Μια διεθνής ομάδα ερευνητών, με τη συμμετοχή Έλληνα επιστήμονα, ανακάλυψε ότι μια συγκεκριμένη βιταμίνη ενθαρρύνει την ανάπτυξη ενός τύπου βακτηρίων του εντέρου που βελτιώνει την ανοσία στον καρκίνο.
Στη σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science, οι ερευνητές από το Ινστιτούτο Francis Crick, το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου (NCI) των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ (NIH) και το Πανεπιστήμιο του Aalborg στη Δανία.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια στα οποία δόθηκε διατροφή πλούσια σε βιταμίνη D είχαν καλύτερη ανοσολογική αντίσταση σε πειραματικά μεταμοσχευμένους καρκίνους και βελτιωμένες αποκρίσεις στην ανοσοθεραπεία. Αυτό το αποτέλεσμα φάνηκε επίσης όταν χρησιμοποιήθηκε η επεξεργασία γονιδίων για την αφαίρεση μιας πρωτεΐνης που συνδέεται με τη βιταμίνη D στο αίμα και την κρατά μακριά από τους ιστούς.
Παραδόξως, η ομάδα διαπίστωσε ότι η βιταμίνη D δρα στα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου, τα οποία με τη σειρά τους αυξάνουν την ποσότητα ενός βακτηρίου που ονομάζεται Bacteroides fragilis. Αυτό το βακτήριο έδωσε στα ποντίκια καλύτερη ανοσία στον καρκίνο, καθώς οι μεταμοσχευμένοι όγκοι δεν αναπτύχθηκαν τόσο πολύ, αλλά οι ερευνητές δεν είναι ακόμη σίγουροι πώς.
Για να ελεγχθεί εάν τα βακτήρια από μόνα τους μπορούσαν να προσφέρουν καλύτερη ανοσία κατά του καρκίνου, τα ποντίκια που ακολουθούσαν κανονική διατροφή έλαβαν Bacteroides fragilis. Αυτά τα ποντίκια είχαν επίσης μεγαλύτερη ικανότητα να αντισταθούν στην ανάπτυξη του όγκου, αλλά αυτό δεν συνέβη όταν τα ποντίκια τέθηκαν σε δίαιτα με έλλειψη βιταμίνης D.
Επιβεβαιώνοντας προηγούμενες μελέτες
Προηγούμενες μελέτες έχουν προτείνει μια σχέση μεταξύ της ανεπάρκειας βιταμίνης D και του κινδύνου καρκίνου στους ανθρώπους, αν και τα στοιχεία δεν ήταν πειστικά.
Για να το διερευνήσουν αυτό, οι ερευνητές ανέλυσαν ένα σύνολο δεδομένων από 1,5 εκατομμύρια ανθρώπους στη Δανία, το οποίο υπογράμμισε τη σχέση μεταξύ χαμηλότερων επιπέδων βιταμίνης D και υψηλότερου κινδύνου καρκίνου. Μια ξεχωριστή ανάλυση πληθυσμού ασθενών με καρκίνο έδειξε επίσης ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D ήταν πιο πιθανό να ανταποκριθούν καλά σε θεραπείες καρκίνου που βασίζονται στο ανοσοποιητικό.
Αν και το Bacteroides fragilis βρίσκεται επίσης στο μικροβίωμα των ανθρώπων, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί εάν η βιταμίνη D βοηθά στην παροχή κάποιας ανοσολογικής αντίστασης στον καρκίνο μέσω του ίδιου μηχανισμού.
«Αυτό που δείξαμε εδώ προκάλεσε έκπληξη -η βιταμίνη D μπορεί να ρυθμίσει το μικροβίωμα του εντέρου για να ευνοήσει έναν τύπο βακτηρίων που δίνει στα ποντίκια καλύτερη ανοσία στον καρκίνο», ανέφερε ο Δρ. Caetano Reis e Sousa, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης, επικεφαλής του Εργαστηρίου Ανοσοβιολογίας στο Crick, και πρόσθεσε:
«Αυτό θα μπορούσε μια μέρα να είναι σημαντικό για τη θεραπεία του καρκίνου στους ανθρώπους, αλλά δεν γνωρίζουμε πώς και γιατί η βιταμίνη D έχει αυτή την επίδραση μέσω του μικροβιώματος. Απαιτείται περισσότερη δουλειά για να μπορέσουμε να πούμε οριστικά ότι η διόρθωση μιας ανεπάρκειας βιταμίνης D έχει οφέλη για την πρόληψη ή τη θεραπεία του καρκίνου».
Η τοποθέτηση των επιστημόνων
«Ο εντοπισμός των παραγόντων που διακρίνουν ένα “καλό” από ένα “κακό” μικροβίωμα είναι μια μεγάλη πρόκληση. Βρήκαμε ότι η βιταμίνη D βοηθά τα βακτήρια του εντέρου να προκαλέσουν ανοσία κατά του καρκίνου βελτιώνοντας την απόκριση στην ανοσοθεραπεία σε ποντίκια», δήλωσε με τη σειρά του ο Ευάγγελος Γιαμπαζόλιας, πρώην μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Crick και νυν επικεφαλής της ομάδας Cancer Immunosurveillance Group στο Cancer Research UK Manchester Institute, και συμπλήρωσε:
«Μια βασική ερώτηση που προσπαθούμε να απαντήσουμε αυτή τη στιγμή είναι πώς ακριβώς η βιταμίνη D υποστηρίζει ένα “καλό” μικροβίωμα. Εάν μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτό, έχουμε τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε νέους τρόπους με τους οποίους το μικροβίωμα επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα, προσφέροντας πιθανώς συναρπαστικές δυνατότητες πρόληψης ή θεραπείας του καρκίνου».
«Τα ευρήματα συμβάλλουν στον αυξανόμενο όγκο γνώσεων σχετικά με τον ρόλο της μικροχλωρίδας στην ανοσία του καρκίνου και τη δυνατότητα των διατροφικών παρεμβάσεων για τη βελτίωση της σχέσης για καλύτερα αποτελέσματα. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την πλήρη κατανόηση των υποκείμενων μηχανισμών και του τρόπου που μπορούν να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη εξατομικευμένων στρατηγικών θεραπείας», δήλωσε, τέλος, η Romina Goldszmid, ερευνήτρια στο Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο του NCI.