Η άνοια είναι εξαιρετικά συχνή. Σύμφωνα με μελέτη του 2022, το 10% των ενηλίκων στις ΗΠΑ άνω των 65 ετών έχουν άνοια και το 22% έχει ήπια γνωστική εξασθένηση. Ο κίνδυνος αυξάνεται όσο μεγαλώνουμε, αφού το 35% των ατόμων άνω των 90 ετών ζουν με την πάθηση.
Η κατάσταση δεν μπορεί να προληφθεί πλήρως –η ηλικία, τα γονίδια και οι περιβαλλοντικές επιρροές μπορούν να παίξουν ρόλο. Αλλά ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής είναι υπό τον έλεγχό σας. Παρακάτω, οι νευρολόγοι μοιράζονται τους τρεις πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου που πρέπει να αντιμετωπίσετε εάν θέλετε να αποτρέψετε την άνοια και τα καλύτερα βήματα που μπορείτε να ξεκινήσετε να κάνετε σήμερα.
Οι 3 κορυφαίοι παράγοντες κινδύνου για άνοια
- Δεν υπάρχει αρκετή άσκηση
- Δεν υπάρχει αρκετή κοινωνική αλληλεπίδραση
- Δεν υπάρχει αρκετός ύπνος
1. Δεν υπάρχει αρκετή άσκηση
Όλοι γνωρίζουμε ότι τα οφέλη από τα συνιστώμενα 150 λεπτά άσκησης την εβδομάδα εκτείνονται πολύ πέρα από τη διατήρηση ή την απώλεια βάρους. Και ένα από αυτά τα οφέλη είναι η μείωση του κινδύνου άνοιας. «Η παχυσαρκία, η υπέρταση και ο διαβήτης σχετίζονται με έως και το 50% των περιπτώσεων άνοιας», δήλωσε στην HuffPost ο Δρ. Alvaro Pascual-Leone, καθηγητής νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και πρόσθεσε:
«Αυτό συνεπάγεται ότι η βελτίωση των παραγόντων κινδύνου, όπως ο καθιστικός τρόπος ζωής που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αυτών των καταστάσεων, θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τα ποσοστά άνοιας».
Εκτός από τη βοήθεια στον έλεγχο της παχυσαρκίας, της υπέρτασης και του διαβήτη, η σωματική άσκηση μπορεί επίσης να συμβάλει στην προώθηση του σχηματισμού νέων εγκεφαλικών κυττάρων. «Αυτό βελτιώνει την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών πλαστικότητας του εγκεφάλου, οι οποίοι είναι κρίσιμοι για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων και το σχηματισμό αναμνήσεων», σημείωσε ο ειδικός.
Δεν ξέρετε από πού να ξεκινήσετε την άσκηση; Ο Δρ. Pascual-Leone είπε ότι εάν δεν έχετε ασκηθεί για αρκετό καιρό, θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό ή τον φυσιοθεραπευτή σας για να σας βοηθήσει να ξεκινήσετε με ασφάλεια.
«Η αερόβια άσκηση, η προπόνηση ενδυνάμωσης και οι ασκήσεις μυαλού-σώματος μπορούν να σας βοηθήσουν να ακονίσετε το μυαλό σας. Στόχευσε σε έναν συνδυασμό αερόβιας άσκησης όπως περπάτημα ή ποδηλασία, προπόνηση ενδυνάμωσης με βάρη ή λάστιχα αντίστασης και ασκήσεις μυαλού-σώματος όπως γιόγκα ή τάι τσι, που μπορούν να ηρεμήσουν το μυαλό σας. Εργαστείτε έως και 30 λεπτά άσκησης την ημέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα», πρότεινε.
2. Δεν υπάρχει αρκετή κοινωνική αλληλεπίδραση
Η μοναξιά σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την κατάθλιψη, την κατάχρηση αλκοόλ και τα προβλήματα ύπνου. Όπως αποδεικνύεται, είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου για άνοια. «Η περιορισμένη κοινωνική δέσμευση και αλληλεπίδραση συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας», είπε η γιατρός και νευροεπιστήμονας, Δρ. Smita Patel.
Πέρα από την προστασία του εγκεφάλου, η ειδικός σημείωσε ότι η αυξημένη κοινωνική αλληλεπίδραση μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο. «Το συνολικό ποσοστό επιβίωσής σας αυξάνεται κατά 50% εάν έχετε ισχυρές κοινωνικές σχέσεις. Περισσότερο από το 80% των αιωνόβιων επικοινωνούν καθημερινά με έναν φίλο ή μέλος της οικογένειας», ανέφερε.
«Οι αλληλεπιδράσεις με τις οικογένειες, τους φίλους και τους γείτονες μας κάνουν αυτό που είμαστε. Αυτές οι στιγμές όχι μόνο μας κάνουν να νιώθουμε καλά, αλλά βελτιώνουν επίσης τη λειτουργία του εγκεφάλου μας και τη γενική υγεία. Μελέτες δείχνουν ότι το να νιώθεις μοναξιά μπορεί να είναι τόσο επιβλαβές για την υγεία όσο και οι πιο γνωστοί παράγοντες κινδύνου όπως το καθημερινό κάπνισμα ή σοβαρές παθήσεις υγείας όπως ο διαβήτης», τόνισε ο Δρ. Pascual-Leone.
Εάν ανησυχείτε ότι δεν έχετε αρκετή κοινωνική αλληλεπίδραση, ο επιστήμονες είπε ότι υπάρχουν ορισμένα βήματα που μπορείτε να κάνετε το συντομότερο δυνατό.
«Ξεκινήστε εντοπίζοντας πέντε στενούς φίλους και συνδεθείτε με κάθε άτομο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα τους καλέσετε στο τηλέφωνο ή θα συναντηθείτε για τσάι ή καφέ. Στη συνέχεια, αναρωτηθείτε αν νιώθετε μοναξιά. Εάν η απάντηση είναι ναι, μιλήστε με την οικογένειά σας και τους στενότερους φίλους σας για το τι μπορείτε να κάνετε μαζί. Μπορείτε επίσης να σκεφτείτε να συμμετάσχετε σε μια ομάδα στην περιοχή σας που αποτελείται από άτομα που μοιράζονται τα ενδιαφέροντά σας».
3. Δεν υπάρχει αρκετός ύπνος
«Ο ανεπαρκής ύπνος, ιδιαίτερα ο ύπνος λιγότερο από πέντε έως έξι ώρες τη νύχτα, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας αργότερα στη ζωή», είπε η Δρ. Patel. Και δυστυχώς, η αϋπνία γίνεται πιο συχνή όσο μεγαλώνουμε. Εάν δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε περισσότερες από πέντε ώρες τη νύχτα, ο Δρ. Pascual-Leone πρότεινε μερικά βήματα που πρέπει να κάνετε.
«Μπορείτε να το πετύχετε περιορίζοντας το αλκοόλ, αποφεύγοντας μεγάλα γεύματα και ποτά δύο ώρες πριν τον ύπνο, διατηρώντας το δωμάτιό σας ωραίο και δροσερό, αποφεύγοντας την έκθεση σε τηλέφωνα, φορητούς υπολογιστές και τηλεοράσεις δύο ώρες πριν τον ύπνο και χρησιμοποιώντας μια εφαρμογή ή μηχανή λευκού θορύβου», είπε.
Αυτοί δεν είναι οι μόνοι παράγοντες κινδύνου για άνοια που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, αλλά ο έλεγχος τους μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στη μείωση του κινδύνου σας.
«Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει θεραπεία για την άνοια. Αλλά υπάρχουν αρκετές συμπεριφορές τρόπου ζωής και δραστηριότητες που ο καθένας μπορεί να εφαρμόσει για να διαχειριστεί τη συνολική υγεία του εγκεφάλου του», κατέληξαν οι επιστήμονες. Με άλλα λόγια, όταν πρόκειται για την άνοια, η πρόληψη είναι το καλύτερο φάρμακο. Αν ξεκινήσετε σήμερα, ο μελλοντικός σας εαυτός σίγουρα θα σας ευχαριστήσει.