναφέρει στο Healthline ο καρδιολόγος Cheng-Han Chen, ιατρικός διευθυντής του Structural Heart Program στο Memorial Care Saddleback Medical Center στην Καλιφόρνια.
Η ασπιρίνη βοηθά πράγματι στην πρόληψη της καρδιακής προσβολής; Ποιοι πρέπει να παίρνουν
«Για τα άτομα της δεύτερης κατηγορίας, η απόφαση για την έναρξη χορήγησης στατίνης εξαρτάται από την εκτίμησή μας για τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου στο μέλλον. Για να αποφασίσουμε αν πρέπει να ξεκινήσουμε σε κάποιον μια στατίνη, θα χρησιμοποιούμε συχνά μία εξίσωση κινδύνου για να εκτιμήσουμε τον 10ετή κίνδυνο κάποιου να αναπτύξει καρδιαγγειακή νόσο» τόνισε ο ίδιος. Αυτό περιλαμβάνει εξισώσεις όπως οι PCE και PREVENT.
Τόσο η PCE όσο και η PREVENT εκτιμούν τον 10ετή κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει αθηρωματική καρδιαγγειακή νόσο. Η αθηροσκλήρωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία συσσωρεύεται πλάκα στο εσωτερικό των αρτηριών, που τις στενεύει αργά και διακόπτει τη ροή του αίματος.
Οι υπολογισμοί του PCE είναι το σημερινό πρότυπο, αλλά βασίζονται σε δεδομένα δεκαετιών που στερούνται ποικιλομορφίας. Οι νεότερες εξισώσεις PREVENT, ωστόσο, κυκλοφόρησαν πρόσφατα από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία. Βασίζονται σε πιο πρόσφατα δεδομένα και σε ένα πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα ανθρώπων και ενσωματώνουν φυσιολογικούς παράγοντες που αφορούν άτομα που ενδέχεται να λαμβάνουν στατίνες.
Το PREVENT περιλαμβάνει νέες μεταβλητές, όπως η νεφρική και μεταβολική λειτουργία και η χρήση στατίνης. Επίσης, δεν περιλαμβάνει πλέον τη φυλή. Συνολικά, οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι αλλαγές αυτές καθιστούν το εργαλείο πιο ακριβές.
Τα ασυνήθιστα σημάδια στα χέρια που μπορεί να δείχνουν πρόβλημα στην καρδιά ή τους πνεύμονες
Για να διερευνήσουν πώς λειτουργεί το PREVENT, οι επιστήμονες πήραν δεδομένα από την Εθνική Έρευνα Υγείας και Διατροφής από τον Ιανουάριο του 2017 έως τον Μάρτιο του 2020. Αυτά τα εθνικά αντιπροσωπευτικά δεδομένα περιλάμβαναν πληροφορίες από 3.785 ενήλικες ηλικίας 40-75 ετών.
Μετά την επεξεργασία των αριθμών, υπήρξαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των εκτιμήσεων του PCE και του PREVENT.
Πρώτον, εξετάζοντας ολόκληρη την ομάδα των συμμετεχόντων, η PCE εκτίμησε ότι ο κίνδυνος εμφάνισης αθηρωματικής καρδιαγγειακής νόσου σε διάστημα 10 ετών ήταν 8%. Χρησιμοποιώντας το PREVENT, το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 4%.
Οι αλλαγές αυτές ήταν πιο έντονες στους μαύρους και στους ενήλικες ηλικίας 70-75 ετών. Για τους μαύρους, ο συνολικός κίνδυνος σε ολόκληρη τη συνομοταξία μεταβλήθηκε από 10,9% σε 5,1%. Στις ηλικίες 70-75 ετών, ο κίνδυνος μεταβλήθηκε από 22,8%-10,2%.
Διαπίστωσαν επίσης ότι εάν το PREVENT επεκτεινόταν σε εθνικό επίπεδο, ο αριθμός των ατόμων που πληρούν τα κριτήρια για στατίνες θα μειωνόταν από 45,4 εκατομμύρια σε 28,3 εκατομμύρια.
Με άλλα λόγια, γράφουν οι συγγραφείς, «17,3 εκατομμύρια ενήλικες στους οποίους συνιστώνται στατίνες με βάση τα PCEs δεν θα συνιστώνται πλέον στατίνες με βάση τις εξισώσεις PREVENT, συμπεριλαμβανομένων 4,1 εκατομμυρίων ενηλίκων που λαμβάνουν σήμερα στατίνες».
Διαπίστωσαν επίσης ότι 15,8 εκατομμύρια άνθρωποι που δεν λαμβάνουν σήμερα στατίνες θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να ωφεληθούν από τα φάρμακα.
Αν και οι αλλαγές φαίνονται δραματικές, ο Chen δήλωσε ότι είναι «συνεπείς με προηγούμενες αναλύσεις που έδειχναν ότι το παλαιότερο μοντέλο φαινόταν να υπερεκτιμά τον κίνδυνο».
Εάν το PREVENT κυκλοφορήσει ευρέως, οι γιατροί θα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά τις αλλαγές. Υπάρχουν ασθενείς που πρέπει να διακόψουν την αγωγή και άλλοι ασθενείς που πρέπει να πάρουν.
«Δεν θέλουμε οι άνθρωποι να πιστεύουν ότι στο παρελθόν έτυχαν λανθασμένης θεραπείας» εξήγησε ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο καρδιολόγος Δρ Timothy Anderson από το Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ. «Αντιμετωπίστηκαν με τα καλύτερα δεδομένα που είχαμε όταν εισήχθη το PCE το 2013. Τα δεδομένα τώρα άλλαξαν» ανέφερε ο ίδιος.
Σημειώνει επίσης ότι, επειδή ο κίνδυνος του καθενός τείνει να αυξάνεται καθώς μεγαλώνει, κάποιοι άνθρωποι μπορεί να σταματήσουν τώρα τις στατίνες, αλλά έπειτα από ένα διάστημα να τις ξεκινήσουν ξανά.
«Για έναν ασθενή που τώρα γνωρίζουμε ότι έχει χαμηλότερο κίνδυνο από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, αν του συστήσουμε να σταματήσει να παίρνει στατίνες, μπορεί και πάλι να επιστρέψει σε υψηλότερο κίνδυνο 5 χρόνια αργότερα, για τον απλό λόγο ότι ο κίνδυνος όλων μας αυξάνεται καθώς μεγαλώνουμε» εξήγησε ο Δρ Anderson.