Η φυσιολογική δυσχέρεια είναι μία παροδική δυσκολία, την οποία ξεπερνά το παιδί χωρίς καμία θεραπεία. Ο τραυλισμός ωστόσο είναι μια κατάσταση που χρήζει λογοθεραπευτικής παρέμβασης.
Σύμφωνα με έρευνες, το 5% των παιδιών προσχολικής ηλικίας θα εμφανίσει δυσκολία στη ροή της ομιλίας και από αυτά το 4% θα ξεπεράσει τις δυσκολίες χωρίς θεραπεία, ενώ το 1% θα εδραιώσει τον τραυλισμό του. Καλό θα είναι αν το παιδί σας παρουσιάζει σημεία δισταγμών στην ομιλία του να απευθυνθείτε σε έναν λογοθεραπευτή με εξειδίκευση στον τραυλισμό, προκειμένου να γίνει μια ορθή αξιολόγηση της κατάστασης και να σας ενημερώσει εάν το παιδί σας χρειάζεται να μπει σε θεραπεία ή όχι.
Τι είναι η φυσιολογική δυσχέρεια;
Στην ηλικία μεταξύ 2 και 5 ετών τα παιδιά μαθαίνουν με ταχύτατους ρυθμούς και μπορεί να τραυλίζουν ή να επαναλαμβάνουν ήχους, συλλαβές ή και ολόκληρες λέξεις στην προσπάθειά τους να πουν κάτι. Συνήθως επηρεάζεται το πρώτο μέρος μιας λέξης ή ολόκληρη η λέξη, ενώ ο δισταγμός, η επανάληψη, η επιμήκυνση ή το μπλοκάρισμα συμβαίνει κατά κύριο λόγο κατά την εκκίνηση μιας φράσης. Η δυσχέρεια στη ροή της ομιλίας εντείνεται σε στιγμές αναστάτωσης, όταν δηλαδή το παιδί είναι ταραγμένο ενώ προσπαθεί να αποδώσει γλωσσικά κάτι που έχει συμβεί.Η μειωμένη αυτή ευχέρεια στη ροή της ομιλίας κάποιες φορές είναι εξαιρετικά ήπια και τότε θεωρείται απόλυτα φυσιολογικό κομμάτι της αναπτυξιακής διαδικασίας του γλωσσικού συστήματος.
Τι είναι ο τραυλισμός;
Σύμφωνα με το ΚΕΨΥΠΕ “ο τραυλισμός είναι μια δυσλειτουργία στη ροή της ομιλίας όπου εκδηλώνεται με ασυντόνιστες κινήσεις του μυϊκού συστήματος της αναπνοής, της φωνής και της άρθρωσης. Η δυσλειτουργία αυτή λοιπόν, συμβαίνει είτε με επαναλήψεις φθόγγων, συλλαβών, λέξεων είτε με έντονο κόμπιασμα σε έναν φθόγγο. Η ποσότητα των δυσρυθμιών διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ο τραυλισμός συγκαταλέγεται στις διαταραχές επικοινωνίας οι οποίες χαρακτηρίζονται από δυσκολίες στο λόγο ή τη γλώσσα.”
Πώς να το αντιμετωπίσετε
Εάν τα παιδί παρουσιάζει δυσκολία στη ροή της ομιλίας, είτε πρόκειται για φυσιολογική δυσχέρεια είτε για τραυλισμό μπορείτε να δοκιμάσετε τα παρακάτω:
1 Μην αντιδράτε έντονα όταν το παιδί εκδηλώνει δυσκολίες στο λόγο
Συχνά, οι γονείς στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν μόνοι τους τις δυσκολίες του παιδιού τους στη ροή του λόγου, μπορεί να δίνουν διαφόρων ειδών οδηγίες, όπως «μίλα αργά», «πάρε μια βαθιά ανάσα», ή μπορεί να το διορθώνουν και να ζητούν να επαναλάβει σωστά τη λέξη, στην οποία δυσκολεύτηκε. Οι τακτικές αυτές μπορεί να αποδειχτούν επιζήμιες, καθώς μπορεί να οδηγήσουν στην αύξηση του άγχους του παιδιού και την επιδείνωση των δυσκολιών του. Ωστόσο, σε περίπτωση, που το παιδί δεν έχει αντιληφθεί την δυσκολία του, θα ήταν θεμιτό, οι γονείς να μην το αφήσουν να διαπιστώσει την ανησυχία τους.
2 Μιλάτε πιο αργά
Τα παιδιά ήδη από 4 ετών είναι σε θέση να προσαρμόσουν ορισμένα χαρακτηριστικά της ομιλίας τους στις αλλαγές του τρόπου ομιλίας του συνομιλητή τους. Ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ο ρυθμός ομιλίας, δηλαδή το πόσο γρήγορα μιλάμε. Αν οι γονείς μειώσουν την ταχύτητα ομιλίας τους, τότε και το ίδιο το παιδί θα μιμηθεί και θα προσαρμοστεί σε αυτήν τη νέα αλλαγή, κάτι που θα μειώσει και την ένταση των δυσκολιών.
3 Μη κάνετε πολλές ερωτήσεις στο παιδί
Είναι σημαντικό οι γονείς να μη θέτουν συνεχείς ερωτήσεις στο παιδί και να περιμένουν να απαντηθεί η πρώτη ερώτηση, για να περάσουν στην επόμενη. Έτσι μειώνεται το άγχος που μπορεί να νιώθει το παιδί εκείνη την ώρα, για να ανταπεξέλθει χωρίς δυσρυθμίες στην ομιλία του.
4 Αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε πολύπλοκες λέξεις
Η δομή και το λεξιλόγιο, που χρησιμοποιούν οι γονείς πρέπει να είναι τέτοιου βαθμού πολυπλοκότητας, που να μην του δημιουργούν αυξημένη πίεση προκειμένου να ανταποκριθεί ανάλογα.
5 Διατηρήστε τη βλεμματική επαφή
Η βλεμματική επαφή είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την επικοινωνία όλων των ανθρώπων. Ειδικά, στην περίπτωση γονέων, των οποίων τα παιδιά παρουσιάζουν δυσκολία στη ροή της ομιλίας, είναι αναγκαίο να διατηρούν την βλεμματική επαφή προκειμένου να μην μεταδώσουν αισθήματα ανησυχίας και να συμβάλλουν στη διατήρηση της επικοινωνίας παρά την εκδήλωση των δυσκολιών.
6 Δώστε τους χρόνο
Όταν τα παιδιά έχουν το χρόνο, που χρειάζονται για να μιλήσουν, τότε μπορούν να οργανώσουν καλύτερα τη σκέψη τους και να αποφύγουν τυχόν δυσρυθμίες, γι αυτό είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να μη βιάζονται, αλλά να περιμένουν το παιδί να ολοκληρώσει αυτό που προσπαθεί να πει.
7 Επιβραβεύστε το
Τέλος πολύ σημαντικό σε όλα αυτά που αναφέραμε είναι η επιβράβευση που δίνεται στο παιδί. Θα πρέπει οι γονείς να το επιβραβεύουν για τις σωστές απαντήσεις που δίνει (π.χ. όταν η ταχύτητα της ομιλίας του είναι αργή και όταν δεν κάνει δυσρυθμίες), καθώς επίσης και η εφαρμογή των παραπάνω από όλα τα μέλη της οικογένειας(αδέλφια-γονείς).
Πηγές
Φούρλας Γ. (2011). Τραυλισμός: το σύγχρονο πλαίσιο Θεώρησης των διαταραχών ροής της ομιλίας.
Κακούρος Ε. & Μανιαδάκη Κ. (2006). Τραυλισμός: Η Φύση και η Αντιμετώπιση του στα Παιδιά και τους Εφήβους (1η έκδοση). Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω.